دولت دکمه آندو را بزند،همین!
در روز اول کنفرانس فین‌تک ایران چه گذشت؟
کنفرانس فین‌تک ایران روزهای ۱۳و۱۴ شهریور با همت پایگاه خبری راه پرداخت و مجموعه نوآفرینان در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد. هدف از برگزاری کنفرانس فین تک بررسی چالش‌های موجود در این حوزه، ظرفیت و توان فین تک در رشد جی دی پی کشور عنوان شده است.
در این کنفرانس مدیران سازمان‌هایی مانند بانک‌‌ها، بیمه‌ها، سازمان بورس و فعالان حوزه فین تک حضور داشتند.
جایگاه شاپرک در اقتصاد کشور و چند ابهام
در ادامه این کنفرانس عبدالحمید منصوری، رئیس هیئت مدیره شرکت TLS با تاکید براین موضوع که سهم فین تک در شاخص GDP با ساختار مناسب مالی می تواند افزایش یابد گفت: «رقمجی دی پی در ایران ۳۳۴ میلیارد دلار است. با این رقم ایران در جهان در رتبه چهلم قرار دارد.»
منصوری درباره جایگاه شاپرک در اقتصاد مالی ایران هم اینگونه توضیح داد: «گردش مالی شاپرک دو برابر جی دی پی است؛ اما باید دید آیا به همین میزان هم برای کشور موثر بوده است یا خیر؟ »
رئیس هیئت مدیره شرکت TLS با بیان اینکه فین تک تنها مربوط به مسائل مالی نیست بلکه تمامی صنایع را در برگرفته است توضیح داد: «تا به امروز در دنیا شش هزار و هشتصد رمز ارز به وجود آمده اما تنها دو هزار و دویست تای آنها فعال است. این یکی از خطراتی است که عده‌ای را نگران می‌کند. در هر صورت هر پدیده‌ای خواهان و دشمن دارد.»
او در پایان صحبت های خود تاکید کرد زمانی سهم فین تک در شاخص جی دی پی بیشتر می‌شود که ساختار مناسب مالی در این شاخص طراحی شود.
در ادامه این کنفرانس عبدالحمید منصوری، رئیس هیئت مدیره شرکت TLS با تاکید براین موضوع که سهم فین تک در شاخص GDP با ساختار مناسب مالی می تواند افزایش یابد گفت: «رقم جی دی پی در ایران ۳۳۴ میلیارد دلار است. با این رقم ایران در جهان در رتبه چهلم قرار دارد.»
منصوری درباره جایگاه شاپرک در اقتصاد مالی ایران هم اینگونه توضیح داد: «گردش مالی شاپرک دو برابر جی دی پی است؛ اما باید دید آیا به همین میزان هم برای کشور موثر بوده است یا خیر؟ »
رئیس هیئت مدیره شرکت TLS با بیان اینکه فین تک تنها مربوط به مسائل مالی نیست بلکه تمامی صنایع را در برگرفته است توضیح داد: «تا به امروز در دنیا شش هزار و هشتصد رمز ارز به وجود آمده اما تنها دو هزار و دویست تای آنها فعال است. این یکی از خطراتی است که عده‌ای را نگران می‌کند. در هر صورت هر پدیده‌ای خواهان و دشمن دارد.»
او در پایان صحبت های خود تاکید کرد زمانی سهم فین تک در شاخص جی دی پی بیشتر می‌شود که ساختار مناسب مالی در این شاخص طراحی شود.
سهم فین‌تک‌ها در جی‌دی‌پی بیشتر شود
حمیدرضا مختاریان، مدیرعامل شرکت داده ورزی سداد سخنران بعدی کنفرانس فین تک ایران بود.مختاریان در ابتدای صحبت خود تاکید کرد تامین مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌تواند به رشد اقتصاد کمک کند.
به گفته مختاریان فین‌تک از زمانی که تلگراف اختراع شد و برای عملیات بانکی مورد استفاده قرار گرفت، به وجود آمد و یکی از دلایلی که در این ده سال اخیر فین تک بسیار پیشرفت کرده، درمقابل قرار گرفتن آن با صنعت بانکی است.
