چالش نوآوری تهران هوشمند، فرصتی برای توسعه استارتاپ‌های شهری
اولین چالش نوآوری تهران هوشمند در روزهای 14 تا 16 آذر برگزار شد و داوری نهایی تیم‌ها و افراد برگزیده و نیز اعلام جوایز به آنها در روزهای 19 و 20 آذر در مرکز همایش‌های برج میلاد صورت گرفت. این رویداد که در نوع خود به عنوان اولین قدم در راستای تحقق واقعی هوشندسازی تهران شناخته می‌شود به سرپرستی علی یقطین برگزار شد. مصاحبه‌ای که می‌خوانید در روز نخست این رویدادو در حاشیه برگزاری آن انجام شده است:
آیا رویداد اولین چالش نوآوری تهران هوشمند ارتباطی با اینترنت اشیا و هوش مصنوعی و ایده‌های مرتبط با این حوزه‌ها دارد؟
ما در دبیرخانه تهران هوشمند پروژه‌های متعددی را در حوزه پایلوت تعریف کردیم که خیلی از آنها در حوزه IoT هستند و نقش خوبی در بخش جمع آوری داده و بعد تجزیه و تحلیل آنها دارند. مثلاً پروژه آبیاری هوشمند که درحال حاضر به صورت یایلوت در اراضی عباس آباد شروع کرده ایم به وضوح در حوزه اینترنت اشیا است. پارکینگ حاشیه ای، حوزه روشنایی و پسماند نیز همه به حوزه اینترنت اشیا مرتبط هستند.
در هوش مصنوعی کار خیلی خاصی نشده است چون هم حوزه خیلی جدیدی نیست و هم متخصص و خبره آن را کم داریم. اما به صورت جدی اقداماتی را آغاز کرده‌ایم و مجموعه‌ها و شتابدهنده‌های مختلفی هم در کشور فعالیت می‌کنند. ما هوش منصوعی را در قالب لیوینگ لب و تست لب خواهیم آورد.
منظور شما از لیوینگ لب و تست لب هوش مصنوعی چیست؟
ما چند کارکرد برای هوش مصنوعی در نظر داریم: اول از همه ایجاد یک فضای اشتراکی برای کسانی که از توانمندی و ایده در حوزه هوش مصنوعی برخوردار هستند. همچنین درحال تهیه زیرساخت‌هایی برای تست هستیم؛ چون طبیعتاً نمی‌توانیم محصولات مرتبط را به صورت یکجا رونمایی کنیم. این موارد را در فضای کوچکتر با داده‌های مشخص‌تر آزمایش خواهیم کرد. آشنایی شهروندان با همین فضای آزمایشی یکی دیگر از اهداف ماست تا تحقیق و توسعه هم صورت بگیرد. در نهایت نیز فضایی برای نمایشگاه دائمی در نظر داریم که محل تجمع هم شهروندان هم ارائه دهدگان سرویس‌ها و هم کاربران باشد. درحال حاضر درحال نگارش طرح توجیهی این مجموعه هستیم. بحث مکان‌یابی آن تقریباً نهایی شده است و احتمالاً لیوینگ لب‌ها را در ایستگاه مترو بنا کنیم تا مشارکت و دسترسی خوبی برای مردم مهیا باشد.
با توجه به برگزاری رویداد چالش نوآوری تهران هوشمند، به نظر شما این برنامه از وجود چه نیازی در شهرداری برخاسته است؟
در این یک دهه اخیر که اکوسیستم نوآوری، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش بنیان و وی سی‌ها شکل گرفته اند، مجموعه شهرداری به عنوان یک بازیگر اصلی حوزه شهر به صورت جدی ورود نکرده بود. اما در یکی دو سال اخیر؛ شاهد هستیم که نهادهای زیر مجوعه شهرداری درحال جزیره‌ای همل کردن هستند. ایده اصلی این قضیه این است که باید بتوانیم با یک سند نوآوری، سطح مداخله شهرداری و تعامل بین شهرداری و استارتاپ‌ها را یک بار برای همیشه تدوین کنیم. یعنی بده بستان‌های بین این دو حوزه شفاف شود. درحال حاضر پیش نویس سند آماده شده است ودرحال نظرسنجی در سطح شهرداری هستیم. سپس آن را در سطح شتابدهنده‌ها و استارتاپ‌ها به معرض دید عموم خواهیم گذاشت تا مورد نقد و بررسی قرار گیرد. تا در آینده به تصویب شورا و نظر شهرداری برسد.
