ما زمین را دوست داریم
سعید هادی‌پور و سیما باقری از کسبوکار «تیاور» می‌گویند
سعید هادی‌پور و همسرش سیما باقری که سال‌ها با سفر زندگی کرده بودند، در یک روز پاییزی، تهران شلوغ را ترک کردند و به طبیعت رشت پناه بردند. حاصل آرامش زندگی در طبیعت، کسبوکار نوآوری به نام «تیاور» شد که برای آن‌ها بیش از کسب‌وکاری تجاری، رسالتی در زندگی است. تیاور محصولات کشاورزان را بدون واسطه می‌فروشد و از سود این فروش، به احیای جنگل‌های هیرکانی کمک می‌کند.
از طبیعت، برای طبیعت
تیاور کارش را از آذر ۱۳۹۹ و هم‌زمان با سکونت بنیان‌گذارانش در رشت آغاز کرد. سعید و سیما هردو سابقه فعالیت در زمینه کسب‌وکارهای نوپا را داشتند و دغدغه حفاظت از طبیعت هم برای شروع کار مصمم‌ترشان کرد. هادی‌پور درباره شکل‌گیری ایده کسب‌وکارشان می‌گوید: «مؤسسات و شرکت‌های مختلفی برای احیای جنگل تلاش می‌کنند اما اگر از این بگذریم که خیلی‌ها به نام احیای جنگل‌های هیرکانی، در باغ شخصی درخت غیرمرتبط می‌کارند، در جایی هم که مسیر درست طی می‌شود، تعداد افرادی که حاضرند پول بدهند تا نهالی کاشته شود به‌قدری کم است که سرعت احیا و بهبود محیط‌زیست خیلی کند پیش می‌رود. کمپین‌های مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها هم مقطعی است.»
آن‌ها در جست‌وجوی راهکاری پایدار برای احیای هیرکانی، از خود طبیعت الهام گرفتند و چرخه‌ای ایجاد کردند که در آن درآمدی از خود طبیعت ایجاد شود و این درآمد مستقیما صرف احیای اکوسیستم هیرکانی شود؛ «از طبیعت، برای طبیعت». تیاور مهم‌ترین راه‌حل پایدار را برای احیای جنگل‌های هیرکانی توانمندکردن مردم بومی می‌داند و تلاش می‌کند ارزش‌افزوده زحمات مردم بومی را به خودشان برگرداند.
یک کسبوکار دونفره
بنیان‌گذاران تیاور بلافاصله پس از رسیدن به رشت، با کشاورزان آشنا شدند و برای این کار به شرق و غرب گیلان سفر کردند. آن‌ها در این سفرها، بیش از ۵۰۰ کیلومتر از جاده‌های گیلان را با دوچرخه رکاب زدند و توانستند اعتماد کشاورزان را جلب کنند. هادی‌پور در این باره توضیح می‌دهد: «کشاورزان در ابتدا اعتماد نمی‌کردند. حتی بعضی از آن‌ها فکر می‌کردند ما می‌خواهیم با این حرف‌ها تخفیف بگیریم. کمی که تکرار خرید اتفاق افتاد، دیدیم چقدر از اینکه ما بلافاصله هزینه خرید محصول را می‌دهیم، حس خوبی دارند. این کمترین کاری است که برای کشاورز می‌توان کرد. ما با رعایت اصول تجارت منصفانه سعی می‌کنیم این کار را به بهترین نحو انجام دهیم.»
تیم اصلی تیاور همچنان دو نفره مانده است و تمام کارهای این مجموعه را خود سیما و سعید انجام می‌دهند. با وجود سختی‌های کار، آن‌ها از این اتفاق خوشحالند و می‌گویند: «با لذتی که از تحقق این رسالت می‌بریم، خستگی‌مان هم برطرف می‌شود.» تیاور تاکنون با ۱۶ کشاورز در استان گیلان همکاری کرده است.
در فروش محصولات، سهم کشاورزان از قیمت محصول به طور متوسط ۶۰ درصد است که به صورت نقدی و در زمان خرید پرداخت می‌شود. ۱۲ تا ۱۶ درصد قیمت هم صرف برنامه احیای جنگل‌های هیرکانی می‌شود و آنچه باقی می‌ماند هزینه‌های بسته‌بندی و سود تیاور را تأمین می‌کند.
احیای اکوسیستم، نه کاشت نهال
در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای احیای جنگل‌های هیرکانی انجام شده است اما تیاور سعی کرده این کار را بر پایه دانش انجام دهد تا آسیبی دیگر بر پیکره این جنگل‌ها وارد نکند. هادی‌پور درباره علت تمرکز بر این جنگل‌ها می‌گوید: «جنگل‌های هیرکانی به واسطه آسیب‌هایی که به آن وارد شده، دیگر توان احیای خودش را ندارد و نیازمند کمک در راستای تشکیل مجدد اکوسیستم‌های جنگلی است. اگر قدمی برنداریم در آینده هیچ چیزی باقی نمی‌ماند.»