مدیرعامل شرکت داده ورزی سداد درباره سهم فناوری اطلاعات و ارتباطات در جی پی دی بیان کرد: «در سال ۱۳۹۵ بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور ایران حدود ۳۲ هزار میلیارد تومان بوده که این رقم حدود ۲.۶ درصد تولید ناخالص داخلی کشور است. در پایان برنامه ششم توسعه کشور مقرر شده که این میزان به بیش از ۵ درصد یعنی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کند. طبق آمارهای سال ۱۳۹۴، در ایران ۱۴ میلیون خریدار آنلاین و ۱۷ هزار فروشگاه اینترنتی وجود دارد که نتیجه آن مبادله ۴٫۲ درصد جی دی پی و ۱۱ درصد خرده فروشی کشور به‌صورت الکترونیکی است.»
او با اشاره به تاثیر ابزارهایی مانند لندتک‌ها و کرادفاندینگ‌ها در تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط اظهار کرد: «شرکت‌های بزرگ و کلان مشکلی در تامین مالی ندارند و این نقطه‌ای است که برای کشور مشکل ایجاد نمی‌کند. یکی از موضوعاتی که می‌تواند تاثیری در اقتصاد کشور داشته باشد، تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط است چرا که این شرکت‌ها ۵۰ درصد جی دی پی را در دنیا تشکیل می دهند. درواقع فین‌تک‌ها، راهکار جایگزین برای حمایت مالی مناسب کسب‌وکارهای کوچک و متوسط هستند.»
دولت فناوری‌زده نشود
علی عبداللهی رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد هم در این رویداد سخنرانی‌ای با عنوان هوشمندسازی اقتصاد مبتنی بر فین‌تک‌ها انجام داد. عبداللهی درباره پارادایم دیجیتالی شدن گفت: «دولت باید سبک تفکر و نحوه نگرشش به فناوری دیجیتال را تغییر دهد و به نوعی فناوری زده نشود. اولین نکته‌ای که باید پذیرفت این است که پارادایم دیجیتالی شدن جای خود را به هوشمند شدن می‌دهد.»
او در ادامه به نقش ابزارهای هوشمند در جلوگیری از فرار مالیاتی بیان کرد: «در اقتصاد ایران هم اتفاقات خوبی در این باره افتاده است و هوشمندسازی در حوزه‌های مالیات، بورس، بانک و بیمه در جریان است. باتوجه به سهم ۱۱۰ هزار میلیارد تومانی مالیات در بودجه کشور، ما از ابزارهای هوشمند استفاده می‌کنیم تا بتوانیم جلوی فرار مالیاتی را بگیریم. باید به مقوله هوشمندسازی نه فقط به عنوان یک چشم‌انداز بلکه یک الزام و ضرورت برای کسب‌وکارها نگاه کرد و از مدل‌های کسب‌وکاری نوین در ارائه خدمات مالی و اقتصادی فین‌تک‌ها استفاده کرد.
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و توسعه اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد ابرچالش‌های موانع توسعه فین‌تک را نحوه برخورد دولت و حاکمیت با مقوله نوآوری و فناوری دانست و گفت: «این برخورد شامل سه مرحله است؛ ابتدا رد کردن، بعد عدم همراهی و در آخر قانون‌گذاری و مقررات.در صورتیکه مدل ایده‌ال مدلی است که دستگاه‌های دولتی و فین‌تک‌ها در آن همراهی و مشارکت، آموزش و آزمایش داشته باشند.»
وی در پایان صحبت‌های خود اضافه کرد: «دولت نمی‌تواند ریسک ابهام را برعهده بگیرد و می‌خواهد بتواند برای همه چیز پیش‌بینی داشته باشد اما فضای کارآفرینی اینطور نیست. این فضا، فضای رقابت و چالش است و دولت باید بپذیرد که سندباکس هم به رگولاتوری و هم به بازیگران کمک می‌کند چراکه در این فضا درک متقابل نیاز است.»
