ماکسیم نیمی از بازار را می‌خواهد!
گفت‌وگو با حمید بذرگر، مدیرعامل ماکسیم ایران
حدود 15 سال است که تاکسی آنلاین ماکسیم فعالیت خود را در روسیه آغاز کرده و تقریبا دو سالی است که قدم در ایران گذاشته است. ماکسیم در ایران با یک تیم ایرانی فعالیت می‌کند و به گفته حمید بذرگر مدیرعامل این شرکت، حدود 100 شهر را تحت‌پوشش خود دارد. ماکسیم برخلاف سایر رقبایش در اکوسیستم استارتاپی، آرام حرکت می‌کند و بذرگر می‌گوید این حرکت بیش از اینکه ناشی از ضعف و نتوانستن باشد، از استراتژی و برنامه ماکسیم می‌آید. بذرگر در گفت‌وگو با آی‌چیزها تاکید می‌کند که این استارتاپ برنامه‌های طولانی مدتی دارد و آمده که بماند او در پاسخ به این انتقاد که بازار تهران را به رقبا واگذار کرده‌اند و در شهرستان‌ها هم به کندی پیش می‌روند می‌گوید سال 98، برنامه‌های اصلی ماکسیم برای گرفتن سهمش از بازار ایران شروع می‌شود و به‌نوعی تایید می‌کند آنچه تا حالا انجام داده‌اند آمادگی برای اجرا کردن برنامه‌های سال 98 بوده است.
ماکسیم یک برند مادر دارد که در جهان شناخته شده است. زادبوم آن روسیه است و قریب به دوسال است است که به ایران آمده. لطفا خیلی مشخص رابطه ماکسیم ایران با روسیه را ترسیم کنید. چه رابطه‌ای بین این دو برند وجود دارد و این ارتباط چگونه تعریف شده است.
ابتدا کمی درباره ماکسیم روسیه و تاریخچه آن توضیح دهم. سال 2009 بود که در یکی از شهرهای کوچک روسیه ماکسیم سرویس کوچک تاکسیرانی خود را راه‌اندازی کرد. ماکسیم ظرفیت‌هایش را در روسیه تکمیل کرد و بعد رفت سراغ سایر کشورها. ایران هم جزء برنامه ماکسیم بود و دقیقا هر برنامهای که برای روسیه پیاده کرده را برای ایران هم در نظر گرفت و پیاده‌سازی کرد.
دو سالی از فعالیت ماکسیم در ایران می‌گذرد. وضعیت رقابتی که بین برندهای مطرح این بازار وجود دارد باعث شده برای توسعه زیرساخت‌هایشان با سرعت بیشتری پیش بروند. این اتفاق در چه مقیاسی برای ماکسیم رخ داده. چقدر توانستید از زیرساخت‌هایی که در روسیه وجود دارد، استفاده کنید و در این رقابت از برند مادر ماکسیم کمک بگیرید؟
ما در ابتدا طبق برنامه‌ریزی که داشتیم شهرهای کمی را تحت‌پوشش قرار دادیم، اما طبق برنامه‌ریزی جدیدمان و با کمک شرکت مادر (تیم روسیه)، توانستیم در 100 شهر ایران سرویس ماکسیم را ایجاد کنیم. درست است حدود دو سال است که فعالیتمان را در ایران شروع کرده‌ایم، اما عملا یک سال است که به‌صورت منسجم و حرفه‌ای فعالیت می‌کنیم.
کمک تیم مادر شامل چه مواردی می‌شود؟
بیشتر پشتیبانی‌های نرم‌افزاری و در بحث زیرساختی است. همان‌طور که می‌دانید خدمات آنلاین یعنی برنامه‌نویسی و آی‌تی که ما در این زمینه بیشتر از تیم روسیه کمک می‌گیریم، البته در شهرهای مختلف ایران نیروهای فعالی در این زمینه داریم.
