جوانه روی کدام استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری میکند و چطور؟
حسام آرمندهی و مجید رضوی رویکردها و سیاست‌های یک خطرپذیر تازه‌وارد در دنیای استارتاپ‌های ایرانی را توضیح می‌دهند
رویداد آنلاین رونمایی از وی‌سی جوانه که یک سرمایه‌گذار خطرپذیر برای تزریق منابع مالی به استارتاپ‌هاست برگزار شد. این رویداد که با حضور حسام آرمندهی بنیان‌گذار کافه‌بازار و رییس هلدینگ هزاردستان و مجید رضوی مدیرعامل این هلدینگ برگزار شد موقعیتی را پیش آورد تا درباره برنامه‌های این هلدینگ و آینده سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها بحث شود.
با شکست‌هایمان پیش رفته‌ایم
بنیان‌گذار کافه‌بازار در این رویداد با تاکید بر فراز وفرودهای مجموعه هزاردستان (هلدینگ بالادست برندهایی چون بازار، بلد، دیوار و…) گفت: «ما همیشه موفقیت‌هایمان روی یک شکست شکل گرفته بود. از قبل از آن هم که خودم در دوره دانشجویی شاهد بودم شرکت هایی در کنار دانشگاه به وجود می‌آمدند، فارسی وب را مثلاً من شاهدش بودم که در آن زمان روی یک نسخه از لینوکس در بخش خصوصی و با سرمایه خصوصی کار می‌کرد که البته پروژه‌های اوپن سورس هم داشت و مشتری‌هایی را هم درهمان زمان گرفت و خیلی محصول با کیفیتی بود. ولی وقتی محصول نتواند مسیر رشدش را پیدا کند آدم می‌بیند که این شرکت‌ها با همان تعداد آدم‌ها می‌ماند، کم کم آدم‌ها از ایران می‌روند و گزینه های بهتری براشان پیش می‌آید و مرگی تدریجی برای شرکت‌ها رخ می‌دهد. خودمان تجربه فارسی تل را داشتیم که شاهد آن بودیم که در مسیر رشد نمی‌افتاد. بنابراین براساس این تجربه‌ها شاهد بودیم که اگر این رشد اتفاق نیفتد باید منتظر مرگ شرکت باشیم. تک تک آدم‌ها می‌رفتند. همیشه گزینه های بهتری برای دانشجوهای فنی ما در خارج از ایران وجود دارد و زندگی‌های مرفه تری برایشان امکان‌پذیر است. ما همه امکان‌ها را روی شکست بنا کردیم. می توانم بگویم وقتی ما عدد را از مجموعه خارج کردیم و فروختیم، به ما این امکان را داد که با آن نیروهای فنی و با همان بچه‌ها و با آزاد شدن ذهنمان کارهای جدیدی را شروع کنیم. بعد ازآن قضیه رشد دیوار خیلی زیادتر شد، بعد رسید را شرع کردیم و… به عبارتی همیشه تلاش کردیم تیمی که کار نمی‌کند را آزاد کنیم تا بتوانیم کارهای موثرتری بکنیم. در اکوسیستم استارتاپی مدام باید این تفکر را موردتاکید قرار داد.»
سهام زیاد نخواهیم گرفت
آرمندهی درباره روند سرمایه‌گذاری‌های گذشته و تغییر تفکر درخصوص سهامداری در استارتاپ‌ها هم گفت: «اتفاقاً ما چند روز پیش داشتیم صحبت می‌کردیم که سرمایه‌گذاری‌های ده سال پیش چطور اتفاق افتاد، خود سیعد رحمانی و امیر وهوشی هم بودند و آن‌ها اذعان می کردند که ما در آن زمان دوست داشتیم همه شرکت را در دست بگیریم و بخش بزرگتر سهام شرکت را داشته باشیم. برای نمونه در دیجی‌کالا سهام بالای پنجاه درصد را گرفتند. الان می‌گویند اشتباه است. یک شرکت اگر سهم زیادی از آن بگیرید افت می کند. از طرفی باید بین تیم و سرمایه‌گذار اعتماد ایجاد شود. به نظر من KPI گذاشتن لطمه جدی به این اعتماد خواهد زد. یک اضطراب بیخودی در تیم ایجاد میکند و روحیه پذیرش شکست را دچار اشکال کند. من مخالف این مدل هستم. شخصاً فکرمی‌کنم. مدل KPIبه این معنی است که سرمایه‌گذار نتوانسته است به تیم اعتماد کند و ریسک کند و حال دارد یک مقداری از ریسک را گردن تیم می‌اندازد که خودش همواره زیر فشارهای زیادی است. در دنیا چه کسی این کار را میکند؟ به نظر من این مدل اختراع ایرانی‌هاست و من به آن انتقاد دارم.»
آرمندهی درباره خروج برخی سرمایه‌گذارهای خطرپذیر از کشور و شروع به کار جوانه در این مقطع زمانی هم تاکید کرد: «من هم امیدوارم هستم جوانه که از معدود بازماندگان بخش خصوصی است در این حوزه بماند و بتواند همراه و منتور باشد برای مجموعه‌هایی که می‌آیند و نه فقط سرمایه‌گذار، بلکه در ساختن کارهای جدید و باارزش همراهی‌شان کند. من هم به هرحال جزوی از آن مشاورها خواهم بود اگر جایی کاری از دستم بر بیاید.»
دست‌وپای استارتاپ‌ها را نمی‌بندیم
در این رویداد مجید رضوی مدیرعامل هزاردستان هم با برشرمدن رویکرد سرمایه‌گذاری جوانه گفت: من می‌توانم اینطور بگویم که سرمایه‌گذاری تا الان هم راحت نبوده است و همه می‌دانیم که هر فضای سرمایه‌گذاری چالش‌های خودش را دارد. در انواع بازارهای توسعه‌یافته چالش‌ها از این جنس است که شدت رقابت زیاد است و رقیب‌ها قوی‌اند. درنتیجه چالش‌ها از جنس دیگری است. اما در ایران چالش‌ها از جنس قوانین و تغییرات و رویکردهایی است که دولت و حاکمیت دارند. یک جاهایی ممکن است عملکردها ضعیف باشد و در مجموع چال‌هایی را برای کسب‌وکارها ایجاد کند. اما امیدوارم جوانه به رشد خیلی از کسب‌وکارها کمک و به خود ما هم کمک کند. تمام تلاش ما هم این است که در جوانه تجربه خودمان را بهتر منتقل کنیم و حمایتی که تیم‌های کارآفرین نیاز دارند برای اینکه بتوانند بلندپروازی و ریسک داشته باشند را به آن‌ها بدهیم. نه اینکه صرفا یک پولی بگذاریم و برای اینکه نگران پولمان هستیم دست و پای همه را ببندیم.»