استارتاپ‌ها با خودتنظیم‌گری به دولت جهت بدهند
بهنام امیری، معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردهای مرکز تجارت الکترونیک هم در کنفرانس فین‌تک، درباره دلایل اهمیت رگ‌تک سخن گفت.
او با توجه به تاثیر رگ تک‌ها در تسهیل فرآیندهای مقرراتی گفت: «مدیریت ریسک، انطباق‌پذیری، مدیریت هویت، گزارش‌دهی و نظارت بر تراکنش‌ها پنج حوزه‌ای است که بیشترین رگ‌تک‌های دنیا در این حوزه‌ها فعال هستند. دولت‌ها، کسب‌وکارها و مشتریان از ذی‌نفعان رگ‌تک هستند.»
او در ادامه صحبت‌های خود به تاکسی‌های آنلاین اشاره کرد: «تاکسی‌های آنلاین قوانینی خود را دارند که اگر راننده‌ای تخلف خاصی انجام داد محدودیت‌هایی برای او در نظر می‌گیرند. حتی می‌توان این محدودیت را با سایر تاکسی‌های آنلاین یکپارچه کرد.»
همچنین او با توجه به قانون خودتنظیم‌گیری بیان کرد: «بسیاری از کسب‌وکارهای موفق دنیا به خودتنظیم‌گری می‌پردازند. اما این مفهوم هنوز در کشور ما جا نیفتاده است. کسب‌وکارها خودشان باید در حوزه‌هایی که نیاز دارند، ریسک‌ها و قواعد لازم را شناسایی کنند و برای جلوگیری از بحران در آن زمینه‌ها، از فناوری استفاده کنند. وقتی این اتفاق نیفتد، سازمان‌های دولتی بعد از آنکه بحرانی رخ داد تازه وارد می‌شوند و شروع به قانون‌گذاری می‌کنند که این قوانین ممکن است برای کسب‌وکارها محدودکننده باشد. کسب‌وکارها با خودتنظیم‌گری موفق می‌توانند به دولت‌ها جهت بدهند.»
فقط 3درصد شرکت‌ها از خدمات فین‌تک استفاده می‌کنند
رحمان بابا‌زاده، مدیرعامل کارگزاری فارابی در ادامه کنفرانس فین‌تک ایران درباره ولث تک صحبت کرد.
به گفته او تنها سه درصد از شرکت‌ها به طور کامل از خدمات مالی مدرن استفاده می‌کنند و ۷۲ درصد شرکت‌ها از خدمات مالی سنتی بهره می‌برند. این در حالی است که فین‌تک‌ها مورد قبول ۶۴ درصد از مشتریان هستند.
بابا‌زاده در ابتدا به معرفی کارگزاری فارابی پرداخت و گفت: «این کارگزاری در سال ۱۳۷۳تاسیس شد و در سال ۱۳۹۷ به عنوان کارگزاری برتر بازار سرمایه معرفی شد.»
او با تاکید بر اینکه روند سرمایه‌گذاری در حوزه فین‌تک در حال افزایش است گفت: «دیگر فقط این آمریکا نیست که در این مسیر پیشرو است. چین و هند نیز پرشتاب‌تر به سمت سرمایه‌گذاری بر روی این حوزه می‌روند.»
مدیرعامل کارگزاری فارابی، به میزان استفاده مشتریان از خدمات مالی مدرن، سنتی و ترکیب مدرن سنتی اشاره کرد و افزود: «تنها سه درصد از شرکت‌ها به طور کامل از خدمات مدرن استفاده می‌کنند. ۲۶ درصد از خدمات مدرن_سنتی و ۷۲ درصد از خدمات مالی کاملا سنتی استفاده می‌کنند.»
در پایان نیم روز اول این کنفرانس پنلی با موضوع پنل آینده فین‌تک در ایران با حضور صادق فرامرزی، مدیرعامل فرابوم، علی بدیعی، مدیرعامل فینوتک، علی عزیزی، مدیر کسب‌وکار فین‌تک فناپ، مهدی عبادی، دیبر انجمن فین‌تک، میثم رجبی، مدیرعامل رادین و مهرک محمودی، هم‌بنیانگذار ماهنامه پیوست و دبیر پنل در اولین روز از کنفرانس فین‌تک در ایران برگزار شد.