شاید از نظر خیلی‌ها ما آهسته حرکت می‌کنیم. از آنجا که ما وابسته به سرمایه «غیر» نیستیم برنامه‌ریزی برای شرکت دست خودمان است. خودمان تصمیم می‌گیریم با چه شتاب و معیاری پیش رویم و از این بابت ما مستقل عمل می‌کنیم. به نظر من آمار و ارقام در این بیزینس دقیق نیست
از دو سال پیش که وارد این عرصه شدید نگاه‌ها به سمت حوزه حمل‌ونقل آنلاین خیلی تغییر کرده و البته می‌توان این تغییر را مثبت ارزیابی کرد و گفت این مارکت تبدیل به تابلو اکوسیستم استارتاپی شده. حتی در دوره‌ای که بحث می‌شود اکوسیستم افت کرده، اما کماکان این حوزه خیلی جذاب است. تا جایی که دو هفته پیش اعلام شد بانک سامان در تپسی سرمایه‌گذاری کرد. با توجه به اینکه دو سال در این حوزه فعالیت می‌کنید چه چشم‌اندازی را در این بازار جذاب برای خودتان تعریف کرده‌اید. به‌طور کلی ماکسیم در ایران به‌دنبال چه سهم بازاری است؟
فعالیت تاکسیهای اینترنتی که در حال حاضر در ایران خدمات ارائه می‌کنند در سایر کشورهای دیگر سابقه طولانی‌تری دارند، مثلا در روسیه حدود 13، 14 سال، اما در ایران، این بازار، پدیده جدیدی است. نگاه ما به این مقوله بیزنسی است. سعی ما این است که تمام شهرها با هر نسبت جمعیتی و با هر بافتی، از خدمات ماکسیم استفاده کنند. در بحث سرمایه‌گذاری خارجی خیلی برای این موضوع تمایلی نداریم و به‌دنبال سرمایه‌گذاری خارجی نیستیم. سرمایه‌گذاری اولیه ما هم توسط شرکت مادر انجام شده است.
در شرایط فعلی که جذب سرمایه در اکوسیستم استارتاپی سخت است و ورود سرمایه خارجی به اقتصاد ایران با چالش‌های اساسی روبه‌روست که حل کردن آن خارج از توان اکوسیستم استارتاپی است، شما یک برند مادر خارجی دارید و پارتنر خارجی شما یکی از شرکای استراتژیک ایران هم محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد شما در این زمینه مشکلی ندارید. آیا واقعا همین‌طور است؟
چالش‌هایی که همه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، شامل ما هم شده. وقتی بحث تحریم‌ها مطرح و سوئیفت مسدود شد، این قضیه یقه ما را هم گرفت که خوشبختانه با رایزنی‌هایی که با بانک‌های داخلی و بانک‌های روسیه انجام دادیم، توانستیم موقتا راه‌حلی بیابیم. در واقع ما به خاطر اینکه یک شرکت روسی هستیم از این قضایا مستثنی نیستیم.
در روزهای پایانی سال قرار داریم. سال 97 برای ماکسیم چگونه گذشت. آمارهای ماکسیم امسال به چه صورت بوده.
هدف اصلی و اول ما گسترش سرویس ماکسیم در شهرهای مختلف ایران است، نه تعداد سفر و تعداد راننده. همان‌طور که قبلا هم اشاره کردم هدف ما 100شهر بود. اما با این حال تعداد سفرها و تعداد راننده‌هایی که خدمت‌رسانی می‌کنند و رضایت از این خدمات ، بیش از انتظار ماست.
چه چشم‌اندازی برای سال آینده از نظر تعداد سفردارید و اینکه قصد دارید به چه نسبت از سهم بازار برسید. با توجه به اینکه بازیگران قَدری در این بازار وجود دارند و روزبهروز هم دارند رشد می‌کنند. تحلیل‌هایی که وجود دارد این است که بازیگرانی مثل ماکسیم هنوز برنامهای را که مدنظرش بوده به هر دلیل اجرایی نکرده است. آیا در سال 98 این برنامه‌ها سرانجام رونمایی می‌شود؟
بله، قطعا. ما در سال آینده از سرویس‌های جدیدمان رونمایی خواهیم کرد و بعد از اینکه شهرهای تحت‌پوششمان گسترش پیدا کرد برنامه‌هایی برای گرفتن سهم بازار بیشتر داریم. ما در خیلی از زمینه‌ها پیشرو بودیم. ما جزء اولین شرکت‌های تاکسیرانی آنلاین بودیم که سرویس کال‌سنتر راه‌اندازی کرد. افرادی که نمی‌توانند از اپلیکیشن استفاده کنند مثل سالمندان، می‌توانند از سرویس خدماتی «1611» ماکسیم استفاده کنند. همچنین راه‌‌های ساده‌تری هم برای استفاده از خدمات ماکسیم وجود دارد که از سال آینده به سرویس‌هایمان اضافه خواهند شد.
