مبانی فناوری بلاکچین چیست؟
یک مرور مختصر از چیزی که پیچیدگی‌هایش را نمی‌توان ساده کرد!
بلاکچین به‌طور کلی با ظهور ارزهای دیجیتالی بیت‌کوین به‌دلیل اینکه اصلی‌ترین زیرساخت این نوع ارز بود در سال 2009 میلادی مطرح و جامعه بشری با آن آشنا شد، اما همان طور که در ادامه مطرح می‌کنیم این فناوری می‌تواند در بخش‌های دیگری به‌جز ارزهای دیجیتالی به بشریت خدمت کند و گروهی براین باورند که توفانی قابل‌توجه در جهان با این فناوری ایجاد می‌شود.
بلاکچین نه بیت‌کوین!
اجازه دهید این‌گونه بیان کنیم که وقتی مردم عادی صحبت از یک بلاکچین می‌کنند درواقع سخن از ارزهای دیجیتالی بیت‌کوین می‌کنند، اما وقتی در دنیای تخصصی صحبت از بلاکچین می‌کنیم اصولا درباره زنجیره‌ای از مبادلات اطلاعاتی و ارتباطی سخن می‌گوییم. یک بلاکچین رشته‌ای طولانی از یک بلوک است. حالا سوال اینجاست که بلوک چیست؟ بلوک در موضوع بلاکچین اطلاعاتی مشخص است که توسط کاربر ایجاد می‌شود و در یک زنجیره مشخصی قرار داده می‌شود. این اطلاعات براساس زمان و سایر اطلاعات بسته‌بندی شده و به‌عنوان یک حلقه اضافه به زنجیره موجود افزوده می‌شود، بنابراین به‌نوعی این حلقه به حلقه‌های قبلی خود مرتبط می‌شود که زنجیره‌ای از اطلاعات بسته‌بندی‌شده را که اگرچه در قالب یک زنجیر هستند، اما کاملا مستقل عمل می‌کنند را ایجاد می‌کند.
تاریخچه روشن، عاملی در ایجاد اعتماد عمومی شد
در این نوع فناوری وقتی یک رشته طولانی از اطلاعات را داریم تمام داده‌های اضافه‌شده در این بلاکچین اصولا به اطلاعات گذشته خود استناد می‌کنند که انکارناپذیر است. البته این فناوری امکان افزودن اطلاعات اضافه را نیز مهیا می‌کند. این رشد قابل‌توجه زنجیره که حاوی اطلاعات قابل‌اعتمادی به بسته‌های مطمئن قبلی است؛ عاملی برای افزایش سطح اعتماد ما به این رشته از اطلاعات خواهد بود.
بیت‌کوین، طولانی‌ترین زنجیره است
براساس بررسی‌های انجام‌شده بیت‌کوین طولانی‌ترین و قابل‌اعتمادترین زنجیره است. به همین دلیل اگر زنجیره‌ای از اطلاعات جدید یا ارزهای جدید ایجاد کنیم طولانی‌تر از بیت‌کوین نخواهد شد مگر اینکه جامعه و کاربران به آن اعتماد و دائم به حلقه‌های آن اضافه کنند، نکته قابل‌توجه اینجاست که هرچه این زنجیره طولانی‌تر شود هکرها و افرادی که قصد سوءاستفاده از اطلاعات و داده‌های این زنجیر را دارند کارشان سخت‌تر خواهد شد، به این دلیل که حلقه‌هایی حاوی میلیون‌ها اطلاعات کدگذاری‌شده به یکدیگر چفت شده‌اند.
|
این فناوری و مواردی که درباره آن یاد شد به‌معنی عدم قابلیت استفاده از سیستم بلاکچین در بخش‌های دیگر نیست و نمی‌توان گفت بلاکچین به‌جز ارزهای دیجیتالی کاربرد دیگری ندارد. پس اگر امروز ارزهای دیجیتالی طولانی‌ترین زنجیره‌ها را ایجاد کرده‌اند ممکن است روزی زنجیره‌ای طولانی‌تر با کاربردی متفاوت از ارزهای دیجیتالی را هم تجربه کنیم.