پنل اول:
در این پنل از اینکه آیا می‌توان به آینده فین‌تک در ایران خوش‌بین بود صحبت شد.
فرامرزی در پاسخ به این سوال که می‌توان به آینده فین‌تک در ایران خوش‌بین بود، گفت: «وقتی قرار است بودجه سه سال را برای شرکتی تنظیم کنیم، چقدر می‌توان به آینده آن تسلط داشت؟ باید بپذیریم که درباره آینده فین‌تک نیز نمی‌توان مطمئن بود. از این مسیر یا باید بیرون برویم یا بمانیم و از فرصت‌های موجود استفاده کنیم. در همین راستا دولت با استارتاپ‌های فین‌تکی وارد تعامل شده، پس می‌توان امیدوار بود که فشارها جواب می‌دهد.»
محمودی در ادامه این سوال را از بدیعی پرسید که فین‌تک‌ها چه ارزش افزوده‌ای می‌تواند برای شرکت شما داشته باشد که بخشی از سرمایه‌گذاری خود را به آن اختصاص داده‌اید؟ بدیعی توضیح داد: «من فین‌تک را نماینده نوآوری می‌دانم و هر شرکتی که بتواند حرکت جدیدی کند و اثر جدیدی را خلق کند، می‌تواند در آینده موثر باشد. بنابراین سرمایه‌گذاری کردن و ایجاد زیرساخت باعث تسهیل نوآوری می‌شود و وجود آنها لازم است.»
رجبی نیز توضیح داد: «فین‌تک فرصت جنگیدن را هنوز دارد. از سوی دیگر ما مقاومت‌ها را در مقابل فین‌تک می‌بینیم. درحالی‌که اگر سختگیری‌های بدون دانش پیدا کند، ممکن است فرصت‌های کسب‌وکاری از بین برود.»
بخش دوم این کنفرانس به سخنرانی‌های حسین اسلامی، قائم مقام بنیاد ققنوس، علی چهارلنگی، رئیس هیئت مدیره خدمات رایانه امید و وحید صیامی، کارشناس صنعت بیمه الکترونیکی اختصاص داشت. همچنین در پایان روز اول پنلی تحت عنوان بلاکچین و فرصت‌های آن برای ایران برگزار شد.
اسلامی مولفه‌های اقتصاد هوشمند را برشمرد: « از مولفه‌های اقتصاد هوشمند می‌توان مواردی مانند هویت دیجیتال، دسترسی دیجیتال، سواد دیجیتال، امنیت دیجیتال، دارایی و اسناد دیجیتال و در نهایت قواعد و الزامات دیجیتال را نام برد.»
وی با اشاره به توکنایز کردن دارایی‌های افراد بیان کرد: «در مرحله بعد از این موارد ما به دنبال این هستیم که بتوانیم دارایی‌ها را انتقال دهیم. درواقع آرزوی ما در ققنوس این است که بتوانیم دارایی‌های افراد را توکنایز کنیم و سپس آنها را انتقال دهیم.».
به گفته او ۲۴.۸ درصد مردم پول خود را در بانک می‌گذارند. ۱۴.۹ درصد نیز در زمین و ملک سرمایه‌گذاری می‌کنند. ۱۰.۶ درصد در ایجاد شغل، ۹.۹ در طلا و سکه، ۱.۵ در بورس و ۱.۲ در ارز و دلار سرمایه‌گذاری می‌کنند.
قائم مقام بنیاد ققنوس افزود: «این نسل علاقه زیادی به انجام کار به صورت مستقیم و بی‌واسطه دارند. شدیدا مقایسه‌گر و جستجوگر هستند و فعالیت زیادی در شبکه‌های اجتماعی دارند در نتیجه با توجه به اینکه سبک زندگی‌ها تغییر کرده، بازار و ابزارها نیز باید تغییر کند. واسطه‌ها باعث نابودی ما می‌شوند و واسطه‌هایی که پشتوانه قانونی دارند، خودشان معضل هستند. این در حالی است که غیرمتمرکزها به دنبال حذف واسطه‌ها هستند.
