تانگوی اسکای‌روم، آمیرزا، ایسمینار، خانومی و بقراط با کووید-19
5 استارتاپی که با کرونا بارشان را بستند
دو سال است که اکوسیستم استارتاپ‌های ایران وارد دوره‌ای شده که جز رکود نامی نمی‌توان روی آن گذاشت. دو سال پیش و با خروج ترامپ از برجام، سرمایه‌گذارهای خطرپذیر ایرانی که مهم‌ترین آن‌ها یعنی سرآوا موفق شده بود سرمایه برخی ایرانی‌های خارج کشور را وارد اکوسیستم استارتاپی کند احساس خطر کردند و عملا سرمایه‌گذاری‌هایشان روی استارتاپ‌ها متوقف شد. اتفاق بد بعدی را هم کرونا رقم زد و ضربه کشنده‌تری را به این فضای سرحال سال‌های گذشته وارد کرد. ضربه‌ای که به مراتب کشنده‌تر از کم شدن تعداد سرمایه‌گذارهای واقعی بود. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط اینترنتی تعطیل شدند و بسیاری از بزرگ‌ترها هم وارد دوره ریاضت‌کشی شدند.
اما کرونا برای برخی استارتاپ‌ها سکوی پرتابی شد. استارتاپ‌هایی که برخی‌شان در سال‌های گذشته کجدارومریز پیش می‌رفتند و حتی در آستانه تعطیلی و شکست قرار داشتند ناگهان با کرونا جهش کردند و با سیلی از کاربران مواجه شدند.
-
ایسمینار: بیداری از خواب زمستانی
ایسمینار از استارتاپ‌های قدیمی اکوسیستم استارتاپی است که پلتفرمی برای برگزاری رویدادهای آنلاین ارائه می‌دهد. کسب‌وکاری که در سال های گذشته رشد چندانی نداشت و کسی زیاد گمان نمی‌برد که یک استارتاپ بزرگ و موفق شود. اما کرونا و تعطیلی رویدادهای حضوری باعث شد تا ایسمینار با یک رشد انفجاری روبه‌رو شود. تا حدی که درآمد 750 هزار تومانی این کسب‌وکار آنلاین کم‌رمق در سال 97 به فروش یک‌ونیم میلیاردتومانی در ابتدای سال 99 رسید.
ایسمینار با کرونا یک‌شبه به ابرها رفت. استارتاپی که کسی حاضر نبود رویش سرمایه‌گذاری کند با صف وی‌سی‌ها (سرمایه‌گذارهای خطرپذیر استارتاپی) روبه‌رو شد و به گفته بنیان‌گذارش، مانوئل اوهانجانیانس یک 500 میلیون تومان در همان دو ماه اول سال دشت کرد و مذاکراتش برای راندهای بعدی سرمایه‌پذیری هم ادامه دارد!
-
اسکای‌روم: گاف و مشتری با هم!
اسکای‌روم چیزی شبیه اسکایپ است و می‌خواهد ارتباطات تصویری مبتنی بر وب را تسهیل کند. یک استارتاپ چهار-پنج‌ساله (سنی که برای استارتاپ‌ها زیاد محسوب می‌شود.) که کسی زیاد آن را جدی نمی‌گرفت. خدمتی که ارائه می‌داد در برابر نمونه‌های خارجی‌اش چنگی به دل نمی‌زد و به نظر می‌رسید یک کپی‌برداری ناقص از سرویسی باشد که در ایران زیاد خواهانی ندارد. اما با کرونا و رواج جلسات آنلاین و برگزاری کارگاه‌ها و کلاس‌های درس از راه دور، ناگهان ورق برای «برادران خواهانی» برگشت.
موج هجوم کاربران به اسکای‌روم این استارتاپ را به یکی از پرمشتری‌ترین پلتفرم‌های ایام قرنطینه تبدیل کرد و سود خوبی را نصیب بنیان‌گذارانی کرد که مدت‌ها بود می‌خواستند سرمایه جذب کنند اما نمی‌توانستند. حالا اسکای‌روم مذاکراتی را با وی‌سی برکت (زیرمجموعه ستاد اجرای فرمان حضرت امام) و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران برای جذب سرمایه داشته که البته شنیده‌ها حاکی از ناموفق بودن آن‌ها تا این لحظه بوده. اگرچه بعد از فروکش کردن موج اولیه ارتباطات تصویری کرونایی، و روی آوردن برخی از کاربران ایرانی به سرویس‌هایی چون زوم و اسکایپ و کمتر شدن محدودیت ارتباط تصویری واتس‌اپ از رونق اولیه اسکای‌روم کم شده اما یکی از برنده‌های کرونایی استارتاپ‌های ایرانی بی‌شک اسکای‌روم است.