کاربردهای دیگر بلاکچین
براساس نوع فناوری به‌کار رفته در بلاکچین هر فرد یا نهاد می‌تواند برای خود زنجیره منحصربه‌فردی با استفاده از پروتکل‌های مشخص‌شده ایجاد کند. برخی این قابلیت را سرشاخه یا محل انشعاب نام‌گذاری کرده‌اند، چون هر کاربری که توانمندی استفاده از این فناوری را داشته باشد، می‌تواند در زمانی مشخص انشعابی برای خود ایجاد کرده و با نامی مشخص و اختصاصی آن را رشد دهد. نکته اینجاست که رشد هرچه بیشتر آن قطعا می‌تواند منجر به افزایش اعتماد عمومی برای استفاده از آن زنجیره باشد. به همین دلیل اثبات قابلیت‌های برتر زنجیره جدید نسبت به زنجیره‌های قبلی به‌عهده سازنده زنجیر است.
سوال این است که چرا سازنده مسئول این کار است؟ در پاسخ باید بگوییم اصولا وقتی بلندترین و قابل‌اعتمادترین زنجیره را در اختیار داریم چرا کاربران باید به زنجیره تازه ساخته‌شده اعتماد کنند و اطلاعات خودشان را به آن زنجیره بیفزایند؟ این اتفاقی است که می‌توانیم در سال‌های آینده تجربه کنیم، چون همه چیز در حال تغییر است و بسیاری در تلاش هستند به کاربران ثابت کنند زنجیره ایجادشده آن‌ها بسیار کارآمدتر و قابل‌اعتمادتر از زنجیره‌های موجود است، بنابراین قطعا کاربردهای تازه بلاکچین و آن را ثابت می‌کند.
به‌عنوان مثال، اگر سیستم رای‌دهی در انتخابات به سمت استفاده از فناوری‌های بلاکچینی حرکت کند قطعا شفافیت ایجادشده باعث بهبود شرایط اجتماعی می‌شود، چون در بلاکچین سوابق و اطلاعات موجود قابلیت دست کاری ندارند و رقبا در انتخابات نمی‌توانند مسئله‌ای را پنهان کنند یا اینکه مشاوران املاک دیگر امکان تغییر اطلاعات ملک عرضه‌شده را نداشته و اصولا خریداران می‌توانند با خیال راحت خرید کنند، چون تمام مدارک و مستندات غیرقابل دست‌کاری در دسترس است.
اصل ماجرا این است که هر داده جدید افزوده‌شده به زنجیره توسط داده‌های قبل از آن بررسی و صحت آن‌ها تایید می‌شود، بنابراین می‌توان گفت داده‌های تاییدشده در بلاکچین بسیار قابل‌اعتمادتر و ایمن‌تر از یک پوشه اضافه شده در سرور یک مرکز داده مشخص است.
آینده روشن
به هرحال با توجه به اتفاقات اخیر، دنیای بلاکچینی دنیایی است که افراد اعتماد بیشتری به یکدیگر دارند و به‌قول معروف صداقت اختیاری نیست. پس اگر بگوییم سیستم‌های بلاکچین که اصولا غیرمتمرکز هستند بی‌رحم نیستند، بلکه سیستمی کاملا منصف و قابل‌اعتماد حقایق را بدون قضاوت‌کردن به دیگران منتقل می‌کنند. اصل ماجرا درباره بلاکچین این است که حتی اگر بخواهیم تغییری در داده‌ها ایجاد کنیم کل سیستم باید به این نتیجه برسد که این تغییر الزامی و قابل‌اعتماد است. برخی کارشناسان تاکید می‌کنند بلاکچین می‌تواند در برخی کشورها که اصولا داده‌های مشخصی به سایر نقاط جهان ارائه نمی‌کنند نیز تغییرات معناداری ایجاد کند، چون چیزی برای پنهان‌کردن نیست، بنابراین از آنجایی که تمام اطلاعات در جریانی مطمئن در حال حرکت هستند دسترسی همه به آن امکان‌پذیر است.
فناوری بلاکچین در چند سال آینده
روند کار نشان می‌دهد که بلاکچین همواره در حال پیشرفت است و با اجازه دادن به کاربران برای توزیع اطلاعات دیجیتالی خود بدون هرگونه دست‌کاری روز‌به‌روز جای خود را در دنیای واقعی ما باز کرده و رو به رشد است، چون در این سیستم مجموعه‌ای از داده‌ها بدون هیچگونه مالکیت مشخصی ایجادشده و همه می‌توانند بدون نگرانی از اصالت آن‌ها به اطلاعات موردنیازشان دسترسی داشته باشند. شاید بتوان گفت سیستم بلاکچین دموکراتیک‌ترین نظام در دنیای امروزی خواهد بود و از آنجا که همه چیز در اختیار همه کس قرار دارد اصولا هکرها و خرابکاران اینترنتی نمی‌توانند دخالتی در خراب‌کردن داده‌ها داشته باشند.