تیاور بهترین راه‌حل را برای این کار، تشکیل بانک بذر نهال‌های بومی می‌داند و هدفش را فراتر از کاشت نهال اعلام می‌کند. هم‌بنیان‌گذار تیاور می‌گوید: «ما به دنبال احیای اکوسیستم هستیم. نهال بخشی از اکوسیستم است. ترکیب گونه‌های گیاهی، جانوری و آب‌وهواست که اکوسیستم را شکل می‌دهد و این چرخه طبیعی است که می‌تواند همیشه به حیاتش ادامه بدهد و خودش را احیا و بازسازی کند. هدف غایی و اساسی ما احیای اکوسیستم در جنگل‌های هیرکانی است که کمک می‌کند جنگل‌ها برای همیشه به حیات خود ادامه بدهند.»
علاوه بر تشکیل بانک بذر، همکاری با مؤسسات مطمئن و قابل نظارت از دیگر راه‌های این کسبوکار برای کمک به هیرکانی است. تیاور به خریدهای بالای یک میلیون تومان هم نهالی به نام خریدار اختصاص می‌دهد و بخشی از فروش ماهیانه نیز صرف کاشت و نگهداری از نهال می‌شود. هدف تیاور برای سال نخست، ۵۰۰ نهال بوده اما توانسته در ۱۰ ماه نخست فعالیتش از این هدف بگذرد و در حال حاضر بیش از ۱۵۵۰ بذر در این جنگل‌ها کاشته است.
پست بسته‌ها را منفجر می‌کند
هادی‌پور درباره چالش‌هایی که در این مدت کسب‌وکارشان با آن مواجه بوده، می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما افزایش قیمت ملزومات بسته‌بندی بوده است. با اینکه سعی می‌کنیم این وسایل را مستقیم از تولیدکننده‌ها بگیریم، باز هم دست‌کم ماهی یک‌بار قیمت‌ها بیشتر می‌شود.»
معضل دیگر این کسبوکار مسئله لجستیک است. هادی‌پور می‌گوید با وجود آنکه از بهترین و شکیل‌ترین بسته‌بندی‌ها استفاده می‌کنند، پست به بسته‌ها آسیب می‌رساند. او می‌افزاید: «بزرگ‌ترین ضربه را به ما شرکت پست می‌زند که هیچ مسئولیتی را هم قبول نمی‌کند. با وجود اینکه ما مواد اولیه درجه یک برای بسته‌بندی استفاده می‌کنیم و اصول بهداشتی را کاملا رعایت می‌کنیم، اما بسته به‌قدری در پست تحت فشار قرار می‌گیرد که اگرچه پلمپ باز نمی‌شود اما ته بسته منفجر می‌شود.»
فعلا سرمایه‌گذار نمی‌خواهیم
بنیان‌گذاران تیاور به‌رغم آشنایی با فضای سرمایه‌گذاری، تصمیم گرفته‌اند فعلا سرمایه‌ای جذب نکنند. هادی‌پور درباره دلیل این تصمیم می‌گوید: «بدی ورود سرمایه‌گذار به کسب‌وکارهای کوچکی که رسالتی مثل ما دارند این است که ممکن است رسالت و ابعاد سبز کار را تحت تأثیر قرار بدهد و تجاری شدن باعث شود دغدغه‌های غیرمالی کم‌رنگ شوند.»
آن‌ها در عوض می‌خواهند مشارکت‌های مردمی بیشتری را در آینده جلب کنند. هم‌بنیان‌گذار تیاور درباره این مشارکت‌ها می‌گوید: «ما قصد داریم سایتی گسترده‌تر برای بانک بذر داشته باشیم و در این قسمت می‌خواهیم از مشارکت مردمی استفاده کنیم. اگر کسی مایل باشد زمینش را برای یک سال به ما بدهد بدون اینکه هزینه‌ای بگیرد، سایتی شبیه گلخانه راه می‌اندازیم. همچنین سعی می‌کنیم مشارکت مردمی را برای جمع‌آوری بذرها هم داشته باشیم که در نقاط مختلف هیرکانی پراکنده هستند و دسترسی به آن‌ها سخت است.»
سعید و سیما با آنکه زندگی‌شان در رشت در همین مدت کوتاه سرشار از اتفاقات غیرقابل‌پیش‌بینی بوده، مزایای آن را بیشتر از سختی‌هایش می‌دانند و می‌گویند: «اساس تصمیم‌گیری ما برای آمدن به رشت بیشینه کردن سود مالی نبوده است و اگر این بود، اصلا چنین تصمیمی نمی‌گرفتیم. این تصمیم بیشتر افزایش آسایش و آرامشمان را به همراه داشته است. هرچه از دست می‌دهیم، چیزی به دست می‌آوریم و ما در برایند، از اینکه به رشت آمده‌ایم راضی و خوشحالیم.»