مواجهه با سرمایهگذار درس‌های بزرگی به همراه دارد
گپ و گفت آی‌چیزها با سجاد باقری مدیرعامل همراه مکانیک درباره تجربه‌اش از جذب سرمایه، برنامه‌ها و آینده بازار خرید و فروش خودروهای کارکرده
بازار خرید و فروش خودروهای کارکرده از بازارهای سنتی و باسابقه‌ای است که گردش مالی قابل توجهی دارد. چندسالی هست که به لطف پلتفرم‌های آنلاین بخش کوچکی از این بازار آنلاین شده. همراه مکانیک یکی از بازیگران مهم این بازار است که جذب سرمایه‌های متنوعی انجام داده است و در عین حال فراز و فرودهای گوناگونی را تجربه کرده. در این گفتگو با سجاد باقری مدیرعامل همراه مکانیک، تجربه این مجموعه از تکامل و بلوغ و سرمایه‌گذاری را مرور کردیم.
لطفا خودتان را معرفی کنید و از همراه مکانیک برایمان بگوید…
سجاد باقری هستم. مدیرعامل و هم بنیانگذار همراه مکانیک. استارتاپ همراه مکانیک از سال ۹۲ فعالیت خودش را شروع کرد. و من از ابتدا تا سال ۹۸ مدیر عامل این مجموعه بودم و از سال ابتدای سال ۹۹ تا ۱۴۰۰ یکی دیگر از بنیانگذاران همراه مکانیک یعنی آقای پهلون‌زاده مدیرعاملی این مجموعه را برعهده داشت. دوباره من از سال. ۱٬۴۰۰ با ورود حرکت اول به عنوان سرمایهگذار، مدیرعاملی این مجموعه را به عهده گرفتم. همراه مکانیک ابتدا فعالیت خودش را با کارشناسی خودرو شروع کرد. اما بخاطر اندازه بازار مجبور شد پیووت کند و تغییر استراتژی بدهد.
در مورد تغییر استراتژی برای ما توضیح دهید
با توجه به اندازه بازار خرید و فروش خودرو و نیازسنجی که از طریق فعالیت کارشناسی خودرو خودمان به دست آورده بودیم تصمیم گرفتیم مسیر خودمان را تغییر دهیم و به همراه مکانیکی که امروز می‌شناسید تبدیل شویم. امروز به مدد سرمایه‌گذاری‌ها، رشد و جلب اعتماد کاربران می‌توانیم بگوییم لیدر بازار هستیم و خیلی بزرگ فکر می‌کنیم. من به شخصه آدم جاه‌طلبی هستم و دوست دارم هدف‌های بزرگ‌تری را نشانه بگیرم. ظرفیت این بازار بسیار بالاست و تلاش می‌کنیم سهم بزرگ بازار را در اختیار داشته باشیم.
مهمترین نقاطی را که تصمیم گرفتید پیوست کنید را به یاد دارید.چه چیزی باعث آن شده بود؟
بله یکی از چالش‌های ما حضور در شهرستان‌ها بود. فشارهای مالی آن باعث شد پیووت انجام شود. ما بدون اینکه زیر ساخت مناسب. آماده کنیم. به بازار شهرستان ورود کردیم و در ۵ شهرستان. کسب‌و‌کارمان را توسعه دادیم که تصمیم درستی نبود و نتایج مطلوبی حاصل نشد. الان فقط در تهران وکرج فعالیت داریم.
تجربه خودتان از جذب سرمایه چه بوده است؟
مهمترین تجربه ای که ما در سرمایه‌پذیری به دست آورده‌ایم این بوده است که هر گاه درست عمل کرده‌ایم و مسیر درستی را پیش رو گرفته‌ایم. در مواجهه با سرمایهگذار هم توانستیم امتیازات بیشتری را نصیب خودمان کنیم و البته بالعکس، هر جا ضعیف‌تر عمل کردیم مجبور شدیم دست پایین را بگیریم و سهم و امتیاز بیشتری واگذار کنیم.
