پذیرش از شتابدهندههای خارجی داریم ولی نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم
نولاتک استارتاپی است که علی‌رغم تمام محدودیت‌هایی که در ایران وجود دارد، قصد دارد مرزهای تکنولوژی را جا‌به‌جا کند. امیررضا فراهانی و علیرضا خنشان این استارتاپ را در سال 96 بنیانگذاری کرده‌اند؛ نولاتک امروز یک تیم 4 نفره است. امیررضا و علیرضا هر دو متولد 70 در شهر تهران هستند. امیررضا لیسانس ریاضیات و علوم کامپیوتر از دانشگاه امیرکبیر دارد و علیرضا در مقطع کارشناسی نرم‌افزار خوانده است. هر دو برای کارشناسی ارشد، نرم‌افزار را انتخاب کرده و در دانشگاه علم‌وصنعت تحصیل کرده‌اند. با امیر رضا هم صحبت شدیم تا از داستان استارتاپشان بیشتر بدانیم.
از نولاتک بیشتر بگویید در این استارتاپ که به قول خودتان از استارتاپ‌های cutting edge است چه خدماتی ارائه می‌دهید؟
خدمت اصلی نولاتک ارائه خدمات پیش‌بینی در بازارهای مالی و بورس است. البته این سیستم قابلیت توسعه را در هر حوزه‌ای که نیازمند پیش‌بینی باشد را دارد، از پیش‌بینی رفتار مشتری تا آب و هوا. خدمتی که در حال حاضر ارائه می‌کنیم به صورت B2B است و مخاطبان اصلی ما کارگزاری‌ها، شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و به صورت کلی هر مجموعه‌ای که می‌خواهد در حوزه مالی تجارت و تراکنش داشته باشد، است. شرکت‌ها با ما وارد مذاکره شده و نیازهای خود را مطرح می‌کنند؛ ما نیز طبق نیازهایشان که می‌تواند تحلیل رفتار مشتری، سرمایه‌گذاری و یا ارزیابی تغییرات بازار و غیره باشد، به آنها خدمات پیش‌بینی ارائه می‌دهیم. به عبارت بهتر ما متناسب با نیازهای مشتریان در بازاری که در آن فعال هستند نیازسنجی کرده و فاکتورهای تاثیرگذار در آن بازار را شناسایی می‌کنیم. پس از آن بر روی این فاکتورها هوش مصنوعی اعمال می‌کنیم و تحلیل بیگ دیتا انجام می‌دهیم و در نهایت خروجی‌ای متناسب با بیزینس مشتری ارائه می‌دهیم. مشتری می‌تواند با استفاده از این خروجی و دیدگاه‌های مالی که در اختیار دارد در بازار خود، بیزینس انجام دهد. خدمات ما در قالب سرویس saas است و API در اختیار مشتریان قرار می‌دهیم.
در حال حاضر فقط بر روی بازارهای مالی کار می‌کنید یا حوزه فعالیت خود را گسترش داده‌اید؟
حوزه فعالیت نولاتک در حال حاضر گسترش پیدا کرده و سرویس هوش مصنوعی تصویر و متن را نیز به خدمات اضافه کرده‌ایم؛ در این حالت شبکه‌های اجتماعی می‌توانند یکی از مشتریان اصلی این خدمات باشند. سرویس ما این امکان را به کاربر می‌دهد که اطلاعاتی در مورد عکس یا متنی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود به دست آورد. به عنوان مثال اینکه جنسیت عکس منتشر شده چیست و یا اینکه اسپم نباشد. علاوه بر این در چنین سرویسی برای متن‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود می‌توان فیلترهایی در نظر گرفت تا متن‌های اسپم شناسایی شود.
در حال حاضر به طور کلی برای خدماتی که ارائه می‌دهید چند مشتری دارید؟
در حال حاضر، در حوزه خدمات مالی حدود 4 شرکت از خدمات نولاتک استفاده می‌کنند که از بین آنها 3 شرکت خارجی هستند. در حوزه خدمات هوش مصنوعی، شبکه‌های اجتماعی نیز به صورت متغیر ماهانه بین 2 تا 5 استارتاپ ایرانی براساس نیازی که دارند در حال استفاده از خدمات هستند.
هزینه استفاده از خدمات نولاتک به چه صورت تعریف شده است؟
هزینه خدمات، متناسب با سرویس اختصاصی است که به هریک از شرکت‌ها (مالی یا شبکه اجتماعی) اختصاص می‌یابد، به آنها ارائه می‌شود. تخمین هزینه‌ها براساس مدت زمان و میزان استفاده از سرویس، ویژگی‌های سرویس، منابع انسانی و زیر ساختی است که برای ارائه خدمات اختصاص داده می‌شود.
آیا به مرحله‌ای از درآمدزایی رسیده‌اید که بتوانید بگویید نقطه سربه‌سر را رد کرده‌اید؟
ابتدا در این رابطه توضیح بدهم که از آنجایی که هزینه گسترش کار، زیرساخت‌های فنی مورد نیاز و جذب مشتری در استارتاپ‌های cutting edge یا به عبارت بهتر استارتاپ‌هایی که بر روی لبه‌های فناوری حرکت می‌کنند نسبت به استارتاپ‌های e-commerce یا زمینه‌های غیر تکنولوژی بسیار بالاتر و چالش برانگیزتر است، لذا مدت زمان زیادی نیاز دارند تا به این نقطه برسند. به عنوان مثال نمونه‌های مشابه نولاتک در دنیا با اینکه چند راند سرمایه هم جذب کرده‌اند، هنوز بعد از 5 سال به این مرحله نرسیده‌اند. بر همین اساس برای ما نیز این شرایط بسیار متغیر است و نمی‌توانیم پیش‌بینی دقیقی در این مورد داشته باشیم آنهم به این دلیل که به شدت وابسته به این موضوع است که آیا بتوانیم سرمایه مورد نیاز خود را جذب کنیم یا نه. پیش‌بینی ما در حالت کلی به این صورت است که اگر بتوانیم سرمایه مورد نیاز را جذب کنیم، در مدت دو سال بتوانیم به این مرحله برسیم.