این مطالب را هم بخوانید:
فرصت بلاکچین از کفمان می‌رود؟ چین قصد دارد بیت‌کوین را نابود کند کارچین نیازی به عقد قرارداد با شهرداری ندارد
ارزش داده‌ها در این سیستم چیست؟
- شفافیت: براساس فناوری بلاکچینی اطلاعات شخصی افراد با استفاده از شیوه‌های کدگذاری دقیق محافظت می‌شود و آنچه عموم می‌بینند، لایه بیرونی و کلی اطلاعات است. پس هرگونه معامله یا ارتباطی تنها با استفاده از آدرس عمومی امکان‌پذیر است و شفافیت اصلی‌ترین موضوع در این فناوری است.
- عدم تمرکز: در دنیایی که مالکیت اطلاعات می‌تواند زمینه‌های استعمار را ایجاد کند، کارشناسان بر این باورند که بلاکچین چون اصولا بر عدم تمرکز بنا شده بهترین گزینه برای مقابله با استعمار اطلاعاتی است. نکته اینجاست که سیستم‌های متمرکز اصولا آسیب‌پذیر هستند، زیرا تمام اطلاعات در محلی مشخص نگهداری می‌شوند و هکرها با داشتن آدرس این محل می‌توانند آن طور که می‌خواهند به آن نفوذ کرده و برخی اطلاعات را جابه‌جا کنند. نکته دیگر اینکه کنترل این اطلاعات در اختیار کاربران نیست و گروهی مشخص می‌توانند در اطلاعات موردنظر دخل‌وتصرف داشته باشند، اما در بلاکچین این‌گونه نیست.
- قابل‌اعتمادبودن: با توجه به فناوری بلاکچین پس از ثبت اطلاعات، تقریبا کسی نمی‌تواند آن را تغییر دهد، بنابراین بسیاری از شرکت‌ها و موسسات این مهم را که اطلاعات‌شان محفوظ باشد، به استفاده از بلاکچین روی آورده‌اند. نکته این است که اتفاقا کار با این فناوری در عین حال که بسیار ایمن است، بسیار ساده هم است.
آینده چگونه رقم خواهد خورد؟
- قراردادهای هوشمند: اتریوم یک پروژه بلاکچینی است که امکان کدگذاری قراردادهای ساده را ایجاد می‌کند تا این قراردادها هوشمندانه عمل کنند، امتیازی که در عصر حاضر برای بسیاری از مبادلات تجاری استفاده می‌شود و بسیاری از شرکت‌ها آن را به‌کار می‌گیرند.
- زنجیره تامین: امروزه بسیاری از کاربران از اصالت و بی‌نقص‌بودن زنجیره تامین کالا یا خدمات موردنظرشان نگران هستند و شرکت‌ها با استفاده از هولوگرام در تلاش هستند که این اطمینان را به کاربران بدهند که کالا و خدمات موردنظرشان اصالت دارد. اما بلاکچین دیگر نیازی به هولوگرام ندارد، چون همه اطلاعات قبلا چک و تایید شده است. برهمین اساس زنجیره تامین کاملا قابل‌اعتماد است.
- اینترنت اشیا: متصل‌شدن دستگاه‌های هوشمند به یکدیگر این اتفاق را که ممکن است جایی کار خراب شود را نیز ایجاد می‌کند و این ارتباط گسترده دستگاه‌های مختلف با یکدیگر می‌تواند بعضا به‌جای تسهیل کار، مشکلاتی را هم ایجاد کند، در حالی که بلاکچین می‌تواند این روند را برطرف کرده و با اطمینان و دقت عمل بالا اشیا و تجهیزات الکترونیکی مختلف را به یکدیگر متصل کند.
- جلوگیری از سرقت هویت: اصلی‌ترین نگرانی کاربران در عصر حاضر، سرقت هویت است، چون همه چیز به یکدیگر متصل شده و ردپای دیجیتالی افراد کاملا قابل‌شناسایی است، پس بلاکچین اینجا نیز کاربرد دارد، چون تمام اطلاعات طبقه‌بندی و کدگذاری می‌شوند، اصولا هویت افراد چند شماره غیرقابل تشخیص برای کاربران عادی خواهد بود.