اینترنت بدن چیست و چه کارایی برای ما دارد؟
قرص‌های هوشمند به کمک درمان انواع سرطان می‌آید
در نگاه اول قطعا از خودتان می‌پرسید؛ اینترنت بدن این چه اصطلاحی است که نوشته‌شده یا اینکه اصلا درست خوانده‌اید؟ شاید هم با خودتان فکر کنید منظور همان تجهیزات هوشمند همراهتان است و اصلا نویسنده اشتباه کرده است.
جزء هر گروهی که باشید و هر فکری کرده باشید باید قبول کنید اینترنت بدن یا «IoB» امروزی مفهومی کاملا کاربردی در جهان توسعه‌یافته است که درواقع بدن انسان را به‌عنوان یک پلتفرم داده در نظر دارد و بر همین اساس فعالیت می‌کند.
شاید ترسناک باشد و کمی هم نگران‌کننده، اما وقتی با دستاوردها و امکاناتی که اینترنت بدن‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد بیشتر آشنا شوید، یقین داشته باشید شما هم یکی از طرفداران و کاربرانش می‌شوید. حالا که کنجکاوی شما دوچندان شده، بیایید با هم نه‌تنها به فرصت‌ها بلکه به چالش‌های پیش روی «اینترنت بدن‌ها» بپردازیم.
اینترنت بدن‌ها IoB چیست؟
اگر بخواهیم خیلی ساده موضوع را بیان کنیم باید گفت وقتی اینترت اشیا بتواند با بدن انسان ارتباط برقرار کند، درواقع اینترنت بدن‌ها ایجاد می‌شود. اما اگر تخصصی نگاه کنیم این‌گونه است که اینترنت بدن‌ها زیرمجموعه‌ای از اینترنت اشیاست.
بخش هیجان‌انگیز اینجاست که اصولا بدن انسان با استفاده از تجهیزاتی خاص همراه یا کارگذاری‌شده در داخل بدن به دنیای مجازی متصل می‌شود و خود به‌عنوان یک وسیله هوشمند عمل می‌کند.
بله، درست متوجه شدید از طریق تجهیزاتی که داخل بدن قرار داده می‌شود دقیقا مثل فیلم‌های تخیلی که اکنون به واقعیت تبدیل شده است. به این ترتیب وقتی بدن با شبکه جهانی اینترنت مرتبط شد نه‌تنها مشغول به تبادل داده می‌شود، بلکه به‌نوعی می‌توان آن را کنترل کرد.
نکته اصلی اینجاست که باید بگوییم اگرچه شما امروز با این عبارت آشنا شده‌اید، اما امروزه نسل سوم از اینترنت بدن در کشورهای توسعه‌یافته به‌کار گرفته شده که شامل تجهیزات خارجی و داخلی بدن انسان است.
- «Body external» که به‌عنوان نسل اول از آنها یاد می‌شود درواقع تجهیزات هوشمند خارج از بدن است که توانایی ارتباط با شبکه جهانی اینترنت را دارد. مثل ساعت‌ها و دستبندهای هوشمند.
- «Body internal» یا همان نسل دوم که تجهیزاتی قابل‌نصب داخل بند هستند. مثل تجهیزات پزشکی برای کنترل ضربان قلب، ضربان‌ساز و نظارت‌های سلامتی یا قرص‌های دیجیتالی.
- «Body embedded» یا فناوری قابل‌توجهی که می‌تواند با بدن یکی شود یا به قول خودمان در بدن جذب و به‌راحتی با دنیای اینترنتی مرتب شود.
به هرحال اصلی‌ترین موضوع این است که اینترنت بدن با پیشرفت اتصال‌های بی‌سیم مطرح شده و اکنون به‌عنوان یکی از فناوری‌های نوین در جهان به‌خصوص کشورهای توسعه‌یافته در علم پزشکی به‌کار گرفته می‌شود.
روند پیشرفت دستگاه‌های هوشمند می‌تواند موضوع سوء استفاده‌ها و اخاذی‌های کلان از افراد قرار گیرد چون اطلاعات در دسرس همگان خواهد بود. به عنوان مثال استفاده از یک سمعک هوشمند اگرچه شنیدن را برای بیمار بسیار ساده می‌کند اما این امکان را به یک هکر با تجربه می‌دهد که بتواند تمام صدای اطراف و زندی روزمره استفاده کننده از این سمعک هوشمند را ضبط کرده و در نهایت از وی اخاذی کند.»