اگر به این بیزنس نگاه بلندمدت داشته باشید، شاید آن‌وقت از نظرتان خیلی از حرکت‌ها و برنامه‌های عناصر و بازیگرانی که در این بازار هستند شتاب‌زده باشد. ما ترجیح می‌دهیم با همان متدی که سال‌هاست در پیش گرفته‌ایم جلو برویم.
دلیل خاصی وجود داشت که هدف اصلی شما، پوشش تعداد بیشتر شهرها بوده، چراکه در این مارکت تعداد سفر، تعداد راننده و کاربر خیلی جذاب‌تر است!
قصد ما این بود که این سرویس فراگیر شود. هدف اصلی ما این بود که ما این سرویس را در تمام شهرهای ایران بدون در نظر گرفتن تعداد سفر یا تعداد راننده -که می‌توان آن را سود تعبیر کرد- گسترش بدهیم. ما بدون در نظر گرفتن سود، خواستیم این راحتی را برای مردم در شهرهای مختلف ایجاد کنیم که با سرویس تاکسی آنلاین آشنا شوند و بدانند این سرویس نسبت به سرویس‌های سنتی و سایر سرویس‌ها چه مزیتی دارد و بعد ما به سودمان فکر کنیم.
فکر نمی‌کنید این کار شما یه جور مارکت‌سازی برای رقبایتان که هدفشان بیشتر کردن تعداد سفرهایشان است؛ باشد و در نهایت به ضررتان تمام شود؟
ببینید بحثی که اینجا مطرح است نگاه کوتاه‌مدت و بلندمدت به مارکت است. اگر به این بیزنس نگاه بلندمدت داشته باشید، شاید آن‌وقت از نظرتان خیلی از حرکت‌ها و برنامه‌های عناصر و بازیگرانی که در این بازار هستند شتاب‌زده باشد. ما ترجیح می‌دهیم با همان متدی که سال‌هاست در پیش گرفته‌ایم جلو برویم، شاید از نظر خیلی‌ها ما آهسته حرکت می‌کنیم. از آنجا که ما وابسته به سرمایه «غیر» نیستیم برنامه‌ریزی برای شرکت دست خودمان است. خودمان تصمیم می‌گیریم با چه شتاب و معیاری پیش رویم و از این بابت ما مستقل عمل می‌کنیم. به نظر من آمار و ارقام در این بیزینس دقیق نیست و نمی‌توان آمار دقیقی داد و اصلا نیازی به پرسیدن آمار نیست، چراکه خیلی راحت از کیفیت سرویس در شهرهای مختلف می‌توان به این آمار و ارقام تقریبی دست یافت.
آن طور که از صحبت‌هایتان متوجه شدم، شما یک برنامهای دارید که خیلی آهسته است و بدون توجه به بقیه بازیگران، یک حرکت مختص خودتان را پیش گرفته‌اید و واهمه‌ای ندارید که این بازار را از دست بدهید. تحلیل شما به نوعی این است که کاربر نهایی ممکن است برود و سرویس‌های مختلفی را هم تست کند، ولی در نهایت شما با ارزش‌افزوده‌تان آن را مشتری ماکسیم می‌کنید. این تحلیل درست است یا قرار است کمپین‌های پارتیزانی انجام شود که از رقبا کاربر بگیرید؟
تمام بحث‌هایی که مطرح کردید جزء برنامه‌های ماکسیم است. ما به همه این‌ها فکر کرده‌ایم و به مرور آن‌ها را اجرا خواهیم کرد. همه بازیگران این بازار سهم و درصد خودشان را از این بازار دارند. ما در حال حاضر خیلی نگران سهم‌مان از بازار نیستیم، اما در آینده سعی داریم این درصد را افزایش دهیم.
