هشت توصیه کاربردی برای زنده نگه‌داشتن استارتاپ‌ها در روزهای کرونایی
یادداشتی از محمد نصری، هم‌بنیان‌گذار استارتاپ آریامدتور درباره نحوه مدیریت بر ساز و کارهای دورکاری
هیچ شکی وجود ندارد با گسترش ویروس کرونا در جهان، زندگی همه ما به مخاطره افتاده و دستخوش تغییرات فراوانی شده است.
کلیدواژه‌هایی مثل کووید-۱۹ و ویروس کرونا، حدود شش ماه قبل، کلمات ناشناخته و غریبی برای کل دنیا بوده اما اکنون پرتکرارترین کلمه‌های این روزهاست که به بزرگ‌ترین ترس انسان‌ها چه در قاموس زندگی شخصی و چه در قامت سازمان‌ها و کسب‌وکارها تبدیل شده است.
در شرایط کنونی پیش‌آمده نباید اسیر جو رسانه‌ها شد. بسیاری از آن‌ها تمایل به گسترش وحشت در جامعه دارند و بذر ناامیدی را در دل مردم می‌کارند. در حال حاضر رویکرد عملگرایانه با نگاه همه جانبه و کلان (bird’s-eye view) به موضوع می‌تواند تنها راه نجات‌بخش باشد.
در تمام تاریخ بزرگ‌ترین جهش‌ها، ایده‌ها و پیشرفت‌ها در دوران بحران و مشکلات بزرگ برای بشر رقم خورده است. شاید حالا با وجود این مهمان ناخوانده، زمان آن فرا رسیده تا اتفاق نو و خلاقانه‌ای را در شرکت و سازمان خود ایجاد کنیم و با هوشمندی و نوآوری نه تنها به سلامت از این بحران عبور می‌کنیم بلکه دستاوردهای شگرف آن تا سال‌ها برایمان باقی می‌ماند.
در این مقاله سعی کرده‌ام از نکات بدیهی تا حد ممکن صرف‌نظر کرده و به مواردی اشاره کنم که در کنار آموخته‌ها، تجربه‌های چند ساله مدیریتی‌ام را شامل شود. تا نتیجه کار صرفا تئوری نبوده و قابل پیاده‌سازی برای کسب‌وکارهای و شرکت‌ها گوناگون باشد.
چند پیشنهاد عملیاتی برای مدیریت بهتر کسب‌وکار در زمان کرونا
یک: اطلاعات خود را درباره وضعیت ویروس کرونا حداقل هر ۲۴ ساعت به‌روز کنید
رویدادها در دنیا به‌صورت حیرت‌انگیزی در حال تغییراند و اتفاقات روزانه دستخوش تحول می‌شود. کمتر از یک ماه پیش به‌نظر می‌رسید شیوع بیماری در چین کنترل شده و محدود به همان مناطق شرق آسیاست که روبه پایان است. اما اخیرا شاهد آن هستیم که سراسر دنیا از شرق به غرب و از جنوب به شمال کره زمین درگیر این بیماری هستند.
در ابتدا که این ویروس محدود به نقاط خاصی از دنیا بود؛ استراتژی، مهار کامل آن و ریشه‌کن کردن بیماری ناشی از آن بود. اما در حال حاضر با گسترش آن در دنیا، استراتژی از مهار بیماری به کاهش و کنترل بیماری تبدیل شده است. به این معنا که تا حد ممکن بتوان از پخش کردن آن جلوگیری و روند انتقال را کندتر کرد.
در کسب‌وکار شما شاید اگر با اطلاعات دو روز قبل، اقدام و تصمیمی بگیرید خطا باشد و حتما در این دوره‌ای که هر ساعت خبر جدیدی به گوش می‌رسد باید روز‌به‌روز
نسبت به به‌روز کردن اطلاعات هوشیار بود و استراتژی‌ها را براساس جدیدترین اطلاعات چید.
دو: درگیر بروکراسی‌ها نشوید و به‌طور مداوم تصمیمات خود را بازنگری کنید
به‌عنوان مثال روز شنبه با کسب اطلاعات و تحلیل داده‌هایی که چند روز قبل به دست آورده‌اید تصمیمی را برای شرکت خود می‌گیرید. ممکن است تصمیم خود را دو روز بعد یعنی روز دوشنبه تغییر دهید. این کار هیچ اشکالی ندارد و به معنای عدم ثبات نیست.
در حالت نرمال تغییر مداوم تصمیمات مدیر به معنای تزلزل مدیریت است اما در شرایط بحرانی ممکن صبح یک دستوری را برای کارکنان صادر کرده باشید که بعدازظهر همان روز دستور کاملا متضاد با فرمان صبح بدهید که کاملا موضوع قابل درک و طبیعی است.
شاید داشتن همچنین رویکردی در سازمان‌های بزرگ دور از انتظار باشد چراکه به دلیل بروکراسی‌ها، سازمان از انعطاف کمتری برخوردار است. جمع شدن هیات‌مدیره چه به‌صورت آنلاین و چه حضور فیزیکی در کنار هم در این زمان اندک بسیار دشوار است.
