استارتاپ‌ها را به کشاورزان معرفی کنید!
گفتگو با محمد حسن‌وند بنیانگذار استارتاپ روستا پلاس
محمد حسن‌وند بنیانگذار استارتاپ روستا پلاس و عضو انجمن مخترعین ایران است. او فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد برق الکترونیک و کارشناسی مکانیک است. در گذشته تجربه ثبت اختراع داشته و در حوزه خدمات مهندسی فعالیت کرده است. او همچنین تجربه پیمانکاری و همکاری با جهاد سازندگی را هم داشته است. با او به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا بیشتر از حال و هوای حاکم بر فضای استارتاپ‌های کشاورزی به ویژه روستاپلاس برایمان بگوید.
از شکل‌گیری ایده تا اجرای روستاپلاس بگویید؟
خودم فرزند روستا هستم به‌همین سبب با دغدغه‌های کشاورزان آشنایی دارم. یکی از دغدغه‌های کشاورزان بعد از تولید، خرید و فروش محصولات کشاورزی است. درواقع کشاورزان بعد از تولید درگیر یک چرخه واسطه‌گری می‌شوند و به‌دلیل دور بودن از تکنولوژی و نداشتن دانش کافی در زمینه بازاریابی و عدم دسترسی مستقیم به بازار، نمی‌توانند ارتباط مستقیم و موثری را با مشتری برقرار کنند. از آنسو واسطه‌ها، هم به مشتریان و هم به کشاورزان دسترسی خوبی دارند بنابراین محصولات کشاورزی با قیمت پایین توسط واسطه‌ها خریداری می‌شود و با قیمت بالاتر به فروش می‌رسد. باتوجه به این مشکل ایده استارتاپ روستا پلاس در اوایل سال 97 شکل گرفت و در مهرماه سال 97 شروع بکار کردیم. تلاش ما براین بود که خدمات جامع و تخصصی را در قالب یک پلتفرم به کشاورزان ارائه دهیم.
روستاپلاس چه خدماتی را ارائه می‌دهد و چه بخشی از خدمات شما به‌صورت رایگان ارائه می‌شود؟
خدمات ما شامل بازاریابی، خرید و فروش محصولات کشاورزی و محصولات روستایی شامل دام، نهاده و ماشین‌آلات به‌صورت آنلاین از طریق ارتباط مستقیم بین تولیدکننده و مصرف‌کننده و حذف واسطه‌ها در سراسر کشور است. همچنین آموزش ترویج آنلاین به کشاورزان در قالب یک پکیج را هم داریم.
در واقع تولیدکننده‌ها و شرکت‌ها می‌توانند محصولات خود را از طریق آگهی در اپلیکیشن روستا پلاس و با پرداخت هزینه سالیانه معرفی کنند. این خدمات برای کشاورزان و تولیدکننده‌های سم و کود و ماشین‌آلات کشاورزی ارائه می‌شود که استفاده از خدمات برای کشاورزان رایگان، اما تولیدکنندگان باید هزینه پرداخت کنند. البته ارائه خدمات تبلیغاتی در دو قالب رایگان و ویژه به مشتریان ارائه می‌شود. در زمینه آموزش ترویج آنلاین، با توجه به اینکه من از سال 84 پیمانکار جهاد کشاورزی بوده‌ام و در زمینه ترویج با جهاد کشاورزی همکاری داشتم در سایت و اپلیکیشن ارائه شده توسط روستا پلاس پکیجی برای آموزش ترویج به کشاورزان با استفاده از نظرات کارشناسان به‌صورت آنلاین در نظر گرفته شده است. این آموزش‌ها شامل راهکارهای نوین کشاورزی برای ارتقای سطح کیفی محصولات تولیدی، افزایش سطح محصول و ارتقا سطح بهره وری است. هدف آن ارائه یک هسته تخصصی مشاوره و تامین نهاده تا کاشت، داشت، برداشت و فروش محصولات تحت نظارت کارشناسان است که در این زمینه کارشناسان روستاپلاس به کشاورزان مشاوره‌های فنی لازم را می‌دهند و مواد مورد نیاز آنها را تامین می‌کنند. به‌عبارتی یک زنجیره از مزرعه تا سفره تشکیل شده است. علاوه بر این ایجاد شغل و کسبوکارهای کوچک خانگی در روستاها و برندسازی و صادرات محصولات نیز در دستور کار روستاپلاس نیز قرار دارد. یکی از شعارهای استارتاپ روستا پلاس این است که نگران فروش محصولات خود نباشید تولید از شما و فروش از ما.