ماکسیم در تهران فعالیت دارد. باید دید منظور شما از دیده شدن چیست. ما در تهران هم سفارش داریم مانند سایر شهرها. اما اینکه هرجا سر بگردانیم ماکسیم را روی در و دیوار ببینید ، نه، به این شکل نیست، چون برنامه اولیه ما این بود که پولی را که می‌خواهیم صرف تبلیغات کنیم، آن را به دست راننده و مسافر برسانیم. اما در آینده برای تهران هم برنامه‌هایی داریم.
مانیفست سرمایه‌گذار و برند مادر شما هم همین است که کار با یک روال آهسته و بدون توجه به سهم بازار رقبا پیش برود؟
دقیقا. نظر سرمایه‌گذار همین است. حتی ما در این زمینه از نظر سرمایه‌گذار جلوتر هستیم.
نکته‌ای که خیلی مشهود است اینکه شما روی بازار تهران خیلی حساب باز نکرده‌اید. آیا در آینده برای بازار تهران هم برنامهای خواهید داشت؟
ماکسیم در تهران فعالیت دارد. باید دید منظور شما از دیده شدن چیست. ما در تهران هم سفارش داریم مانند سایر شهرها. اما اینکه هرجا سر بگردانیم ماکسیم را روی در و دیوار ببینید ، نه، به این شکل نیست، چون برنامه اولیه ما این بود که پولی را که می‌خواهیم صرف تبلیغات کنیم، آن را به دست راننده و مسافر برسانیم. اما در آینده برای تهران هم برنامه‌هایی داریم.
مهم‌ترین برنامه ماکسیم که به آن اشاره کردید، ارائه سرویس در صد شهر ایران بوده. تعداد یوزرهایتان مشخص است؟
این تعدادی که من گفتم یعنی ما به تعداد سفارشات قابل‌قبول در این شهرها رسید‌ایم که دفترمان را آنجا راه‌اندازی کرده‌ایم. وگرنه ما حدود 15قرارداد فرانشیز داریم که هنوز آن‌ها اجرایی نشده‌اند. اگر بخواهیم بنچ‌مارک‌ها را هم در نظر بگیرم باید این‌ها راهم اضافه کنم. ما به یک حد قابل قبول از سفارش در آن شهرها رسیده‌ایم که آن را به‌عنوان دفترمان حساب می‌کنیم، یعنی به‌عنوان شهری که در آن حضور داریم و سرویس می‌دهیم و مردم ما را می‌شناسند.
این حد قابل‌قبول چه رقمی است برای ماکسیم؟
اجازه بدهید در مورد رقم‌ها صحبت نکنیم.
اما اعداد و ارقام برای رسانه و مخاطبانشان و فعالان این حوزه جذاب هستند!
بله جذاب هستند. اما واقعیت این است که نه تنها ماکسیم، بلکه سایر شرکت‌ها آن عددی را که می‌گویند شاید نصف آن درست باشد. شما در هر شهری با گرفتن یک سرویس می‌توانید مقبولیت آن را بین مردم تشخیص دهید و متوجه شوید این شرکت چقدر در این بازار سهم دارد.
می‌توانید بگویید از آن 100 شهری که تحت‌پوشش دارید از کدامشان راضی هستید؟
تقریبا از همه شهرهای بزرگ راضی هستیم. مثل اصفهان، شیراز، زاهدان و… یعنی بیشتر از انتظار ما ارزش افزوده دارند.
ما برنامه و استراتژی خودمان را برای پیشرفت و توسعه در این بازار داریم. ما خیلی وابسته به پلن سایر همکارانمان نیستیم، شاید خیلی از سرویس‌هایی که برخی از تاکسیهای آنلاین استفاده می‌کنند یا رونمایی می‌کنند خیلی قبل‌تر از این، در اپلیکیشن ما بوده یا حتی ما آن‌ها را رونمایی کرده‌ایم.
