شرایط ضد رقابتی بازار؛ انگیزه اصلی دریافت مجوز پی‌اس‌پی

در نتیجه رایزنی‌های نهادهای صنفی با بانک مرکزی و مرکز تتا، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت رمزارز که مسدودشدن درگاه‌های پرداخت بود، تقریباً رفع شده و قرار است در همین ماه نوعی از اینماد برای صرافی‌های رمزارز صادر شود. به این واسطه مشکلات مربوط به دریافت درگاه پرداخت، انسداد درگاه پرداخت توسط دستگاه قضایی به علت نداشتن اینماد و… برطرف خواهد شد.

صرافی‌های رمزارزی در تمام سال‌ها درگاه‌های پرداخت خود را از پرداخت‌یاری دریافت می‌کردند و حالا احتمال دارد با این گشایش آنها بتوانند علاوه بر پرداخت‌یاری با شرکت‌های پرداختی نیز همکاری کنند. با توجه به اینکه حجم زیادی از تراکنش‌های پرداخت‌یاری‌ها را صرافی‌های رمزارزی تشکیل داده‌اند، ‌این شبهه ایجاد شده که با رفع موضوع اینماد صرافی‌های رمزارزی و مهاجرت آنها به شرکت‌های پرداختی، پرداخت‌یارها با ریزش قابل‌ توجهی مواجه می‌شوند. میثم سلیمانی،‌ در هفتمین قسمت سری‌برنامه‌های اتاق آبی با مهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال درباره آینده پرداخت‌یاری در ایران گفت‌وگو کرده است.

او در پاسخ به سؤال میزبان؛ میثم سلیمانی مبنی بر اینکه اگر اینماد رمزارزها عملیاتی شود، آیا پرداخت‌یاری باز هم انتخاب این کسب‌وکارهاست یا آنها به دریافت خدمت از پی‌اس‌پی حرکت می‌کنند گفت: «انحصار در هر سطح و زمینه‌ای امری آسیب‌زاست و محدوده انتخاب اینکه یک کسب‌وکار رمزارزی به دریافت از پرداخت‌یار محدود شود هم بد است. تمام کسب‌وکارها باید قدرت انتخاب داشته باشند. ممکن است خدمات پرداخت‌یاری به اندازه‌ای جذابیت داشته باشد که کسب‌وکار حاضر باشد برایش کارمزد دهد.»

او ادامه داد: «محدوده فعالیت پرداخت‌یار از ارائه درگاه فراتر رفته و سرویس‌های ریفاند تسویه، وب‌سرویس‌های استعلامی و… نیز به سبد خدمات آنها اضافه شده است. در همین راستا کارگزاری‌های بورسی و کسب‌وکارهای بزرگ مانند دیجی‌کالا و اسنپ که حجم بازار بزرگی دارند با پرداخت‌یاری همکاری می‌کنند و خلأ یک صنعت آینده پرداخت‌یاری را از بین نخواهد برد. از ۵۰ بازیگر فعال حوزه پرداخت‌یاری شاید هفت پرداخت‌یار به صرافی‌های رمزارزی خدمت دهند. آن دسته از پرداخت‌یاری‌هایی که سهم تراکنش‌هایشان به رمزارزها اختصاص دارد قطعاً با چالش مواجه می‌شوند، اما همه پرداخت‌یارها به این نتیجه رسیده‌اند که نباید به حوزه‌ای خاص محدود باشند.» فاطمیان معتقد است باید در نظر داشت که رسالت پرداخت‌یاری خلق ارزش‌ افزوده است و حفظ مشتری رمزارزی برای پرداخت‌یاری‌ از انتظار دور نیست.