فرض را براین بگیریم که هیات‌مدیره خیلی سریع دور هم جمع شدند تا تصمیمی را برای سازمان بگیرند. مسئله بعدی که پیش می‌آید، هم‌رای شدن اعضای هیات‌مدیره با هم و شکاندن مقاومت‌ها بر سر تصمیم‌ها و نظرات مختلف است که معمولا با دردسرهایی همراه خواهد بود. تجربه نشان داده است که همیشه بین انتظارات اعضا شکاف‌هایی وجود دارد و نوع نگاهشان به مسائل متفاوت است.
شرکت‌های کوچک این مشکلات را ندارند و به‌سرعت می‌توانند خود را با اوضاع جهان همرنگ کنند و تصمیم‌گیری سریع تاکتیکی بگیرند.
به هر روی، در این شرایط وجود بیماری، بروکراسی بیش از حد می‌تواند به سازمان آسیب‌های جدی وارد کرده و ریسک را به شدت بالا ببرد.
در شرایط پیش‌آمده بیش از هر زمان دیگر باید مراقب باشید که امورات شرکت در راهروهای بروکراسی قفل نشود و تاریخ انقضای تصمیمات نگذرد.
سه: از وحدت فرماندهی نسبت به کارکنان در زمان وجود بحران کرونا اطمینان حاصل کنید
کارکنان شرکت در این روزها در معرض اطلاعات متناقض زیادی قرار دارند. وجود پایگاه‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی فراوان، اطلاعات و تحلیل‌های بسیاری را به آن‌ها می‌دهند. این بمباران اطلاعاتی خود عامل سردرگمی می‌شود.
حالا در نظر بگیرید در لایه‌های مدیریتی سازمان، دستورات از چند ناحیه به کارکنان می‌رسد. ممکن است سرپرست‌های بخش‌های مختلف مسئول انتقال تسک‌ها به کارکنان باشند یا بخشی از کار را مدیران ارشد انجام دهند. اگر این افراد با هم هماهنگ نباشند و هرکدام یک ساز بزنند، در شرکت هرج‌ومرج به وجود خواهد آمد.
با توجه به اینکه در این روزها غالبا کارکنان امورات را به‌صورت دورکاری پیش می‌برند باید تحویل تسک‌ها توسط افراد محدودی انجام شود تا پرسنل در معرض اطلاعات متناقض قرار نگیرند و اضطراب و سردرگمی به حداقل میزان خود برسد.
دستورات و سیاست‌ها باید به‌صورت کاملا شفاف و واضح به کارکنان انتقال داده شود. آن‌ها باید خود را با آخرین تصمیماتی که مدیریت ارشد سازمان می‌گیرد وفق دهند و هم‌جهت با استراتژی‌های جدید تعیین شده حرکت کنند. این مطلوب، مستلزم اطلاع‌رسانی سریع و انتقال فوری اخبار از لایه بالایی به لایه‌های پایینی سازمان است.
چهار: تبیین شفاف شرایط شرکت برای کارکنان
کارکنان باید درک واضحی از شرایط کاری خود داشته باشند. مواردی نظیر دستمزد، ساعات کار، مزایا، مرخصی‌ها، حق و حقوق و… برای کارکنان بسیار مهم است.موارد اعلام شده نباید تلفنی، با چت یا هر مدل غیررسمی و شفاهی باشد. موقعیت پیش‌آمده بهترین زمان برای شرکت‌هاست که از فرهنگ شفاهی و غیر‌دقیق به فرهنگ مسئولانه مکتوب کوچ کنند.
با وجود پیش آمدن بحران کرونا و ضرورت عدم تجمع، کارمندان به‌صورت دورکاری مشغول کار هستند. بنابراین شرایط با زمانی که هر روز صبح راس ساعت ۸ در شرکت انگشت می‌زدند یا کارت می‌کشیدند کاملا متفاوت است. این تفاوت‌ها باید به‌صورت شفاف برای آن‌ها توضیح داده شود تا سوءتفاهم‌ها به حداقل برسد و راندمان از حد معمول پایین‌تر نیاید.
پنج: مراقب منابع خبری خود باشید
این اخبار پایه‌گذار استراتژی‌های سازمان و شرکت شما خواهند بود. بنابراین به سورس خبرها دقت داشته باشید و تنها از یک منبع خبری اوضاع را رصد نکنید.بسیاری از خبرگزاری‌ها دنبال موارد جذاب و خبرهای متفاوت هستند. با این رویکردها به دنبال بزرگنمایی و کم و زیاد کردن اخبار هستند. بارها شاهد بودیم که حدس و گمان‌ها را به‌عنوان خبر به خورد مخاطب داده‌اند. به‌طورکلی واقعیت‌ها با برداشت ها کاملا متفاوت هستند.
