رتبه تاسف‌برانگیز کشور در رفاه دیجیتال
ايران از نظر رفاه ديجيتال در جايگاه هشتادوسوم دنياست
انقلاب دیجیتال حالا به زندگی روزمره مردم رسیده و کیفیت آن را تغییر داده است. با این اوصاف است که در سال‌های اخیر شاخص کیفیت زندگی دیجیتال هم به معیارهای سنجش رفاه در جوامع مدرن تبدیل شده و نشان از توسعه‌یافتگی آنها دارد. در همین راستا شرکت مشهور «سرف‌شارک» (Surfshark) که در زمینه ارائه خدمات شبکه‌های خصوصی مجازی یا وی‌پی‌ان فعالیت می‌کند، به بررسی کیفیت رفاه دیجیتال در 110 کشور پرداخته است که 90 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. در این مطالعه وضعیت زندگی دیجیتال مردم کشورهای مختلف بر اساس پنج عامل مهم و تاثیرگذار مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: دسترسی ارزان به اینترنت، کیفیت اینترنت، زیرساخت الکترونیکی، امنیت الکترونیکی و دولت الکترونیک. بر این اساس، تا پایان سال گذشته میلادی دانمارک بهترین کیفیت زندگی دیجیتال را در جهان داشته است. بعد از دانمارک، کره‌جنوبی و فنلاند در رتبه‌های بعدی قرار دارند. به این ترتیب در میان 10 کشور برتر جهان از نظر شاخص کیفیت زندگی دیجیتال یا رفاه دیجیتال، دو کشور از منطقه اسکاندیناوی و دو کشور از آسیا قرار گرفته‌اند. در رتبه‌بندی‌های مربوط به زیرشاخص‌ها، سنگاپور در زمینه سرعت اینترنت در رتبه اول قرار گرفته است. در زمینه دسترسی به اینترنت ارزان و زیرساخت‌های الکترونیکی، دانمارک پیشروترین کشور جهان است و البته در رتبه‌بندی شاخص کیفیت اینترنت، کره‌جنوبی پیشگام است. این در حالی است که ایالات‌متحده آمریکا در شاخص دولت الکترونیک و یونان در شاخص امنیت الکترونیکی، رتبه‌های اول را به خودشان اختصاص داده‌اند.
حلقه مفقوده امنیت الکترونیک
از آنجا که قیمت اینترنت تاثیر مستقیمی بر امکان و میزان دسترسی به آن دارد، پس طبیعتا یکی از مهم‌ترین عوامل ارتقای کیفیت زندگی دیجیتال خواهد بود. در زیر شاخص دسترسی به اینترنت ارزان، دانمارک همچنان رتبه اول را در اختیار دارد و بعد از آن به ترتیب اسرائیل، سریلانکا، فنلاند، لیتوانی، ژاپن، چین، آلمان، فرانسه و کره‌جنوبی در رتبه‌های بعدی فهرست 10کشور برتر جهان از نظر اینترنت ارزان، قرار گرفته‌اند. با تمام اینها اما کیفیت اینترنت قطعا تاثیر بیشتری بر کیفیت زندگی دیجیتال دارد. در این زیرشاخص اما کشورهایی با اینترنت ارزان‌قیمت، لزوما کیفیت اینترنت بالایی ندارند. بررسی‌های «سرف‌شارک» نشان می‌دهد که کره‌جنوبی، امارات متحده عربی و چین بالاترین کیفیت اینترنت را در اختیار دارند. بعد از آنها به ترتیب کشورهای سوئیس، ایالات‌متحده آمریکا، لوکزامبورگ، استرالیا، نروژ، دانمارک و عربستان سعودی در فهرست 10 کشور برتر جهان از نظر کیفیت اینترنت قرار دارند.