ما در ۳ مرحله جذب سرمایه انجام دادیم. مرحله اول از طریق صندوق توسعه تکنولوژی و با کمک آقای زرنوخی و آقای کمالو که در راند اول کمک های بسیار زیادی به ما کردند. در راند دوم با ارزشگذاری ۸ میلیاردی جذب سرمایه از صندوق توسعه تکنولوژی اتفاق افتاد؛ راند دوم خودش دو مرحله بود که قرار شد از طریق یک کنسرسیوم جذب سرمایه ۵۰ میلیاردی اتفاق بیفتد. اما این قرارداد به انتها نرسید و فقط نیمی از این. سرمایه جذب شد. در راند سوم هم حرکت اول، سرمایه‌گذاری روی همراه مکانیک را انجام داد.
سهام‌داران ما کمک‌های زیادی به ما کرده‌اند و ما از گردنه‌های خطرناکی عبور کردیم که اگر این کمک‌ها نبود، امروز احتمالا همراه مکانیک وجود نداشت. از این رو تلاش می‌کنیم با تمام توان همراه‌مکانیک را پیش ببریم و این کمک‌ها و حمایت‌ها را جبران کنیم.
تجربه شما در باره جذب سرمایه از طریق حرکت اول چه بود؟
می توانم بگویم حرکت اول را تمام قد در کنار همراه مکانیک احساس می‌کنیم و این باعث خوشحالی ماست. پس از اینکه کنسرسیوم، ادامه سرمایه‌گذاری روی همراه مکانیک را متوقف کرد، به ما فشار زیادی تحمیل شد. حرکت اول با ورودش، بخش مهم و زیادی از این فشارها را حذف کرد.
درباره سبد سهام ها چه اعدادیی را میتوانید به ما بگویید؟
ما تا قبل از حرکت اول سهامدار عمده بودیم یعنی مثبت ۵۰ درصد. ولی الان با حضور حرکت اول بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از سهام را در اختیار داریم.
اندازه بازار در حوزه کارشناسی و خرید و فروش خودروهای کارکرده چقدر است؟
باید بگویم بازار بسیار بزرگی است. ما ۱۷ میلیون خودرو داریم که حداقل هر ۳ سال یکبار معامله می‌شوند. با حساب سرانگشتی می‌توان فهمید که اندازه این بازار چقدر است.
با توجه به اینکه می‌گویید لیدر بازار هستید، جدی‌ترین رقبای خود را چه کسانی و چه پلتفرم‌هایی می‌دانید و خطر انحصار در این بازار چقدر محتمل است؟
جدی ترین رقیب ما بازار سنتی است. اندازه این بازار آنقدر بزرگ است. که بخش آنلاین‌شده آن بسیار ناچیز است از این رو میتوانم بگویم بزرگترین رقیب ما بازار سنتی است که عمده سهم بازار را در دست دارد. اما اگر بخواهم از اکو سیستم و استارتاپ‌های موجود نام ببرم: کارنامه، خودرو ۴۵ و سوئیچ که رقیب قابل احترام ماست. کارنامه از لحاظ مدل درآمدی به ما شباهت زیادی دارد، ولی آن دو دیگر نه.
در مورد انحصار هم همانگونه که قبلا گفتم اندازه این بازار آنقدر بزرگ است و بخش آنلاین آن آنقدر جزئی است که فکر نمی‌کنم فعلا بازیگر جدی بخواهد انحصار بازار را به دست بگیرد.
برنامه‌های بلندمدت و توسعه‌ی خودتان رو نام ببرید و در مورد آنها برایمان بگویید
از آنجایی که این نوع برنامه‌ها. بیشتر مربوط به بحث استراتژی شرکت می‌شوند، ترجیح میدم فعلا از آنها چیزی بیان نکنم. ولی خبرهای خوبی برای کسانی که با همراه مکانیک همراه بودند داریم. امیدواریم تا پایان سال بتوانیم تمام کسانی که با همراه مکانیک کار کردند را خوشحال کنیم.
استارتاپ‌ها و کسب‌و‌کارهای آنلاین بخاطر ماهیت خودشان معمولا دچار چالش‌های رگلاتوری با بدنه حاکمیت می‌شوند. تجربه شما از این چالش‌ها چیست؟
مهمترین مشکل این است که بدنه حاکمیت، مشکلات را می‌خواهد از جایی که “نباید” حل کند. مثلا نوسان قیمت خودرو ربطی به پلتفرم‌ها ندارد ولی با دستوردادن و اعمال قدرت ما را مجبور می‌کنند که قیمت را از پلتفرم حذف کنیم؛ بدون اینکه در نظر بگیرند این کسبوکار ماست… ما از این طریق درآمد داریم. روزهایی را که به پلیس فتا مراجعه می‌کردم تا پاسخ بدهم به اینکه چرا قیمت در پلتفرم من درج می‌شود را فراموش نمی‌کنم. فشار آوردن به پلتفرم‌ها آن هم از طریق تحکم و دستور اصلا شایسته و درست نیست. به نظرم می‌شود به سادگی با تعامل بیشتر و کار کارشناسی به نتایج خوبی رسید.