در بحث قیمت‌گذاری، قیمت‌های شما پایین است، آنقدر که راننده‌های تمایلی به آن نشان نمی‌دهند. این قیمت‌گذاری بر پایه چه استراتژی است؟
برای راننده یا مسافر؟
قاعدتا برای هر دو طرف. البته مسافران همیشه از قیمت کم راضی هستند، اما من شبکه‌های اجتماعی شما را رصد کردم، کامنت‌های زیادی بود که راننده‌ها از قیمت‌ها راضی نبودند.
ما همچنان روی تعرفه‌هایمان کار می‌کنیم. به قول معروف این فرایند non stop)) است. این طور نیست که مثلا ما تعرفه‌ای را تعیین کرده باشیم و براساس آن عمل کنیم. باید واضح‌تر بگویید کدام شهر ناراضی‌تر هستند. وقتی ما قیمت را بالاتر می‌بریم، مسافر ناراضی است و راننده راضی است. همیشه باید حد وسط را در نظر گرفت که ما سعی کردیم این حد وسط را برای هر دو طرف رعایت کنیم. شما حتی می‌توانید قیمت و تعرفه‌ها را با سایر شرکت‌ها مقایسه کنید. بعید می‌دانم تفاوت چندانی داشته باشد.
این نارضایتی در همه شرکت‌هایی که در این بازار فعالیت می‌کنند وجود دارد، اما برای من جالب بود این نارضایتی از ماکسیم بیشتر از سمت راننده‌ها بود. الان چه تعداد راننده دارید؟
زیاد! نمی‌توانم رقم دقیق آن را بگویم.
در بدو ورود به این بازار چه تعداد رقیب را در حوزه تاکسی‌آنلاین شناسایی کرده‌اید؛ رقبای بالفعل و بالقوه؟
ما از همان ابتدا که وارد بازار شدیم برنامه خودمان را داشتیم. وقتی که این سرویس را وارد ایران کردیم ابتدا سنجیدیم که تاکسی‌آنلاین چقدر در کشورمان جا افتاده و چقدر مردم با این سرویس آشنا هستند و چه کسانی در این مارکت حضور دارند. از همان ابتدا کسانی که در این عرصه فعالیت داشتند را شناسایی کردیم، اما ما برنامه و استراتژی خودمان را برای پیشرفت و توسعه در این بازار داریم. ما خیلی وابسته به پلن سایر همکارانمان نیستیم، شاید خیلی از سرویس‌هایی که برخی از تاکسیهای آنلاین استفاده می‌کنند یا رونمایی می‌کنند خیلی قبل‌تر از این، در اپلیکیشن ما بوده یا حتی ما آن‌ها را رونمایی کرده‌ایم. مثلا مخفی کردن شماره تلفن‌ها، یا اپلیکیشنی را ران کردیم راننده و مسافر می‌توانند رایگان با یکدیگر تماس بگیرند بدون آنکه شماره‌شان بیفتد، یا برنامهای که برای اعلام خطر است. اگر راننده‌ای احساس خطر کرد می‌تواند سایر راننده‌ها را مطلع کند، یا خدمات متنوع دیگری که در اپلیکیشن ما وجود دارد.
تحلیل شما از مارکتی که در آن کار می‌کنید، چیست. فکر می‌کنید حجم این بازار چقدر است، یا سرعت رشد آن، یا میلی که برای ورود به این بازار از سمت بازیگران مختلف وجود دارد چقدر می‌تواند واقعی باشد و این بازار چه مقدار کشش دارد رقبای جدید وارد این بازار شوند.
تکنولوژی توقف ندارد و روزبهروز در حال تغییر و بهتر شدن است. بحث تاکسی آنلاین هم همین است. از آنجا که تاکسیهای آنلاین چند سالی وارد کشورمان شده‌اند فکر می‌کنم بازار آن در کشورمان اشباع نشده است. به نظر من این بازار ظرفیت افراد جدید و ایده‌های نو را دارد.
شما می‌خواهید در این بازار روی سکوی چندم بایستید؟
از همان اول ما روی سکوی اول ایستاده‌ایم و همچنان بر این سکو خواهیم بود! البته اول بودن را نباید این‌گونه تفسیر کرد که سال اول باید اول بود یا سال دوم. ما با برنامه پیش می‌رویم و قطعا به اول بودن هم می‌رسیم.
