استفاده از اینترنت اشیا برای مراقبت های بهداشتی چه سودی دارد؟
همان طور که در طی یکی دو سال گذشته مشاهده کردیم، اینترنت اشیا این قابلیت را دارد تا در هر صنعتی نفوذ کند و بازیگران ذی‌ربط را در هر حوزه‌ای به صورت گسترده دستخوش تحول نماید. همراه با گونه‌های جدید خدمات و محصولات قابل ارائه (ناشی از گسترش اینترنت اشیا) خطرات تجاری و همچنین نگرانی‌های شدید در ارتباط با امنیت سایبری و حتی فیزیکی وارد معادلات می‌گردند. در اینجا نگاهی داریم به این که چگونه اینترنت اشیا بازار خدمات بهداشتی را دستخوش تغییر می‌سازد و برای استفاده از اینترنت اشیا در مراقبت‌های بهداشتی چه اقداماتی لازم است.
پروژه‌های اینترنت اشیا در بخش خدمات بهداشتی و تندرستی
ابتدا به چگونگی استفاده از اینترنت اشیا در صنعت مراقبت‌های بهداشتی نگاهی می‌اندازیم. می‌دانیم که به هر حال، اینترنت اشیا به زبان ساده یک مفهوم تکنولوژیکی در نظر گرفته می شود، نه یک محصول یا فرآیند نهایی. بر اساس گزارش اخیر مؤسسه گارتنر (اطلاعاتی در مورد بازار: اینترنت اشیا و خدمات بهداشتی در سال ۲۰۱۸، باور مدیران اجرایی و تعیین انتظارات واقع‌گرایانه کاربر) بیشترین استفاده از اینترنت اشیا در مراقبت‌های بهداشتی در واقع چیزی است که «پیاده‌سازی داخلی» نامیده میشود؛ به بیان دیگر این فناوری بیشتر در داخل یک مرکز و سازمان بهداشتی کاربرد دارد تا استفاده‌هایی در خارج از مراکز درمانی مانند اهداف مربوط به مدیریت فروش، ارتباط با اشخاص ثالث و غیره. نیروی کار و ردیابی بیمار برای افزایش بهره‌وری و عملکرد، مورد استفاده اولیه به حساب می‌آید.
یک نمونه عالی دستبند‌های ردیابی هستند که به پزشکان، پرستاران و بیماران داده میشود به همراه تجهیزات قرائت که موقعیت آنها را در یک ساختمان پزشکی یا در یک مرکز درمانی نشان می‌دهد. به این ترتیب می‌توان داده‌های مربوط به میزان زمان بستری یک بیمار در یک اتاق انتظار یا مدت زمانی که پزشک در مقابل یک ترمینال بیمارستان سپری می‌کند ثبت کرد. سپس می‌توان برای بهبود گردش کار بیماران یا کاهش زمان انتظار از آنها استفاده نمود و به این ترتیب به کاهش مستقیم هزینه برای هر بیمار رسید.
به تازگی تمرکز زیادی بر بهبود مراقبت‌های پزشکی در خانه، به خصوص در زمینه مراقبت‌های سالمندان و به صورت کلی روش‌های درمانی افراد پیر صورت گرفته است. محصولات گوناگون جدیدی عرضه شده است که با استفاده از ترکیبی از ردیاب‌ها نزدیکی یا دوری، وزن، صدا و ارتعاش حرکات عمومی فرد را در یک خانه دریافت و ثبت می‌کنند. با گذشت زمان، این دادهها برای ایجاد یک مدل از رفتار و حرکات قابل انتظار فرد در خانه در طول روز مورد استفاده قرار می‌گیرد و امکان نظارت فعال مهیا میشود. اگر تغییر یا یک ناهنجاری در روند طبیعی حرکات فرد مشخص گردد به عنوان مثال یک حادثه زمین خوردن، یا این که کسی نتواند در زمان معمول از تختخواب بیرون بیاید، اخطاری برای کارکنان پزشکی ارسال میشود.
از مزایای خوشایند این سنسورهای متصل به ویژه برای افراد استفاده کننده این است که حریم خصوصی آنها حفظ میشود (در مقایسه با استفاده از دوربین برای نظارت ویدیویی). هیچ دوربینی در داخل خانه نصب نمی‌گردد و نیازی نیست تا بیمار به صورت دائم از دستبند، یا هر وسیله ردگیری دیگری استفاده کند.
در نهایت، یک نمونه عالی از استفاده از اینترنت اشیا در مراقبت‌های بهداشتی که در اینجا به آن اشاره میشود و به صورت مستقیم به تندرستی مرتبط می‌گردد محصولی به نام EVA bra است. این سینه‌بند ویژه چندین بیوسنسور دارد که دمای پوست را تشخیص می‌دهند و سپس آن را به یک برنامه گوشی هوشمند ارسال می‌کنند. این دادهها سپس تجزیه و تحلیل می‌شوند تا مشخص گردد آیا دمای ثبت شده بالاتر از حد معمول است یا خیر، چیزی که به دلیل افزایش جریان خون اتفاق می‌افتد و نشانه‌ای از احتمال وجود تومور به حساب می‌آید. این محصول هنوز در مراحل انجام آزمایشات بالینی به سر می‌برد اما یک نوآوری قابل توجه در زمینه دستگاههای متصل خواهد بود که در صورت موفقیت نهایی به مبارزه با بیماری و تشخیص به موقع سرطان یاری بسیار می‌رساند که خود سبب صرفه‌جویی در هزینه‌های پزشکی و کاستن از مرگ و میر ناشی از تشخیص دیرهنگام میشود.