در سال‌های اخیر دولت‌ها به خوبی ارزش زیرساخت‌های الکترونیکی را درک کرده‌اند و می‌دانند که تنها با فراهم آوردن چنین بستر مناسبی می‌توانند به کاهش شکاف دیجیتال، افزایش سطح دسترسی شهروندان، رشد تکنولوژیک و اقتصاد دیجیتال خود کمک کنند. با این اوصاف تعجبی ندارد که دانمارک به عنوان سردمدار کیفیت زندگی دیجیتال در جهان، رتبه اول را از نظر زیرساخت‌های الکترونیکی در اختیار داشته باشد. بعد از آن به ترتیب کشورهای سوئد، نروژ، هلند، ایالات‌متحده آمریکا، سوئیس، فنلاند، آلمان، لیتوانی و بریتانیا در جایگاه‌های بعدی فهرست 10 کشور برتر جهان از نظر ایجاد زیرساخت‌های الکترونیک قرار گرفته‌اند. جالب آنجاست که کشورهای برتر جهان از نظر کیفیت زندگی دیجیتال، هنوز چندان از نظر امنیت رشد نکرده‌اند. در حقیقت امنیت الکترونیکی که در سال‌های اخیر به پاشنه آشیل بسیاری از کشورهای جهان در جنگ‌های سایبری تبدیل شده، همچنان حلقه مفقوده انقلاب دیجیتال است و کشورها راه طولانی برای تامین سطوح کافی از آن را پیش‌روی خودشان دارند. با این همه، یونان اگرچه از نظر شاخص کیفیت زندگی دیجیتال در جایگاه سی‌وهشتم جهان قرار دارد، اما امن‌ترین کشور جهان در فضای سایبری است. بعد از این کشور، به ترتیب کشورهای جمهوری چک، استونی، لیتوانی، اسپانیا، لهستان، بلژیک، فنلاند، فرانسه و کرواسی در فهرست 10 کشور برتر جهان از نظر امنیت الکترونیک قرار گرفته‌اند. در زمینه دولت الکترونیک اما گویا آمریکا بیشترین اقدامات مفید را در سال‌های اخیر انجام داده و در نهایت جایگاه اول را به خودش اختصاص داده است. بعد از آن، به ترتیب کشورهای کره‌جنوبی، بریتانیا، فرانسه، سنگاپور، دانمارک، سوئد، استونی، استرالیا و هلند جایگاه‌های بعدی فهرست 10 کشور برتر جهان از نظر دولت الکترونیک را در اختیار گرفته‌اند.
آمارهای ناامیدکننده از ایران
وضعیت ایران در فهرست رتبه‌بندی کشورها از نظر شاخص کیفیت زندگی دیجیتال جالب‌توجه است. ایران با کسب امتیاز 46/ 0 – از حداکثر امتیاز یک- و با 27 پله سقوط نسبت به سال 2020، حالا جایگاه هشتادوسوم جهان را در اختیار دارد. این در حالی است که از میان 32 کشور آسیایی، ایران جایگاه بیست‌وسومین کشور از نظر کیفیت زندگی دیجیتال را به خودش اختصاص داده است. در زیرشاخص دسترسی به اینترنت ارزان‌قیمت، ایران با کسب امتیاز 10/ 0، رتبه سی‌ویکم جهان را دارد. کیفیت اینترنت در ایران همان‌طور که انتظار می‌رود چندان بالا نیست و به گواه بررسی‌های شرکت «سرف‌شارک»، اینترنت ایران با امتیاز 40/ 0 در جایگاه نود و چهارم فهرست کشورهایی با بهترین کیفیت اینترنت قرار گرفته است.
امتیاز ایران در زمینه زیرساخت‌های الکترونیک هم فاصله قابل‌توجهی با روندهای جهانی دارد و بر اساس این آمار، با کسب امتیاز 66/ 0 توانسته جایگاه شصت‌وهشتم جهان را به خود اختصاص بدهد. با تمام اینها اما شرایط ایران از نظر امنیت الکترونیک ناامیدکننده‌تر به نظر می‌رسد. این بررسی‌ها نشان می‌دهند که جایگاه ایران در زیرشاخص امنیت الکترونیک با امتیاز 57/ 0، به رتبه نود و سوم رسیده است. در زمینه دولت الکترونیک هم آمارهای مربوط به ایران چندان خوشایند نیستند. طبق این بررسی‌ها، ایران با امتیاز 55/ 0 حالا در جایگاه هشتاد و یکم جهان از نظر توسعه دولت الکترونیک قرار گرفته است.