یکی از چالش های مهم استارتاپ ها در این سال‌ها پاندمی کرونا بود. آیا این مسئله روی کسب وکار شما هم تاثیر گذاشت؟
من با آمدن کرونا مدیرعاملی را تحویل دادم و با فروکش‌کردن کرونا هم برگشتم و دوباره مدیرعاملی راتحویل گرفتم. میتوانم بگویم کرونا تاثیر آنچنانی روی ما نداشت. چند ماه اول بخاطر اوج کرونا و ترس همومی تاثیرات کمی مشاهده شد، اما بعدش مردم با ماسک و دستکش خودروهایشان را معامله می‌کردند.
همانطور که می‌دانید انتخابات اتحادیه کسب و کارهای مجازی پیش رو است که البته حواشی و خبرهایی را هم در مورد آن خوانده‌اید. شما به عنوان یکی از پیشکسوتان اکوسیستم استارتاپی ایران با توجه به اوج و فرودهایی که در کسب وکار خود داشته‌اید. فکر می کنید چقدر فعالیت‌های صنفی بتواند به رشد اکوسیستم ما کمک کند؟
از آنجایی که اتحادیه واسط بین کسب و کارها و بدنه حاکمیت است، نقش کلیدی و مهمی دارد. اینکه چه کسانی قرار است این مسئولیت را به عهده بگیرند هم مهم است. وقتی کسی که خاک این میدان را خورده و تمام سختی‌های کسب و کار را از نزدیک لمس کرده، به راحتی مرا درک می‌کند و حرف مرا می‌فهمد و می‌تواند زبان گویای من در برابر تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان باشد. از این بابت نقش اتحادیه و دیگر تشکل‌های صنفی بسیار مهم است. ولی به شخصه به تمام کسب‌وکارهایی که کوچک هستند یا کسانی که می‌خواهند کسب‌وکاری راه بیاندازند توصیه‌ای دارم. به دنبال هیچ مجوزی نروید تا بیایند سراغتان. چرا؟ چون اولا ممکن است اصلا این کسبوکار شکل نگیرد و در همان ابتدای راه شکست بخورد. دوما اگر هم این طور نبود و مثل دیجی‌کالا آنقدر بزرگ شد که دیگر کسی نمی‌توانست جلویش را بگیرد، خب این را می‌تواند به عنوان برگ برنده به حساب آورد و قدرت چانه‌زنی را در برابر آنهایی که مجوز صادر می‌کنند بیشتر کند.
خدمت یا امکان جدیدی را در همراه مکانیک دیده‌اید که بخواهید از آن رونمایی کنید؟
بله, ما در حال تحقیق و توسعه روی راه‌اندازی مراکز فیزیکی هستیم. در فاز پایلوت فعلا یک مرکز را به عنوان مرکز کارشناسی و نمایشگاه فروش خودروهای کارکرده در میدان صنعت در تهران در نظر گرفتیم.درصورتی که همه چیز خوب پیش برود شعبات دیگری هم اضافه خواهد شد.
اگر توصیه‌ای برای کسب‌و‌کارهای جوان‌تر دارید بفرمایید
بله من یک توصیه مهم برای همه کسب‌وکارها چه آنهایی که می‌خواهند شروع کنند و چه آنهایی که شروع کردند دارم. هر ۶ ماه یک بار خودتان را به سرمایهگذار ارائه کنید. مواجهه با سرمایهگذار تجربه های بسیار بزرگی را به شما می‌دهد. سرمایهگذار بیرون گود ایستاده و نگاه انتقادی به کسبوکار شما دارد. نکاتی را که یک سرمایهگذار به شما می‌گوید ممکن است هیچ جای دیگر گیرتان نیاید. پس بدون اینکه به نتیجه آن فکر کنید هر شش ماه یکبار کسب‌و کارتان را به سرمایهگذار ارائه کنید.