چه سالی؟
به زودی ان‌شاءالله.
ما از طرف سرمایه‌گذار خود همچنان ساپورت می‌شویم، اما رقم‌ها متغیر است و خوشبختانه در این زمینه دست ما و سرمایه‌گذارمان بسته نیست و هرچه برای پیشرفت ماکسیم در ایران لازم باشد، می‌توانند هزینه کنند.
کمی در مورد سرمایه‌گذاری ماکسیم در ایران صحبت کنیم. یک اتفاق خوبی که در مورد ماکسیم از همان روز اول معرفی‌اش در اکوسیستم، افتاد این بود که ماکسیم همان سرمایه خارجی است که همه صحبتش را می‌کنند و همه آرزویش را دارند. این سرمایه خارجی چقدر بود و چگونه انجام شد و مدل آن چگونه است. الان در اکوسیستم یک سرمایه‌گذاری خطرپذیر داریم که یکسری نقدهایی به آن وارد است حتی سرمایه‌گذاری‌های خارجی که در این اکوسیستم اتفاق افتاد در بعضی جاها فرهنگش با روال‌های کسب‌و‌کار ایرانی تضاد پیدا می‌کرد و دردسر ایجاد می‌شد. ماکسیم روسیه چقدر سرمایه وارد ایران کرد؟
سرمایه‌ای که وارد ایران شده متغیر است. ما همچنان از سرمایه‌گذار خود استفاده می‌کنیم. اما فقط در سال اول یک میلیون یورو روی ماکسیم ایران سرمایه‌گذاری انجام شد و این رقم به تناسب هزینه‌های‌مان در سال بعد هم ادامه پیدا کرد. تاکسیهای آنلاین و استارتاپی معمولا در سال‌های ابتدایی فعالیت خود به سوددهی آنچنانی نمی‌رسند که بتوانند تمام هزینه‌هایشان را نسبت به بیزنسی که دارند جبران کنند. ما از طرف سرمایه‌گذار خود همچنان ساپورت می‌شویم، اما رقم‌ها متغیر است و خوشبختانه در این زمینه دست ما و سرمایه‌گذارمان بسته نیست و هرچه برای پیشرفت ماکسیم در ایران لازم باشد، می‌توانند هزینه کنند.
مزیت رقابتی ماکسیم را در پایان سال دوم چه می‌دانید. چه چیزی ماکسیم را از نظر کیفی متفاوت و متمایز می‌کند از رقبایش؟
اولین چیزی که به‌عنوان کاربر از آن استفاده می‌کنید اپلیکیشنی است که شرکت ارائه می‌دهد. تمایز ما را مشخصا درهمان اپلیکیشن متوجه می‌شوید و می‌بینید چه آپشن‌هایی را برای راحتی مسافر و راننده در نظر گرفته‌ایم. تمام سعی خودمان را کرده‌ایم دغدغه بین مسافر و راننده و برخوردی که به هر دلیلی بین طرفین پیش بیاید را کم کنیم. این موضوع باعث می‌شود کیفیت سفر بالا برود. پشتیبانی خیلی خوبی داریم. امکان ندارد کسی چه مسافر و چه راننده شکایتی داشته باشد و پشت صف‌های طولانی پاسخ‌گویی تلفنی معطل بماند. حتی گاهی اوقات از تیم حقوقی‌مان برای حل مشکل کمک گرفته‌ایم. بعد از آن، بحث زیرساختی‌مان است که از کیفیت نقشه بگیرید تا سرعت ثبت سفارش و پردازش آن و مرکز تماس‌مان کیفیت بالایی دارند و این‌ها جزء مزایای ماکسیم است.