ریزش ۵۰درصدی تراکنش‌ها در دوران قطعی اینترنت

شهریورماه سال گذشته هم‌زمان با قطعی اینترنت پرداخت‌یارها از ریزش بیش از ۵۰درصدی تراکنش‌هایشان خبر می‌دادند، اما تأثیر این کاهش در حجم و تعداد گزارش ماهانه شاپرک مشهود نبود. او در پاسخ به سؤالی مبنی بر تأثیر پرداخت‌یارها بر شبکه پرداخت کشور توضیح داد: «بیش از ۸۰ درصد سهم تعدادی بازار در آی‌پی‌جی به پی‌اس‌پی تعلق دارد و مابقی سهم پرداخت‌یار است. در آن برهه پرداخت‌یاری‌ها به‌طور کلی حدود ۵۰ درصد ریزش داشتند و بر اساس گزارش شاپرک در آن بازه تراکنش‌های درگاه‌های پرداختی ۱۸ درصد کم شده بود.»

او ادامه داد: «سرورهای برخی از مشتریان پرداخت‌یاری‌ها خارج از کشور مستقر بود، قطعی اینترنت ارتباط میان سرور کسب‌وکار و سرور پرداخت‌یار را با اختلال مواجه کرد. حتی در مواردی صاحب کسب‌وکار به سایت خودش دسترسی نداشت و به اجبار فعالیت درگاه خود را متوقف کرد. گروه دیگری از پرداخت‌یارها به کسب‌وکارهای شبکه‌های اجتماعی سرویس می‌دهند که با فیلترینگ‌های اخیر این بخش از درآمد آنها هم با مشکل مواجه شده است.»

فاطمیان با بیان اینکه جامعه مخاطبان پرداخت‌یاری‌ها با سایر بازیگران صنعت پرداخت متفاوت است تشریح کرد: «برخی از مشتریان پرداخت‌یارها شاید روزانه پنج تراکنش داشته باشند. به همین دلیل نسبت به شرکت‌های پرداختی ریزش بیشتری را تجربه می‌کنند.»

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه با توجه به ضوابط سختگیرانه که بانک مرکزی برای تأسیس پی‌اس‌پی‌ها تعیین کرده، آیا می‌توان به پی‌اس‌پی شدن پرداخت‌یاری‌ها امید داشت،‌ تصریح کرد: «پاسخ یک‌کلمه‌ای این پرسش بله است، اما برخی شرایط این ضوابط مانند سهام‌داری ۵۱درصدی بانک موانعی را ایجاد کرده است.» او می‌گوید: «این بند یعنی برای رشد و توسعه باید حتماً وابسته به بانک بود. شرط مورد انتقاد دیگر ثبت سرمایه هزار میلیارد تومانی برای پی‌اس‌پی شدن است. این شرایط باعث شد انجمن فین‌تک برای رفع این انحصار شکایتی را به شورای رقابت ببرد. بر اساس آخرین رأی این شرایط انحصاری باید از ضوابط حذف شود. البته شورای رقابت برای هر رأی فرصت تجدید نظر می‌دهد. هنوز از جزئیات ادامه شکایت مطلع نیستم.»

فاطمیان درباره تمایل پرداخت‌یارها به دریافت مجوز پی‌اس‌پی توضیح داد: «شرایط ضدرقابتی صنعت پرداخت، پرداخت‌یارها را به نقطه‌ای رسانده که آنها برای رشد و توسعه باید به پی‌اس‌پی تبدیل شوند. سقف بازار حوزه پرداخت‌یاری محدود است و آنها به بسیاری از زیرساخت‌های در اختیار شرکت‌های پرداختی مانند پرداخت با کیورآر و کارت‌خوان و… دسترسی ندارند.»

به گفته او، امکانات و ظرفیت‌های شرکت‌های پرداختی فاصله معناداری میان این دو حوزه ایجاد کرده است. تنها تقاضای پرداخت‌یاری‌ها گسترش دسترسی محدوده فعالیت‌هایشان است. یقیناً اگر شرایط بازار قابل‌ رقابت بود، پرداخت‌یاری‌ها هرگز برای دریافت نشان پی‌اس‌پی تلاش نمی‌کردند.»