در مورد ارزش بازاری که در آن فعالیت می‌کنید اطلاع دارید؟
همان‌طور که مطلع هستید بازارهای بورس بین‌المللی حجم زیادی از تعاملات مالی را به خود اختصاص می‌دهند، اما آمار دقیقی در این حوزه در دسترس عموم نیست. با توجه به اینکه سرویس اصلی ما ارائه پیش‌بینی در بازارهای مالی و بورس است، اگر بخواهیم تخمینی داشته باشیم و فقط بازار آمریکا را در نظر بگیریم بالغ بر 50 درصد خانوارهای آمریکایی در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و حدود 640 هزار بروکر و شرکت‌های مشاوره‌ای وجود دارند که مشتری اصلی ما هستند. این آمار فقط مربوط به آمریکا است و اگر بخواهیم به کل دنیا تعمیم دهیم عدد بزرگی به دست می‌آید. ولی اگر بخواهم در مورد نیچ مارکت خودمان بگویم، ما قصد داریم به سراغ مجموعه‌هایی برویم که تمایل دارند از هوش مصنوعی در سیستم‌های مالی خود استفاده کنند، که امروزه تعداد این مجموعه‌ها با پیشرفت تکنولوژی رو به رشد است.
برای جذب سرمایه تا کنون اقدامی انجام داده‌اید؟
ما در این مدت پذیرش شتابدهندههای خارجی مانند Tech Stars لندن را گرفتیم ولی به دلیل مشکل سربازی نتوانستیم در این دوره شرکت کنیم. علاوه بر این بعد از گذاراندن 3 الی 4 مرحله مصاحبه سخت در شتاب‌دهنده Zeroth AI در هنگ‌کنگ که یکی از شناخته‌شده‌ترین شتاب‌دهنده‌ها در حوزه هوش مصنوعی است، در نهایت به دلیل اینکه ملیت ایرانی داشتیم، رد شدیم چون سرمایه‌گذاران آمریکایی بودند. همچنین در فروردین 97 اولین تفاهم‌نامه ارزیابی تکنولوژی را با یکی از سی‌وی‌سی‌های ایرانی بستیم ولی به دلیل بوروکراسی‌های اداری و تغییرات مدیریتی که داشتند و مهمتر اینکه در آن زمان بودجه محدودی برای سرمایه‌گذاری در اختیار داشتند، فرآیند سرمایه‌گذاری را به تعویق انداختند. لذا از ادامه همکاری با این سی‌وی‌سی منصرف شدیم.
ما همچنان درخواست‌هایی از شتابدهندههای خارجی داریم برای مثال اخیرا از Tech Stars لیسبون درخواستی برای سرمایه‌گذاری دریافت کردیم ولی همچنان به دلیل مشکلات سربازی، امکان استفاده از این موقیعت‌ها برای ما وجود ندارد. همچنین ماه گذشته ما به عنوان اولین و تنها استارتاپ ایرانی، امکان حضور در ایونت TechCrunch Battelfield برلین در سال ۲۰۱۸ را کسب کردیم. در همین راستا دکتر امیر ناظمی رئیس محترم سازمان فناوری اطلاعات از طریق توییتر و سپس تماس تلفنی تلاش کردند در کمتر از ۱۲ ساعت ما را در گرفتن ویزای آلمان همراهی کنند و خانم دکتر کتایون سپهری نیز برای گرفتن اسپانسر بسیار تلاش کردند. ولی علی‌رغم این تلاش‌ها باز هم به دلیل سربازی نتوانستیم در این ایونت شرکت کنیم.
پس همچنان در شرایطی هستید که به جذب سرمایه نیاز دارید؟
بله تقریبا از وی‌سی‌های داخلی ناامید شده‌ایم؛ نه اینکه مایل نباشند سرمایه‌گذاری کنند بلکه به این دلیل که شناخت کافی از حوزه فعالیت مجموعه‌ای مانند نولاتک ندارند و به همین دلیل ارقام سرمایه‌گذاری برایشان قابل درک نیست و توان پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری بر روی cutting edge را ندارند.
علاوه بر مواردی که از مشکلات موجود در روند جذب سرمایه ذکر کردید، با چه چالش‌های دیگری روبرو هستید؟
چالش دیگری که با آن روبرو هستیم، این است که ما به دلیل تحریم‌ها و اینکه ایران برخی قوانین بین‌المللی را نپذیرفته است، نمی‌توانیم فاکتور رسمی بین‌المللی صادر کنیم و به این واسطه از آنجایی که اکثر مشتریان ما خارجی هستند تا حدی مشتریان خود را از دست داده‌ایم. به‌علاوه اینکه ما با مشکل نقل و انتقال پول نیز مواجه هستیم.
گفت‌وگو: آزاده خیرآبادی