در ادبیات استارتاپی ایران از ابتدای شکل‌گیری زیست‌بوم که خیلی هم قدمت ندارد، تاکید می‌شود که هر فعالیت استارتاپی باید خیلی زود و در بازه‌های کوتاه‌مدت به سرانجام برسد. به نظر من ماکسیم خلاف این فرهنگ اعتقاد دارد. فکر می‌کنید مدل ماکسیم چقدر می‌تواند در بازار ایران جواب دهد؟
شما پیشینه و سابقه شرکت را هم در این قضیه باید در نظر بگیرید. ما شرکت نوپایی نیستیم که بخواهیم خودمان را با شرکت‌های نوپای استارتاپی مقایسه کنیم. شرکت ماکسیم حدود 15سال است که فعالیت خود را شروع کرده و تجربه این کار را دارد. تمام مدل‌هایی که همکاران ما در این مارکت تست نکرده‌اند یا حتی به ذهنشان نرسیده ما آن‌ها را راه انداخته‌ایم و کاملا می‌دانیم چه چشم‌اندازی داریم. به همین خاطر ما سعی کردیم با برنامه خود کار را پیش ببریم. اما اگر منظورتان جوان‌هایی هستند که استارتاپ راه می‌اندازند به نظر من باید مشخص کنند که چه سرویس و خدمتی را می‌خواهند ارائه دهند یا اگر می‌خواهند سریعا به پول برسند باید مشخص کنند، چون این دو متفاوت هستند. مثلا برنامهای که ماکسیم در روسیه داشت و ما هم همان را در ایران اجرا می‌کنیم، ان بود که هر مقدار درآمدی که داشتند خرج همان بیزنس می‌کردند. عملا برای خودشان چیزی نگه نمی‌داشتند. شاید برنامه آن‌ها ساده به نظر برسد اما جواب داده بود. توصیه من به دوستان استارتاپی این است که در اوایل راه به فکر سودهای کلان نباشند. باید صبورتر باشند و از افرادی که در این زمینه تجربه دارند مشاوره و کمک بگیرند تا موفق شوند.
در حال حاضر چه تعداد از کارکنان ماکسیم مادر، در ایران حضور دارند؟
هیچ‌کس. تمام تیم ما ایرانی هستند. حدود 600،700 نفر در سطح کشور در ماکسیم فعال هستند؛ حدود 200،300 نفر در دفتر تهران و بقیه در سطح کشور. همه همکاران ما ایرانی هستند، فقط اوایل روس‌ها از نظر نرم‌افزاری کمکمان می‌کردند، اما در حال حاضر تمام کارها را خودمان انجام می‌دهیم.
آقای بذرگر، کمی در مورد اکوسیستم استارتاپی صحبت کنیم. در مورد این زیست‌بوم نوآوری، یکسری نگرانی‌های وجود دارد شاید جنسش برای شما که به یک برند خارجی متصل هستید کمی متفاوت باشد. اما در سال 97، اتفاتی رخ داد مثل ابطال برجام و پایین آمدن پول ملی و… همه این‌ها باعث شد که نگرانی‌های خیلی جدی به‌وجود بیاید. تحلیل شما از این فضا چیست. فکر می‌کنید ما در چه دوره‌ای از این زیست‌بوم نوآوری قرار داریم. عده‌ای اعتقاد دارند ما از دوره جنینی خارج نشده‌ایم و عده‌ای معتقدند نسل اول نه تنها خارج شده، بلکه بالغ هم شده و این نسل دوم استارتاپ‌های ایرانی است که در راه‌اند.
شرایطی که در کشور به‌وجود آمده قطعا شرایط سختی برای استارتاپ‌ها ایجاد کرده و به رشد آن‌ها صدمه می‌زند، اما من معتقدم موقتی است و قطعا شرایط بهتر خواهد شد. اما به بلوغی که اشاره کردید هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم و در مرحله جنینی قرار داریم.
درست است که این فضا نوپا و جوان و حتی شاید کودک باشد، اما جریان تکنولوژی و نوآوری می‌آید و اتفاقات خیلی باسرعت رخ می‌دهد. یعنی یک مزیت عقب‌ماندگی‌مان شاید این باشد که ما برخی سیکل‌ها و آزمون و خطاها را تجربه نمی‌کنیم. شاید این نکته مثبتی باشد. الان بحث ورود فناوری‌ها جدیدتر هم به اکوسیستم استارتاپی مطرح است. چقدر این موضوعات را دنبال می‌کنید و چقدر دغدغه ماکسیم است؛ چه ماکسیم ایران و چه روسیه که از تکنولوژی‌های روز استفاده می‌کند.