نمونه‌هایی ملموس
همان طور که قبلا نیز اشاره شد اگر بخواهیم نمونه‌هایی ملموس از اینترنت بدن را بگوییم ابتدا باید به نسل اول آن مراجعه کنیم و همان دستگاه ضربان‌ساز قلب را برایتان مثال بزنیم.
این دستگاه درواقع قطعه‌ای بسیار کوچک است که در شکم یا قفسه سینه بیمار قرار می‌گیرد و با کنترل و مدیریت میزان ضربان قلب، در صورت لزوم، شوک‌های خفیف الکتریکی را به قلب وارد می‌کند که از بروز مشکل جلوگیری کند. البته در برخی موارد این دستگاه‌ها قابلیت کنترل از طریق اتصال بی‌سیم یا همان وای‌فای خودمانی به اینترنت را برای کنترل آنلاین بیمار دارد.
قرص هوشمند دومین نمونه از کاربردهای اینترنت بدن است. این قرص‌ها با استفاده از تراشه‌های کامپیوتری کاملا هوشمند هستند و وقتی بیمار آنها را می‌بلعد در واقع آزمایشگاه کوچکِ سیاری را وارد بدن کرده که از همان ابتدای کار مشغول به جمع‌آوری و مخابره اطلاعات به مرکز ارتباطی خود می‌شود. البته این پایان کار نیست، چون این قرص‌ها دارای مواد موثری مرتبط با بیماری فرد نیز هستند که در زمان و مکان دقیق، این ماده موثر را وارد بدن می‌کنند.
اصلی‌ترین کاربرد این نوع قرص‌های هوشمند مربوط به درمان انواع سرطان و درمان این بیماری است، چون پزشکان با استفاده از این فناوری می‌توانند مقدار مشخصی از داروهای مورد را نظرشان دقیقا به محل موردنظر تزریق کنند و از عوارض احتمالی شیوه‌های فعلی کم کنند.
این آزمایشگاه کوچک سیار اطلاعات بالینی دقیقی نیز از بیمار به‌صورت آنلاین مخابره می‌کند که قدرت تصمیم‌گیری پزشکان برای استفاده از شیوه‌های مختلف درمانی را دوچندان می‌کند.
لنزهای چشمی هوشمند؛ همان طور که از اسم این تجهیزات مشخص است لنزهای چشم با قابلیت ارتباط با اینترنت هستند که امروزه برای برخی از بیماری‌های چشمی توسط پزشکان به‌کار گرفته می‌شوند. این لنزها با آنالیز مایع چشمی و اندازه‌گیری‌های مختلف اطلاعات قابل‌توجهی از چشم و سیستم بینایی فرد برای پزشکان و متخصصان ارسال می‌کند. البته امروزه پزشکان از این فناوری برای افراد مبتلا به دیابت استفاده می‌کنند تا بتوانند به‌صورت آنلاین سطح قندخون آنها را کنترل و مدیریت کنند.
هرچند این پایان کار نیست و به‌تازگی BCI یا تراشه‌ای که با مغز انسان مرتبط می‌شود نیز از راه رسیده و با استفاده از این تجهیزات، مغز فرد آنلاین مورد پردازش قرار می‌گیرد. این شیوه به‌خصوص برای افراد دارای معلولیت بسیار کاربردی است و در آینده نزدیک استفاده از این نوع تجهیزات برای این بخش از جامعه بسیار کاربردی خواهد بود، چون ارسال سینگال‌های خارجی می‌تواند بسیاری از معلولان حرکتی را تقریبا به زندگی عادی‌شان برساند.
حالا بیایید کمی به توفان ذهنی ایجادشده شما اضافه کنیم، چون تا این لحظه فقط از کاربردهای پزشکی سخن گفته شده و اکنون پنجره‌ای تازه از کاربردهای اینترنت بدن‌ها برای شما باز می‌کنیم. چون این فناوری فقط کاربرد پزشکی ندارد.
شرکت BioHax که در زمینه زیست مهندسی فعالیت می‌کند سال 2015 میلادی با هدف سهولت در بخشی از کارهای روزمره بشر در این زمینه فعالیت‌هایی انجام داد که جمعیتی 4 هزار نفری را به خود مشغول کرد.