معمولا کسب‌وکارها در زمانی که در معرض تغییرات سریع در محیط پیرامون خود هستند، خواه این تغییر، ظهور یک فناوری نوین باشد یا به وجود آمدن یک بحران، تمایل دارند در ابتدا خیلی موضوع را جدی نگیرند. آن‌ها بعد از پیچیده‌تر شدن اوضاع و گرفتن پالس‌های گوناگون از وجود یک تغییر بزرگ، با کسب اطلاعات دم‌دستی، تصمیمات سریع می‌گیرند که پایه آن رسانه‌های خبری هستند. این رسانه‌ها اطلاعات بزرگنمایی شده با چاشنی تحلیل‌های شخصی به مخاطب داده که غالبا قابل اعتماد نیستند.
شش: سناریوهای مختلف خوشبینانه و بدبینانه را برای کسب و کار خود تدوین کنید
با توجه به کسب‌وکار خود برای حالت‌های مختلف سناریوهای گوناگون بنویسید. اولین قدم شناسایی سناریوهای محتمل و ارزیابی احتمال وقوع آن‌هاست.این سناریوها باید با توجه به مهم‌ترین خطرات مربوط به هر بیزینس در زمان‌های متناوب و منظم به‌روزرسانی و کاستومایز شود.رایج‌ترین مدلی که این روزها بسیار به آن رجوع می‌شود سه سناریو بالقوه مکنزی است:
- سناریوی خوشبینانه (بهبودی سریع اوضاع)
- سناریوی میانه (کندی در تمام نظام‌های جهانی)
- سناریوی بدبینانه (رکود جهانی و همه‌گیر شدن بیماری)
سناریوی اول پیش‌بینی می‌کند که شیوع بیماری کرونا تا مرداد سال ۹۹ روند صعودی خود را حفظ خواهد کرد و پس از آن روند کاهشی آن آغاز می‌شود. تاثیر اقتصادی کووید-۱۹ در سه ماه بعد از آن هم ادامه خواهد داشت و در سه ماهه بعدی به حالت عادی باز خواهد گشت.
سناریوی دوم به این شکل است که تا ماه آبان و آذر سال جاری روندهای اقتصادی در دنیا به‌شدت دچار رکود خواهند شد. میزان تاثیرات در کسب‌وکارهای مختلف بسته به میزان انتقال و واگیر بیماری، میزان مرگ‌ومیر، اثرات فصلی و واکنش مصرف‌کنندگان در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود. مثلا برخی از کسب‌وکارها مانند گردشگری، حمل‌ونقل هوایی، هتلینگ و… در این سناریو مسلما بیشترین آسیب‌ها را تجربه خواهند کرد.
در سناریوی سوم پیش‌بینی شده است که شاهد روند افزایشی تعداد مبتلایان به بیماری ناشی از ویروس کرونا تا دی و بهمن ماه ۹۹ خواهیم بود و به تبع آن اوضاع اقتصادی در بدترین وضعیت خود قرار خواهد گرفت. پس از سپری شدن این ایام روند کاهشی و اوضاع رفته رفته بهبود پیدا خواهد کرد و با آغاز سال ۱۴۰۰ شرایط تقریبا عادی می شود.
هفت: مدل گزارش‌دهی‌دقیق و یکپارچه برای کارکنان پیاده کنید
با توجه به اینکه پرسنل به‌صورت فیزیکی در دفتر کار حضور ندارند و امورات به شکل دورکاری پیش می‌برند، نظارت بر تسک‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. گزارش‌دهی به سرپرستان و مدیران ارشد باید به‌صورت روزانه و دقیق انجام شود. برای کارکنان نباید حس رها شدن، ایجاد شود. گزارش‌دهی‌ها باید براساس سنجه‌های استاندارد صورت بگیرد که در آن کیفیت کارها در ازای زمان اختصاص یافته شده همخوانی داشته باشد.
همچنین ترجیح این است که دستورات در قالب نرم‌افزارهای مدیریت تسک مثل آسانا، ترلو و امثالهم به کارکنان انتقال پیدا کند. نرم‌افزارهایی که داشبورد مدیریت تسک دارند. اول هفته معمولا روز خوبی است برای مشخص کردن اسپرینت پرسنل برای کل هفته پیش رو. در انتها هفته نیز براساس سنجه‌های تعریف شده، عملکرد کارکنان سنجیده و بازخوردها به آن‌ها داده می‌شود.
هشت: از راهنمایی مشاوران و استراتژیست‌های مورد وثوق غافل نشوید
در زمینه تخصصی کسب‌وکار خود با مشاورهای زیادی گفت‌وگو و جویای نظر خبره‌های صنعت خود شوید. همچنین با موضوع بحران پیش آمده با صاحبان‌نظر درباره بحران (در اینجا متخصصان و پزشکان) هم‌صحبت شوید.آن‌ها می‌توانند به تفسیر اطلاعات پراکنده‌ای که هر ساعت به گوش ما می‌رسد کمک کنند.
منبع: هفت‌صبح
مطالب مرتبط:
چگونه یک تیم دورکاری قوی بسازیم؟ دست‌وپنجه نرم‌کردن کسب‌وکارها با ویروس کرونا دورکاری و ریزش مشتری: استارتاپ‌ها در برابر کرونا