دور جدید تقابل تاکسی‌های اینترنتی با شهرداری
نقد روزنامه اعتماد به خواسته‌های استارتاپ‌های حمل و نقل
علی‌رغم ابلاغ «دستورالعمل فعالیت تاکسی‌های اینترنتی» و مهلت چند ساله برای اجرای برخی از بندهای این بخشنامه، گویا تقابل تاکسی‌های اینترنتی با شهرداری وارد دور جدیدی شده و متضرر شرایط فعلی مردمی هستند که در یکی دو روز گذشته هم با قطع سرویس‌های تاکسی آنلاین مواجه شده‌اند و هم افزایش ناگهانی قیمت‌ها.
روز گذشته برخی گزارش‌های میدانی، نشان می‌داد قیمت با تاکسی آنلاین در برخی از مناطق تهران تا ۱۰ هزار تومان افزایش یافته و با وجود افزایش قیمت سفر با تاکسی آنلاین یا خودرو یافت نمی‌شد و یا اپلیکشین در ساعت پرتردد عصر از دسترس خارج شده بود. اما ماجرا چیست؟
هفته گذشته شهرداری تهران پس از سه سال رایزنی و جلسات متعدد، دستورالعملی منتشر و ضوابط و قواعدی برای تاکسی‌های آنلاین وضع کرد. خروج خودروهای آلاینده و فرسوده طی سه سال از ناوگان این تاکسی‌ها، معاینه فنی شش ماهه، داشتن بیمه مشابه آژانس‌ها، هماهنگی پلاک خودرو با شهر محل فعالیت، نصب علامت روی تاکسی‌های آنلاین برای متمایز شدن آن از سایر خودروهای شخصی و ثبت اطلاعات راننده در یک سامانه واحد و پرداخت ۲ درصد عوارض هر سفر به شهرداری. این تمام آن چیزی است که بخشنامه جدید از تاکسی‌های اینترنتی می‌خواهد و برای اجرای آن سه سال زمان به این شرکت‌ها داده است.
اما مخالفت تاکسی‌های اینترنتی وارد دور جدیدی شده. مدیر عامل تپسی اعلام کرد این بازی برد-برد و بهترین توافقی بود که می‌شد به آن دست یافت. اما مدیر عامل اسنپ به عوارض دو درصدی انتقاد کرد. او پیش از این تهدید به تعطیلی ناوگان خود کرده بود و حالا تهدید به افزایش قیمت هزینه سفر کرده. آن هم از طریق ایجاد تقابل میان کاربران و مسئولان. چراکه عنوان کرد «مستقیماً از تاکسی‌های آنلاین درخواست شده تا عوارض را به قیمت خدماتشان اضافه کنند تا مردم آن را پرداخت کنند.»
پاسخ به چند سوال
رسانه‌های متعددی به بخشنامه جدید پرداختند اما چند سوال مغفول ماند. اول اینکه آیا آنچه شهرداری از تاکسی‌های اینترنتی خواسته شلیک به قلب آنهاست و چنین دستورالعملی چقدر می‌تواند روی قیمت‌ها اثر بگذارد؟
گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد آنچه در بخشنامه اخیر شهرداری آمده، با استانداردهای جهانی هماهنگی دارد. در بسیاری از کشورهای دنیا تاکسی‌های اینترنتی چنین الزاماتی برای فعالیت را رعایت می‌کنند. مواردی مانند سال ساخت خودرو، نصب علامت روی خودرو، ثبت اطلاعات و احراز هویت رانندگان در یک سامانه مشخص و محدودیت در ساعات فعالیت رانندگان برای حفظ ایمنی و جان مسافران.
مساله بعدی که گرانیگاه این شرکت‌ها برای عدم تمکین به بخشنامه است، پیش کشیدن افزایش قیمت و فشار وارد کردن به کاربران است. اما به موجب بخشنامه جدید چه میزان به قیمت هر سفر اضافه خواهد شد؟ در بخشنامه آمده که تاکسی‌های اینترنتی باید ۲ درصد از کرایه دریافتی از هر سفر را بابت بهای خدمات استفاده از زیر‌ساخت شهری به شهرداری پرداخت کنند. اما یک نکته دیگر هم ذکر شده که «با توجه به عدم توانایی شرکت در پرداخت همزمان عوارض و مالیات ارزش‌افزوده، اگر شرکت‌ها از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف نشوند مبلغ ۲ درصد عوارض سفر به ۱.۵ درصد کاهش می‌یابد.»
بر این اساس عوارض و مالیات یک سفر ۲۰ هزار تومانی ۶۰۰ تومان است. آن هم با فرض اینکه شرکت موظف شود هم مالیات را پرداخت کند و هم عوارض سفر را. این در حالی است که گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد در روز شنبه ۶ مهرماه و بعد از ابلاغ این بخشنامه، برخی مداخلات معکوس در بازار آغاز شده. در برخی از مسیرها قیمت سفرهای آنلاین تا ۱۰ هزار تومان افزایش یافت و یکی از اپلیکیشن‌های تاکسی آنلاین در ساعت پرتردد از دسترس خارج شد. شهرداری هم در واکنش، بازرسان تاکسیرانی را در سطح شهر افزایش داد و در نقاط پرترددی چون هفت تیر و ولیعصر، تاکسی‌های شهری تک سرنشین را موظف به توقف و سوار کردن مسافران جدید کرد!
گویا راند جدیدی از مداخله معکوس در بازار آغاز شده و تاکسی‌های اینترنتی در تلاشند، برای حفظ منافع خود، از مردم به‌عنوان اهرمی برای فشار به مدیریت شهری و پیگیری خواسته‌های خود استفاده کنند. اما هم افزایش قیمت و هم ایجاد اختلال در خدمات‌رسانی به کاربران، در کوتاه‌مدت به ضرر مردم است و باید مانع آن شد.