نیاز به امنیت سایبری
تجهیزات پزشکی متصل به طور فزاینده‌ای در مراکز مراقبت بهداشتی به کار گرفته می‌شوند. به جز موارد یاد شده در بالا، دستگاههای متعدد دیگری هم برای نظارت بر بیماران مورد استفاده هستند که می‌توانند از مصادیق بارز استفاده از اینترنت اشیا در مراقبت‌های بهداشتی به حساب آیند. اکثر این موارد برای نظارت بر بستر و ثبت فعالیت‌های بیمار کارایی دارند. همچنین به طور فعال اطلاعات پزشکی بیمار را ثبت کرده و به تیم مراقبتی یا پزشک می‌فرستند. به این ترتیب اولین مشکلات در ارتباط با حریم خصوصی و امنیت دادهها مطرح میشود.
دادهها، چه در فرآیند ارسال و رد و بدل، در حالت ذخیره شده یا تحت پردازش، باید محافظت شوند، نه فقط به عنوان بهترین عمل، بلکه در حال حاضر این موضوع حداقل در ایالات متحده آمریکا تحت قانون فدرال یک پیش نیاز است. بر اساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو آمریکا (از سال ۲۰۱۶ به بعد) محافظت از دادهها در مدیریت امنیت سایبری در دستگاههای پزشکی الزام قانونی دارد. رمزنگاری اولین گام خواهد بود؛ برای این که اطمینان حاصل کنیم که دادهها و ارتباطات بین دستگاههای پزشکی نمی‌توانند به آسانی دستکاری شده و تحت نظارت قرار گیرند.
جدا از ثبت غیرفعال دادهها، بعضی از تجهیزات پزشکی به گونه‌ای فعال، دارو یا مراقبت های فیزیکی برای بیمار اعمال می‌کنند، بنابراین به طور مستقیم و گاهی به طور کاملاً مستقل بر سلامت بیمار تأثیر می‌گذارد. یک پمپ تزریق متصل از این قبیل دستگاه‌ها است. پس به طور کلی با مسائل امنیتی پیچیده‌تری روبه‌رو می‌شویم. اکنون باید اطمینان حاصل کنیم که قادر به شناسایی تک تک پمپ‌ها هستیم، اطمینان داشته باشیم که دستورات لازم را به درستی و به پمپ مورد نظر منتقل می‌کنیم، بدانیم هر دستور برای به روز‌رسانی دوز مصرف به پمپ صحیحی ارسال میشود و تنها مراقبت‌کننده با مجوز انجام این کار، دسترسی لازم را دارد، تا به حال چندین مورد حمله سایبری به پمپ‌های تزریق انسولین افشا شده است!
اقدامات ضروری برای استفاده از اینترنت اشیا در مراقبت‌های بهداشتی
اولین چیزی که ما باید انجام دهیم اضافه کردن یک لایه هویت‌سنجی به دستگاههای متصل پزشکی است. در قدم بعدی، قصد داریم اطمینان حاصل کنیم که هر گونه اطلاعاتی که از این دستگاه‌ها رد و بدل می‌گردد به صورت رمزگذاری شده باشد. سپس، باید قادر به اثبات این باشیم که دستگاهی که اطلاعاتی را ارسال می‌کند، در واقعیت هم آن چیزی است که ادعا دارد، یا اساساً تأیید اعتبار دادهها را در این مرحله لحاظ می‌کنیم. در نهایت، می‌خواهیم اطمینان داشته باشیم که فقط کاربران مجاز، به ارسال دستورات به یک دستگاه قادر هستند.
این چهار اصل امنیتی؛ هویت‌سنجی، رمزنگاری، احراز هویت و تأیید اعتبار پایه‌های زیرساخت کلید عمومی به حساب می‌آیند که از طریق گواهینامه‌های دیجیتالی ارائه می‌شوند. این فرایند با اعطای یک گواهی دیجیتالی معنی‌دار به هر دستگاه متصل آغاز میشود و همچنین نرم‌افزار‌های نظارت و کنترل که بر فرایند مدیریت دارند. سپس این سیستم‌ها را پیکربندی می‌کنیم تا فقط اتصالات ورودی را از دستگاه‌‌هایی که قادر به تولید این گواهینامه هستند، تأیید هویت کنیم (البته باید از کلیه کلیدهای خصوصی دستگاه محافظت کنیم و مطمئن شویم که مرحله تهیه گواهی به نحو امن انجام می‌گیرد). تونل TLS در این زمان بین سرور و دستگاه پزشکی فعال میشود و ما را برای حفظ حریم خصوصی پوشش می‌دهد. سرانجام، می توانیم متاداده را به گواهینامه‌های دیجیتالی اضافه کنیم که خط مشی را در مورد این که چه کسی مجاز به ارائه دستورات به دستگاه است مشخص می‌سازد. به این ترتیب می توانیم اعتبار‌سنجی را اجرایی کنیم.
نتیجه‌گیری
انتظار می‌رود بازار تجهیزات هوشمند پزشکی تا سال ۲۰۲۵ به ۲۵ میلیارد دلار برسد. این نه تنها فرصت‌های بی‌نظیری برای کسب و کار به ارمغان می‌آورد، بلکه به خلق گونه‌های جدیدی از خدمات و مدیریت مراقبت‌های پزشکی می‌انجامد. هدف نهایی بهبود سلامت و افزایش رضایت بیمار است، بنابراین چه خوب میشود اگر از استفاده از اینترنت اشیا در مراقبت‌های بهداشتی غافل نشویم.