در حال حاضر با چند کشاورز همکاری می‌کنید؟
در حال حاضر 3300 کاربرداریم که بیشتر آنها کشاورز و دامدار هستند.
از چالش‌ها و مشکلاتتان از ابتدای مسیر بگویید؟
بزرگترین چالش ما در حوزه کشاورزی عدم همکاری مسئولین ذی‌ربط است. متاسفانه ما حتی اجازه تبلیغات در قالب لگو و استند در مجموعه جهاد کشاورزی برای شناساندن بیشتر خدماتمان به کشاورزان را نداریم. درواقع حمایت‌های جهاد کشاورزی بیشتر در حد حرف است و به عمل نمی‌رسد. جهاد کشاورزی در هر واحد شامل باغبانی دام و… شماره تماس‌های زیادی از کشاورزان دارد و کشاورزان شاخص را می‌شناسد و به‌راحتی می‌تواند در قالب همایش و جلسه استارتاپ‌ها را به کشاورزان معرفی کند اما این کار را نمی‌کند. ما درخواستی مبنی بر دریافت داده‌های مربوط به کشاورزان به جهاد کشاورزی ارائه دادیم. اما در نهایت پاسخ جهاد کشاورزی به ما این بود که شما بخش خصوصی هستید و ما اجازه نداریم دیتاها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم به این دلیل که اگر این کار صورت گیرد، تبلیغ می‌شود و ما به‌عنوان بخش دولتی نباید برای بخش خصوصی تبلیغ کنیم.
البته جهاد کشاورزی در نمایشگاه الکامپ امسال در زمینه فراهم آوردن غرفه برای ما و استارتاپ‌های حوزه کشاورزی همکاری‌‌های لازم را داشته است.
از زمان آغاز به‌کارتان جذب سرمایه داشته‌اید؟
خیر. تاکنون جذب سرمایه نداشته‌ایم و کاملا با سرمایه شخصی فعالیت کرده‌ایم. در نمایشگاه الکامپ چند فرصت مذاکره با سرمایه‌گذار داشتیم که در حال بررسی آنها هستیم و هنوز به مرحله قطعی نرسیده است. اما در بحث اشتغال و راه‌اندازی کسبوکارهای کوچک در روستاها به سرمایه‌گذار نیاز داریم.
در راستای برطرف کردن این چالش‌ها چه اقداماتی انجام داده‌اند؟
از ابتدای راه تلاش کردیم تا تعاملات لازم را برقرار کنیم اما بعد از مدتی به این نتیجه رسیدیم که سازمان‌های دولتی چه از منظر محدودیت‌های قانونی و چه مباحث سلیقه‌ای کاری برای ما انجام نخواهند داد. بنابراین تصمیم گرفتیم به دنبال حمایت دستگاه‌های دولتی نباشیم و خدمات خود را به‌صورت مستقیم به کشاورزان معرفی کنیم و شخصا با آنها در تعامل و ارتباط باشیم. در زمینه دسترسی به داده‌های موردنیازمان از طریق جهاد کشاورزی پیگیری‌های زیادی انجام دادیم که بی‌نتیجه بود.