-
بقراط و بازار جذاب پزشکی در کرونا
استارتاپ‌های حوزه پزشکی از جمله آن‌ها که امکان ارتباط با پزشکان را فراهم می‌کردند در زمان کرونا با استقبال خیره‌‌کننده‌ای روبه‌رو شدند. از یک سوی تعطیلی بسیاری از مطب‌ها و از سوی دیگر پرریسک شدن فضاهای درمانی باعث شد تا بیشتر مردم ترجیح دهند برای مراجعه به پزشک از پلتفرم‌های آنلاین کمک بگیرند. از سوی دیگر پزشکان بیش از هر زمان دیگری به فکر آماده کردن زیرساخت‌های آنلاین مطب خود و استفاده از نرم‌افزارهای تحت وب افتادند.
بقراط یکی از سامانه‌های قدیمی رزرو آنلاین پزشک بود که به دلیل اینکه محصولی به نام نرم‌افزار مطب را هم ارائه می‌داد توانست تا حدی زیادی نسبت به رقبایش در این بازار پرمدعی و البته پرمشتری موفق‌تر عمل کند. بازاری که ناگهان و در میانه کرونا، هم تازه‌واردهایی چون مشورپ را به چشم دید و هم غول‌هایی چون اسنپ با اسنپ‌دکتر پا به آن گذاشتند.
-
آمیرزا، بازی پولساز با کلمات
بازی‌های موبایلی بخشی از بازار کسب‌وکارهای آنلاین بود که کرونا تا 80 درصد باعث رشد آن شد. بازاری که اگرچه موفقیت در آن به شکل متوازن توزیع نمی‌شود اما برخی بازیگران آن حسابی از کرونا مسرور شده‌‌ند.
آمیرزا که یک بازی با کلمات ویژه موبایل است قبل از کرونا هم رکوردها و موفقیت‌های خوبی داشت اما با کرونا و خانه‌نشینی‌ها طولانی، بسیاری از بزرگسالان مشتری آمیرزا شدند. بازی‌ای که به گفته شهریار ازهاریان‌فر، یکی از بنیان‌گذارانش تاکنون بیش از 8 میلیون نصب در گوشی‌ها و سیستم‌عامل‌های مختلف گرفته است.
اگرچه می‌گویند چرخه عمر موفقیت بازی نهایتا دوساله است اما فعلا آمیرزا و فاندرهای جوانش در مسیر موفقیت و ثروت خوب در حال تاختن هستند.
-
خانومی، از گمنامی تا بیلبورد
هیچ بازاری به اندازه ضدعفونی‌کننده‌ها و شوینده‌ها مفهوم رشد و خوشبختی را یکجا در کمتر از سه ماه تجربه نکرد. بازاری که از قضا در حوزه آنلاین چندان حضور جدی نداشت و جز فروشگاه‌های اینترنتی بزرگ که از سال‌های قبل به شکل نه‌چندان جدی در این بازار حضور داشتند شاهد بازیگران مستقل آنلاین نبود. اما با شیوع کرونا ناگهان نام برخی وب‌سایت‌هایی که زیاد هم به استارتاپ شبیه نبودند بر سر زبان‌ها افتاد.
یکی از این کسب وکارهای آنلاین «سایت خانومی» بود. سایتی که از اسمش معلوم است بیشتر روی فروش محصولات آرایشی تاکید دارد اما در روزهای کرونا با متنوع کردن سبد محصولات بهداشتی‌اش به ناگهان به یکی از سایت‌های پربازدید و کسب‌وکارهای پرفروش آنلاین تبدیل شد.
خانومی اگرچه زیاد فرهنگ و رویه استارتاپی ندارد و احتمالا به برخی واردکنندگان لوازم آرایشی بیشتر متصل باشد تا توسعه‌دهندگان کسب‌وکارهای آنلاین اما در روزهای کرونا نشان داد که رقابت با غول‌هایی چون دیجی‌کالا چه متدهایی دارد و چطور می‌توان یک‌شبه راه بیلبوردها و خیابان‌ها را پیش گرفت و از گمنامی به در آمد.