گزارش ابر دراک از وضعیت فعلی اینترنت
اختلالات در اینترنت باعث تغییر الگوی مصرف اینترنت در بین کاربران ایرانی شده
ابردراک گزارش وضعیت اینترنت در شرایط اختلالات، در بازه زمانی شهریور و مهرماه ١۴٠١ را منتشر کرد. این گزارش که با استفاده از پردازش داده‌های فعالیت کاربران نهایی در اثر بازدید از وب‌سایت‌های فعال بر بستر شبکه توزیع محتوای ابردراک تهیه شده، تصویری از الگوی مصرف کاربران و وضعیت اینترنت است.
در این گزارش مبدأ قطعی اینترنت ۱ مهر است و وضعیت آپ‌تایم اینترنت؛ گزارش اتصال، اختلال و قطعی اینترنت و ارتباط بین پاپ‌سایت ابردراک در سه GETWAY بین‌الملل کشور با زیر ساخت‌های پربازدید خارجی از جمله گوگل، مراکز داده متا واتس‌اپ و اینستاگرام بررسی شده است.
افزایش ۳۰ درصدی استفاده از فیلترشکن
دو پلتفرم واتس‌اَپ و اینستاگرام از ساعت ۱۲ اول مهر تا ۱۶ روز بعد، ۱۷ روز و ۲۰ ساعت از دسترس خارج بودند. در این مدت واتس‌اَپ ۴ دقیقه و اینستاگرام ۱۶ دقیقه آن هم به‌صورت پراکنده در دسترس بوده است.
این وصل‌شدن‌ها هم به دلیل تغییر مسیرهای ایجاد شده در شرکت ارتباط زیرساخت و تأمین‌کنندگان اینترنت به‌صورت مقطعی اتفاق افتاده است.
بعد از اول مهر، تعداد کاربران غیرایرانی که وب‌سایت‌های بر بستر ابردراک بازدید کردند ۳۰ درصد بیشتر شده است، این افزایش به آن معناست که اغلب کاربران علاوه بر بازدید وب‌سایت‌های فیلتر شده با فیلترشکن، برای وب‌سایت‌های ایرانی هم از فیلترشکن استفاده می‌کنند.
گفتنی است؛ ۴۶۲ وب‌سایت از ۳۲ هزار وب‌سایت فعال در ابردراک در این مطالعه بررسی شده‌اند، این وب‌سایت‌ها دارای بالاترین ترافیک، درخواست و یا کاربر یکتا بوده‌اند.
در بخش دیگری از گزارش به اختلاف مدل الگوی مصرف کاربران در سال ۱۳۹۹ با بازه زمانی ۱۰ شهریور تا ۱ مهر پرداخته شده است؛ الگوی مصرف کاربران ایرانی اینترنت در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز در آخرین گزارش سال ۱۳۹۹ با الگوی محاسبه شده از تاریخ مذکور مطابقت دارد. این موضوع نشان دهنده تغییرات الگوی مصرف اینترنت از زمان شروع اختلالات است.
پیش از اختلال‌های اینترنت، کاربران ایرانی به ترتیب به مرورگرهای کروم، گوگل، سامسونگ تمایل داشتند اما بعد از اختلالات، کاربران به استفاده مرورگرهای کروم، سامسونگ و سافاری رو آوردند.
در شاخص‌های مصرفی، واتس‌اَپ و اینستاگرام تا قبل اول مهر (شروع قطعی اینترنت) در رتبه‌های ۱۴ و ۷ قرار داشتند؛ اما این دو پلتفرم در بازه زمانی ۱ تا مهر ۱۰ مهر به رتبه‌های ۱۸ و ۲۰ رسیدند.
تحلیل ابردراک از اختلالات اینترنت
از جمعه اول مهر بود که اختلال‌های گسترده بر پلتفرم واتس‌اپ و اینستاگرام با استفاده از بازنویسی رکوردهای DNS برای دامنه‌های اصلی این سرویس‌ها آغاز شد. در کمتر از ۲۴ ساعت از شروع، اختلال‌های ارتباطی در لایه TLS ، تمام مسیرهای بین‌المللی و تمام پلتفرم‌ها با اختلاف زمانی اعمال شد.
بر اساس آمارهای ابردراک در این گزارش، اکنون درصد قابل‌توجهی از سرویس‌های خارج از دسترس کاربران ایرانی در شبکه همراه و ثابت با روش قطع ارتباط مسیرهای بین‌المللی از دسترس خارج شده‌اند. این روش شامل محدودیت‌های DNS SPOOFING و خروج دسترسی از طریق قطع یا کند کردن پروتکل‌های امن مانند TLS است؛ اما ابردراک معتقد است سرویس‌های از دسترس خارج با روش blackhole محدود شده‌اند. این روش عامل ایجاد مشکل برای کاربران سایر سرویس‌ها به‌صورت مقطعی شده است.
بر اساس مشاهدات ابردراک از ۱۴ مهر، تغییراتی که برای بازگرداندن دسترسی به سایر موارد فیلتر شده صورت‌گرفته، مشکلاتی را در مسیرهای داخلی و بین‌المللی در مراکز داده‌های داخلی به داخلی و داخلی به خارجی گسترده کرده است، این موضوع باعث ایجاد اختلال بیشتر از قبل برای وب‌سایت‌هایی که سرورهای آنها در خارج از کشور هستند و برعکس را شده است.