او سپس به لزوم ایجاد یک آزمون‌گاه (سندباکس) اشاره کرد و توضیح داد: “باید آزمون‌گاهی ایجاد شود تا در آن بتوان تعامل کرد. فناوری‌های نوظهور و تاثیرات آن را مطالعه کرد و در نهایت مبتنی بر آن تصمیم‌گیری کرد.
اسلامی در پایان صحبت‌های خود اضافه کرد: «کسی که فرصت‌های جدیدرا نادیده می‌گیرد متهم است و باید پاسخگو باشد. ما انتظار داریم دادستانی مدیرانی را که فرصت‌های کشور را به بهانه قوانین منسوخ از بین می‌برند را مجازات کند. همچنین درخواستمان از نهادهای ناظر این است که مجموع نقاط مثبت و منفی کسب‌وکارها را در نظر بگیرند. علاوه بر این ما می‌خواهیم هیچ مجوزی برای فین‌تک‌ها وجود نداشته باشد و تنها رجیستری باشد.»
علی چهارلنگی، با تاثیر رگولاتوری فاوا د رایران توضیح داد: «رگولاتوری فاوای ایران باید بر بازاری به حجم ۲۷.۴ میلیارد دلار نظارت کند و حجم این بازار در سال آینده به نزدیک۳۰ میلیون دلار خواهد رسید. بر اساس مطالعاتی که درباره هشت کشور آمریکای لاتین انجام شده، یک درصد بهبود در رگولاتوری، ۲۶/0 درصد رشد جی‌دی‌پی را سبب شده که عدد بسیار قابل توجهی است. کشورهای توسعه‌یافته و از جمله اتحادیه اروپایی سال‌هاست که در حال سرمایه‌گذاری‌های میلیون دلاری برای رگولاتوری فناوری‌هایی هستند که هنوز در جهان فراگیر نشده‌اند.»
او صحبت‌های خود را اینگونه ادامه داد که رگولاتوری از کسب‌وکارها عقب است و نمی‌تواند آنها را ساماندهی کند. رگ‌تک‌ها در ابتدا درآمدزا نیستند؛ پس لازم است که دولت بر روی آنها سرمایه‌گذاری و از آنها حمایت کند؛ زیرساخت‌هایی را در اختیار آنها قرار دهد و از جمع‌سپاری و خرد جمعی بهره ببرد.
آخرین سخنرانی روز اول کنفرانس فین تک ایران به سخنرانی وحید صیامی، الکترونیکی با موضوع اهمیت اینشورتک اختصاص داشت.
او صحبت‌های خود را اینگونه شروع کرد: «تفاوت بارز میان ما و سایر کشورهای جهان که در سرآغاز انقلاب چهارم صنعتی آشکار شده نحوه برخورد ما با پدیده‌های نو است. در واقع پدیده‌های نو در کشورهای جهان در سطح جامعه مدنی مطرح می‌شود اما در کشور ما دولت خودش را متولی آن می‌داند و با این کار عرصه را تنگ می‌کند.»
به عقیده صیامی اینشورتک نیازهای بازار را با جزییات بررسی می‌کند و امکان مدیریت ریسک را فراهم می‌کند. همچنین توانسته زمان پرداخت خسارت را به چهار ساعت برساند و با پرداخت سه دقیقه‌ای نیز رکوردار است.»
پایان روز اول این کنفرانس به پنل بلاکچین و فرصت‌های آن برای ایران اختصاص داشت. در این پنل محمدعلی مداح علی مدیرعامل آزمایشگاه بلاکچین شریف، مصطفی نقی‌پورفر، مدیر آزمایشگاه نوآوری بلاکچین، محمد طهرانی، مدیر توسعه بازار ققنوس، یاشار راشدی دبیر انجمن بلاکچین، عباس آشتیانی معاون توسعه کسب‌وکار سیتکس و با مدیریت توسط رضا جمیلی سردبیر آی چیزها حضور داشتند.
جمیلی با این سوال که بلاکچین چه فرصت‌هایی برای کشوری مانند ایران دارد، پنل را آغاز کرد..