این شرکت تراشه‌هایی را طراحی کرد که با کارگذاشتن آنها داخل بدن افراد، آنها می‌توانند برخی از فعالیت‌های روزانه خود مثل باز کردن فقل در منزل، استفاده از حساب‌های بانکی، خرید از دستگاه‌های فروش، پرداخت قبوض و استفاده از وسایل نقلیه عمومی را بدون انجام کاری انجام دهند، چون تراشه موجود داخل بدنشان تمامی این کارها را به صورت اتوماتیک انجام می‌دهد.
به عنوان مثال 50 نفر از کارمندان Three Square Market با کاشتن ریزتراشه RFID که به اندازه یک دانه برنج است دقیقا از این خدمات استفاده می‌کنند و حتی سیستم حضور غیاب اداری آنها به این روش کار می‌کند.
به‌تازگی BCI یا تراشه‌ای که با مغز انسان مرتبط می‌شود نیز از راه رسیده و با استفاده از این تجهیزات، مغز فرد آنلاین مورد پردازش قرار می‌گیرد. این شیوه به‌خصوص برای افراد دارای معلولیت بسیار کاربردی است و در آینده نزدیک استفاده از این نوع تجهیزات برای این بخش از جامعه بسیار کاربردی خواهد بود، چون ارسال سینگال‌های خارجی می‌تواند بسیاری از معلولان حرکتی را تقریبا به زندگی عادی‌شان برساند.
نگرانی‌ها درباره اینترنت بدن ها چیست؟
شاید توجه به مورد مطرح شده دیک چنی، معاون اول رئیس جمهور آمریکا بهترین گزینه برای ایجاد نگرانی در میان بشر باشد که به دنبال استفاده از این اینترنت بدن‌ها است. کارشناسان در این زمینه می‌گویند احتمال هک شدن و دسترسی بسیار ساده به اطلاعات افراد با استفاده از این شیوه می‌تواند نگرانی‌های عمده‌ای بخصوص برای افراد خاص که مسئولیت‌های دولتی دارند باشد.
نگرانی اصلی اینجاست که جمع‌اوری اطلاعات از سوی این ریز‌تراشه‌ها از بدن، فعالیت‌های روزانه و بطور کلی عادات آنها درصورت هک شدن منبعی برای بسیاری از رویدادها و اتفاقات بعدی می‌شود که هرچه مقام و جایگاه آن فرد در جامعه بالاتر باشد این نگرانی نیز افزایش قابل توجه خواهد داشت. این نگرانی باعث شد تا سال 2017 میلادی سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا با صدور فراخوانی برای استفاده کنندگان از این خدمات بگونه‌ای برنامه‌ریزی کند که تراشه یاد شده از بدنشان خارج شود.
شاید بتوان گفت اینترنت بدن ها مشکلاتی همانند مشکلات احتمالی در اینترنت چیزها دارد و موضوع امنیت سایبری در این بخش قابل توجه است و احتمالا نگرانی‌هایی در آینده به همراه خواهد داشت.
البته این درحالی است که نباید فراموش کنیم موضوع حریم خصوصی نکته‌ای است که نباید به آن بی‌تفاوت باشیم و هرگونه انتشار اطلاعات در این زمینه می‌تواند دردسرساز باشد و زندگی روزمره و اجتماعی افراد را با چالشی نگران کننده روبرو کند.
اصولا کارشناسان در این بخش نیز می‌گویند: «این روند می‌تواند موضوع سوء استفاده‌ها و اخاذی‌های کلان از افراد قرار گیرد چون اطلاعات در دسرس همگان خواهد بود. به عنوان مثال استفاده از یک سمعک هوشمند اگرچه شنیدن را برای بیمار بسیار ساده می‌کند اما این امکان را به یک هکر با تجربه می‌دهد که بتواند تمام صدای اطراف و زندی روزمره استفاده کننده از این سمعک هوشمند را ضبط کرده و در نهایت از وی اخاذی کند.»
به هرحال فناوری‌های نوین درحال پیشرفت و توسعه هستند و نباید فراموش کنیم که این روند ادامه خواهد داشت ولی بهتر است برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای باشد که بتوانیم علاوه بر امنیت بهترین کارایی را از این روند داشته باشیم.