کدام استارتاپ برنده بازار اقامتگاههای اجاره‌ای می‌شود؟
فاز تازه رقابت داغ اکوسیستم استارتاپی ایران در بازار ۶۰ هزار میلیاردتومانی گردشگری
هرچقدر بازارهای شناخته‌شده این روزهای اکوسیستم استارتاپی ایران مثل حوزه حملونقل و رزرو آنلاین بلیت با وجود استارتاپهایی چون اسنپ و تپسی و علی بابا و فلایتبو و ده‌ها استارتاپ ریز و متوسط دیگر که به سودای بهره بردن از این بازارهای چنده ده هزار میلیاردی وارد یک اقیانوس قرمز شده‌اند، در حال شناختن بازیگران نهایی و پیروز خود هستند، بازارهایی هم وجود دارد که هنوز کسب‌وکارهای آنلاین ایرانی یا همان استارتاپ‌ها نتوانسته‌اند پرچم‌شان را آنگونه که باید در آن‌ها بکوبند و داعیه پیشتازی و بردن رقابت را کنند.
یکی از این بازارها صنعت توریسم یا گردشگری است که هنوز نه استارتاپ قدرقدرتی در آن وجود دارد که توانسته باشد سهمی بالای ۳۰ درصد از یک زیربازار آن را از آن خود کند و نه همه جنبه‌های این بازار هنوز آنلاین شده است. یعنی از یک سو بازیگران محتلف استارتاپی حوزه گردشگری، فعلا در حال محک یکدیگر، آزمون و خطا کردن بیزنس مدل‌های خود و مهم تر از همه کشف برخی جنبه‌های بازار گردشگری هستند که امکان و ظرفیت بیشتری برای آنلاین شدن دارد. در یک کلام می‌توان گفت در صنعت آنلاین گردشگری ایران هنوز جنگ استارتاپ‌ها مغلوبه نشده است!
از این‌روست که بیش از هر زمان دیگری، این روزها توجه بازیگران مختلف اکوسیستم استارتاپی ایران به سمت این بازار چند ده هزار میلیارد تومانی گردشگری جلب شده است. بازاری که آنگونه که وب‌سایت مدتورپرس به عنوان خبرگزاری گردشگری سلامت ایران گزارش داده فقط صنعت مدیکال توریسم آن بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان گردش مالی سالانه دارد. بازاری که در حال حاضر تنها استارتاپ بزرگی چون آریامدتور در آن پیشتازی می‌کند اما خبرها حاکی از آن است که بسیاری استارتاپ‌ها دیگری در حال ورود به این صنعت دلاری هستند. صنعتی که جذابیت‌های آن برخی استارتاپ‌های فعلی حوزه گردشگری داخلی را نیز به صرافت انداخته برای ورود به آن آستین‌ها را بالا بزنند. اما این تنها یک گوشه از صنعت جذاب گردشگری برای ورود گیگ‌های ایرانی یا همان فعالان اکوسیستم استارتاپی است. چراکه گزارشی که در هفته گذشته توسط وب‌سایت تکراسا منتشر شده نشان می‌دهد که بازار اقامتگاههای اجاره‌ای هم یکی از بخش‌هایی است که استارتاپ‌های زیادی در حال فعالیت در آن هستند و رقابت برای گرفتن بیشترین سهم از این بازار در حال تبدیل شدن به یک رقابت نفس‌گیر است.
اما قبل از هر تحلیلی بیایید مهم‌ترین فکت‌های گزارش تکراسا درباره بازار اقامتگاههای اجاره‌ای که یکی از زیربخش‌های بزرگ اقتصاد اشتراکی ایران محسوب می‌شود را باهم مرور کنیم. بخشی که در آن افراد عادی با اجاره دادن خانه یا ویلاها و باغ‌های شخصی شان وارد رقابت با صنعتی مانند هتلداری می‌شوند. قبل از آن توضیح این نکته لازم است که منظور از اقتصاد اشتراکی یا Shared Economy فعالیت‌ها و کسب‌وکارهای اقتصادی است که در آن‌ها ارائه‌دهنده خدمت و گیرنده خدمت افراد عادی هستند که توسط یک واسطه تکنولوژیک به هم وصل می‌شوند؛ درست مثل کاری که اسنپ انجام می دهد و یک راننده عادی و یک مسافر را به هم وصل می‌کند. و اما آمارهای بازار گردشگری خانه‌ها، ویلاها و دیگر اقامتگاههای اجاره‌ای.
مهم‌ترین آمارهای بازار گردشگری
بازار گردشگری در ایران بازاری ۵۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومانی در سال است که از بخش‌های متعددی تشکیل شده. بازار اقامتگاه اجاره‌ای با حجم ۴،۱۲۸ میلیارد تومان در سال بخشی از این بازار بزرگ است.
اما سوال دیگر این است که حجم بازار اقامتگاههای اجاره‌ای در مقایسه با سایر بخش‌های صنعت گردشگری چگونه است؟ برای درک بهتر چنین مقایسه تطبیقی بهتر است نگاهی بیندازیم به اندازه دیگر بازارهای گردشگری ایران در یک سال.