به نظر شما برگزاری این رویداد چطور به ارزش آفرینی کمک می‌کند؟
از آنجایی که ما درحال آماده سازی زیرساخت بودیم و نیازمند تمرین کردن و درگیر کردن فعالان حوزه شهرداری و اکوسیستم نوآوری و نیز اطلاع رسانی به علاقه مندان حوزه شهری، اقدام به برگزاری این رویداد کردیم. اقدامی که با توجه به نقص‌های احتمالی، به عنوان شروع قابل تحسین است. برای اولین بار API های شهرداری را در اختیار متخصصین گذاشته ایم. این اولین بار است که یک نهاد عمومی و نیمه دولتی دیتاهای بسیار ارزشمندی که سال‌ها نگهداری کرده است در اختیار مجموعه‌ای از متخصصان، توسعه دهندگان کسب و کار و افراد دانشگاهی قرار می‌دهد که قابلیت تبدیل شدن به کسب‌وکار را دارد.
تاکنون 21 API تولید کرده‌ایم که مرتباً درحال ارتقا است. ما دیتاهای بسیار خوبی در حوزه حمل و نقل، خدمات پسماند، بحث‌های فرهنگی و اجتماعی، معماری و شهرسازی و نقشه کشی داریم. این کار بسیار مهمی است که به مجموعه‌های استارتاپی برای توسعه کسب و کارشان کمک قابل توجهی می‌کند.
آیا برنامه نهایی این است که تیم‌های منتخب یا استارتاپ‌های خاصی در مرکز تهران هوشمند مستقر شوند؟
اینجا اولین پایلوتی است که تحت عنوان مرکز فناوری‌های هوشمند شهری با دانشگاه شریف و مجموعه شهرداری منطقه 9 ایجاد شده است و هنوز آن را افتتاح نکرده ایم. طبق تفاهمی که با دانشگاه شریف صورت گرفته است قرار است که استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپایی که در حوزه‌های شهری حرفی برای گفتن دارند در این مرکز و احتمالاً از اول دی ماه در اینجا مستقر شوند.
آیا تیم‌های برنده این رویداد چالش، قطعاً در همین مرکز مستقر می شوند؟
تعامل ما با تیم‌های برنده ممکن است به نحو دیگری باشد. ممکن است خودشان نخواهند و پروژه‌هایشان قابلیت اعمال در پروژه‌های پایلوت ما را داشته باشد.
آیا این مرکز در آینده خودش به عنوان شتابدهنده استارتاپ‌های فعال در حوزه شهری خواهد بود؟
چون ما احساس می‌کنیم که شهرداری خودش نباید در شناسایی مجموعه استارتاپی و شرکت‌های نوپا مداخله کند برای منتورینگ و بحث تجاری سازی با پارک علم و فناوری دانشگاه شریف وارد تفاهم شدیم. بنابراین پایلوت خود را در بحث قناوری‌های هوشمند شهری اینجا پایه گذاری کردیم. تقسیم کار به این صورت است که شناسایی ارزیابی منتورینگ را شریف انجام می‌دهد و بازاریابی و داده‌ها را ما انجام می‌دهیم و برای استقرار هم منطقه 9 شهرداری وارد عمل شده است. در نهایت در صورت تولید محصول، پایلوت آن هم در همین منطقه انجام می‌شود. اما در آینده در سایر مناطق نیز پیاده‌سازی انجام خواهد شد.