بله. تمام تکنولوژی و فناوری‌هایی که در این حوزه وجود دارد یا شرکت‌هایی که در این زمینه ایده‌هایی دارند بخش توسعه عملیات شرکت رصد می‌کنند. اما این طور نیست سریع به کار گیریم یا استفاده کنیم. اما ما در ماکسیم این آمادگی را داریم که اگر تیمی فکر می‌کند می‌تواند در کنار ماکسیم رشد کند و یا از حمایت‌های ماکسیم برای توسعه خودش استفاده کند، با آن‌ها وارد مذاکره همکاری شویم. حالا این همکاری می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد که با توجه به زمینه کاری استارتاپ و اندازه بازار آن می‌تواند تعریف شود.
طی گفت‌و‌گوهایی که با فعالان این عرصه داشتیم؛ چه بنیان‌گذاران و چه سرمایه‌گذاران دغدغه جدی آن‌ها این بود که موجی از شکست‌های استارتاپی رخ خواهد داد، شما چقدر شکست‌های استارتاپی را جدی می‌دانید. مثلا بامیلو در اکوسیستم ایران تعطیل شد. این موضوع باعث یاس و ناامیدی افرادی که تازه قدم در این بازار گذاشته‌اند، شده است.
هر استارتاپی که شکست می‌خورد باید بررسی کنیم که چرا این اتفاق افتاده است و نباید این شکست را به استارتاپ‌های دیگر تعمیم داد و سایر استارتاپ‌ها نباید فکر کنند که آن‌ها هم دچار چنین شکستی خواهند شد. بلکه باید از شکست خوردن بقیه درس بگیرند و ببینند این استارتاپ‌ها چه مسیری را طی کرده‌اند که به اینجا رسیدند. به نظر من این موضوع یا روند دومینویی شکست بعضی از استارتاپ‌ها کلی نیست. در مارکت‌های آنلاین بحث سرمایه خیلی مهم است. اگر پشت یک استارتاپ فکر باشد چنین اتفاقی نمی‌افتد.
اما اگر فکر وجود داشته باشد و جذب سرمایه اتفاق نیفتد چه؟ یکی از چالش‌ها در اکوسیستم استارتاپی این است که میزان سرمایه‌گذاری خطرپذیر خیلی کم است و سرمایه‌گذار سنتی هم بازار جذاب غیررسمی را ترجیح می‌دهد و ورود سرمایه به راحتی اتفاق نمی‌افتد. تحلیل شما درباره این وضعیت چیست؟
جواب شما را با یک مثال می‌دهم. مثل این می‌ماند از کسی بخواهید بدون قاشق و چنگال غذا بخورد. اینکه استارتاپی سرمایه‌گذار نداشته باشد کار را با مشکل مواجه می‌کند. به نظر من باید حتما از استارتاپ‌ها حمایت شود یا سعی کنند یکسری از حمایت‌ها را به سوی خود جلب کنند. واقعا بدون سرمایه‌گذار نمی‌شود، اگر هم بشود کارش خیلی سخت خواهد بود.
به‌عنوان سوال آخر در سال 98 چه سهمی از این بازار را می‌خواهید.
ما نیمی از بازار را در نظر گرفته‌ایم. تا دو ماه آینده خبرهای جدیدی از ما خواهید شنید.
واقعا ماکسیم تنها شرکتی هست که میتوانه همچین ادعایی بکنه که نیمی از بازار رو بگیره.
قطعا این اتفاق می افته چون کاملا فکر شده دارن کار میکنن.
اسنپ و تپسی فقط به واسطه اولین بودن از لحاظ زمانی کمی جلوتر هستند.
کیفیت ماکسیم کاملا برتری داره به سرویس های دیگه
اگر فارغ از هیاهوی بازار و صرفا با خدمات ارائه شده شرکت ها و تاریخ ارائه اون ها نگاه کنیم ماکسیم خدمات بسیاری رو برای اولین بار به ایران اورده. ببینیم در ادامه چه خواهد شد.
به طور یقین ماکسیم در آینده ای خیلی نزدیک به اوج می رسد و خیلی موفق خواهد بود , چون واقعا دارند با تفکر و با پشتوانه محکم قدم بر می دارند .