- بازار هتل‌های داخلی ایران ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان در سال است.
- بازار هتل‌های خارجی بالای ۱.۵ هزار میلیارد تومان در سال است.
- بازار بوم‌گردی چیزی در حدود ۲ هزار میلیارد تومان در سال است که اگرچه پلتفرم‌های اقامتگاه اجاره‌ای نیز در آن ورود کرده‌اند ولی شامل اقامتگاه اجاره‌ای نمی‌شود.
- بازار فروش بلیط اتوبوس نیز چیزی در حدود ۳ هزار میلیارد تومان در سال است.
برای فهم بهتر اندازه بازار اقامتگاه اجاره‌ای حتی می‌توان آن را با دیگر حوزه‌ها و بازارهای حوزه استارتاپی نظیر حملونقل یا فینتک هم مقایسه کرد:
- بازار پیک موتوری اینترنتی ایران تقریبا ۴ هزار میلیارد تومان در سال است.
- بازار تاکسی اینترتی در تهران و هفت کلان‌شهر دیگر سالانه ۸ هزار میلیارد تومان است که البته در این بازار رقبای اصلی تا حدود زیادی شناخته شده‌اند و می‌توان گفت تقریبا ۷۰٪ این بازار آنلاین شده است.
- بازار پرداخت خرد تاکسی‌ها در تهران و هفت کلان‌شهر دیگر سالیانه در حدود ۶ هزار میلیارد تومان است.
نکته قابل توجه این است که تنها ۲٪ از رزرو‌های بازار اقامتگاههای اجاره‌ای آنلاین انجام می‌شود که این نشان‌دهنده آینده روشن این بازار است. به علاوه سهم واسطه‌ها از متصل کردن افراد به میزبانان برای اجاره اقامتگاه ۱۶.۶٪ است.
چه کسانی در این بازار فعالیت می‌کنند؟
مجموعه گروه اینترنتی ایران که مالک اسنپ و چند استارتاپ دیگر است یکی از مهم‌ترین بازیگرانی است که برای تصاحب بخشی از بازار گردشگری وارد میدان شده است. اسنپ‌تریپ و زودروم دو استارتاپ یا پلتفرم آنلاین حاضر در این بازار هستند که به شدت در حال فعالیت و گرفتن بخش‌های مختلف بازار رزور هتل، بلیت هواپیما، قطار، اتوبوس، اقامتگاههای اجاره‌ای و البته بوم‌گردی‌های گردشگری هستند. البته شرکت مادر اسنپ در این بازار تنها نیست. رقبایی چون علی بابا با برند جاباما و البته استارتاپ مستربلیط که یکی از بازیگران قدیمی این صنعت است و زیرمجموعه عتیق‌گشت اصفهان محسوب می‌شود به شدت در حال پیش روی در این صنعت هستند. اینکه در آینده نزدیک کدام بازیگر می‌تواند به استارتاپ مسلط این بازار تبدیل شود هنوز مشخص نیست، چرا که متغیرهایی چون جذب سرمایه کافی، روش‌های مارکتینگ آنلاین و آفلاین و مهم‌تر از همه ظرفیت مذاکره و تعامل با بازیگران سنتی این فضا از مهم‌ترین المان‌های تعیین‌کننده موفقیت در این بازار پر از رقیب است. مهم‌تر اینکه بسیاری از بازیگران سنتی بازار گردشگری در حال راه‌انداختن بخش‌های فروش آنلاین خود و تبدیل شدن به رقیبی برای استارتاپ‌ها هستند.
بیزنس‌هایی چون الی‌گشت، دلتابان و بسیاری دیگر از آژانس‌های باسابقه و دارای سرمایه بازار خدمات مسافرتی در حال ورود و شیفت به سمت فضای آنلاین هستند و این شاید بزرگترین تهدید برای استارتاپهایی باشد که این روزها بیش از هر زمان دیگری در مضیقه تامین سرمایه راندهای بعد سرمایه‌پذیری خود هستند. البته با وجود تمام این چالش‌ها و تحلیل‌ها نباید از یاد برد که استارتاپ‌های متوسط بسیاری هم مثل استارتاپ «شب»، در حال فعالیت در بازار گردشگری آنلاین از جمله بازار اجاره اقامتگاه‌ها و بوم‌گردی‌ها هستند و ممکن است یک ایده نوآورانه و یا یک بیزنس‌مدل خلاقانه از سوی این بازیگران بتواند تمام معادلات فعلی این بازار و فکت‌ها و آمارهای این گزارش را دستخوش تغییری اساسی کند. باید منتظر ماند و دید تا پایان سال ۹۸ در یکی از جذاب‌ترین بازارهای گردشگری ایران یعنی بازار اقاماتگاه‌های اجاره‌ای چه کسی می‌تواند سرود پیروزی سر دهد.
منبع: ۷صبح