به درآمد و نقطه سر به سر رسیده‌اید؟
پیش‌بینی ما این است که در 2 تا 3 ماه آینده به نقطه سربه سر برسیم و همچنین تا 6 ماه آینده بتوانیم به یک سقف درآمدی مناسب برسیم.
خواسته شما از دستگاه‌های دولتی چیست؟
اگر کمکی نمی‌کنند مانع هم نشوند . جهاد کشاورزی در حال حاضر نهاده‌ها را آزاد کرده است اما با وجود اینکه استارتاپ ما شامل یک تیم تخصصی از همه بخش‌های کشاورزی است جهاد مجوز لازم را برای در اختیار گذاشتن نهاده‌ها به کشاورزان به ما نمی‌دهد. علاوه بر این جهاد کشاورزی باید یک استاندارد و چارت طراحی کند که استارتاپ‌ها مطابق با آن چارت سازمانی و درقالب چارچوب خاصی فعالیت کنند ولی متاسفانه زمانی که استارتاپ فعالیت خود را شروع می‌کند هر کدام از ارگان‌های دولتی از منظر خود اعمال نظر می‌کنند. همچنین انتظار داریم که مسئولین ادارات کشاورزی استان‌ها و شهرستان‌ها با ما همکاری کنند و دیتا بیس لازم را در اختیار ما قرار دهند و ما را به کشاورزان معرفی کنند.
مطالب مرتبط:
استارتاپی علیه تقلب در بازار عسل دولت برای استارتاپ‌ها فقط تبلیغ کند،همین! استارتاپ های حوزه کشاورزی زیر یک سقف جمع می‌شوند
استارتاپ‌های حوزه کشاورزی می‌توانند در چه بخش‌های دیگری ورود کنند؟
استارتاپ‌ها در بخش آب و بخش‌های مختلف کشاورزی وارد شده‌اند. استارتاپ‌های حوزه کشاورزی به شرط حمایت دولت می‌توانند تا چند سال آینده بخش بزرگی از مشکلات کشاورزی را برطرف کنند. از سال 96 تاکنون استارتاپ‌ها در بخش کشاورزی رشد خوبی داشته‌اند و در بحث آب و محیط‌زیست و فروش و صادرات وارد شده‌اند و همچنان درحال فعالیت هستند.
به اینترنت اشیا هم ورود داشته‌اید؟
خیر اما شاید در ادامه فعالیتمان بتوانیم وارد حوزه اینترنت اشیا هم بشویم.
در ایران بین کشاورزی سنتی و شیوه‌های مدرن فاصله‌ای وجود دارد. چطور این تعامل باید برقرار شود؟
جلب اعتماد کشاورزان در شهرستان‌های دور و نزدیک با توجه به تجربه‌های بد قبلی یکی از چالش‌های این مسیر است. در واقع کشاورزان به دلیل دور بودن از فضای تکنولوژی، به استارتاپ‌ها سخت اعتماد می‌کنند. در این زمینه جهاد کشاورزی به‌راحتی می‌تواند ورود کند. اما در نهایت کار کردن با کشاورزان کار دور از ذهن و سختی نیست.
جهاد کشاورزی از لحظه ورود در همکاری با استارتاپ‌های کشاورزی دقیقا چه کاری انجام داده‌است؟
تاکنون جهاد فقط در بحث حضور در نمایشگاه‌ها از جمله برای تهیه غرفه در نمایشگاه الکامپ با ما همکاری کرده است و ما را به نمایشگاه توانمندی عشایر و روستائیان کشور معرفی کردند. آقای دکتر مختاری که مسئول دفتر کسبوکارهای نوپا در وزارت جهاد کشاورزی هستند با تلاش زیادی به دنبال برقراری روابط و تعاملات هستند و در بحث آشنایی با معاونت‌های وزارت جهاد کشاورزی هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهند. با وجود تلاش‌هایی از این دست به‌نظر می‌رسد از این به بعد رویه بهتر شود.
گفت‌وگو: هدی فالنجی