مداح علی در پاسخ به این سوال گفت که بلاکچین می‌تواند اعتماد بین مردم ایجاد کند و مدیریت سیستم‌های توزیع‌شده را می‌توانیم با استفاده از آن داشته باشیم.
به گفته مداح‌علی، یکی از فرصت‌هایی که بلاکچین برای ایران ایجاد می‌کند این است که می‌توان محصولات مبتنی بر بلاکچینی ایجاد کرد که بدون احترام به قواعد و مرز یک کشور، آن را در خارج از مرزهای کشورمان مورد استفاده قرار دهیم و از آنها ثروت نیز ایجاد کنیم. درواقع می‌توانیم محصولاتمان را در خارج از مرزهای کشور عرضه کنیم.
سپس نقی‌پورفر درباره فرصت‌های بلاکچین برای کشور گفت: «یکی از فرصت‌هایی که بلاکچین ایجاد می‌کند، شفافیت است تا فسادها کمتر شود. همچنین فرصت صادرات دانش فنی و جذب سرمایه را نیز ایجاد می‌کند. همچنین با وجود بلاکچین فرصتی ایجاد شده که ما نیز بتوانیم در اقتصاد و دانش دنیا تاثیر بگذاریم. در نتیجه فرصت‌هایی که می‌بینم به شرطی که عقلانیت داشته باشیم، فرصت‌های طلایی هستند و یک دریچه به دنیای جدید هستند که باید از این فرصت‌ها استفاده درست کنیم.»
در ادامه پنل، طهرانی درباره نگاه رگولاتور به فناوری بلاکچین صحبت کرد: «ما به رگولاتور می‌گوییم که بلاکچین شفافیت ایجاد می‌کند ولی رگولاتور در مقابل به ما می‌گوید که همه چیز برای من شفاف است؛ درواقع رگولاتور در یک زاویه دید متفاوت نشسته و نگاه حق به جانبی دارد که حتی حاضر نیست یک لحظه خود را جای مردم بگذارد و به مسئله منطقی نگاه و فکر کند.»
او با اشاره به اینکه رگولاتور زمانی‌که در جمع استارت‌آپی‌ها قرار می‌گیرد، بسیار به روز رفتار و صحبت می‌کند ولی وقتی به امضا می‌رسد بسیار بسته برخورد می‌کند، گفت: رگولاتور باید از فرصت‌های موجود نهایت استفاده را کند و خود را با فناوری تطبیق دهد چرا که خواه ناخواه باید به این سمت حرکت کند. باز کردن فضا بیش از اینکه فرصتی برای کسب‌وکارها باشد، فرصتی است برای خود رگولاتوری.
راشدی نیز در این پنل با اشاره به اینکه شکل قوانین در حال تغییر است، گفت: رگولاتور چه بخواهد چه نخواهد، بلاکچین راه خود را در کشور پیدا می‌کند. به عقیده او، برخی از دغدغه‌هایی که رگولاتور نسبت به بلاکچین دارد، از عدم شناخت آنها از این فناوری نشئت می‌گیرد و چون در ایران پیش‌فرض “نه” است، همه چیز را در ابتدا تهدید می‌دانیم.
عباس آشتیانی، با اشاره به روند تکامل بشریت گفت: “بلاکچین بخشی از روند تکامل بشر است. روزگاری، واسط‌هایی مانند بانک و ثبت املاک در پاسخ به نیازهای بشر شکل گرفتند. اما در ادامه فسادزا و کند بودن روندها مشخص شد و فلسفه وجودی نهادهای واسط به مرور کم‌رنگ‌تر شد.
او بانکداری، وکالت، املاک، رسانه و حسابرسی به روش سنتی را مشاغلی دانست که با بلاکچین تهدید می‌شوند.
آینده بلاکچین هرچه بشه نباید فراموش کرد که یه عده درست توی دهه نود جلوی این تکنولوژی وایسادن. حرف دکتر نقی پورفر درسته که ما نباید رگولاتورهای دهه نود شمسی رو فراموش کنیم که به اقتصاد این کشور ظلم کردن