چطور می‌توان سایه تحریم را از سر استارتاپ‌های ایرانی برداشت؟
گفت‌وگو با امیرحسین ناطقی، مدیرعامل بازی پرطرفدار کوییز آف کینگز
امیرحسین ناطقی، متولد سال 72 است و در رشته کامپیوتر از دانشگاه امیرکبیر، فارغ التحصیل شده است. او یک سال مدیر تیم موبایل شرکت اسنپ فود بوده و هم اکنون مدیرعامل بازی پرطرفدار کوییز آف کینگز است. یک سال در حوزه رباتیک دانشگاه امیرکبیر کار کرده و بعد از آن وارد حوزه ساخت بازی های کامپیوتری شده است.
بازی ایرانی کوییز آف کینگز «Quiz of Kings» با یک تیم شش نفره آغاز شده است و در حال حاضر 40 نفر در آن فعال هستند. این بازی از سال 94 استارت خورده است. به گفته ناطقی، کوییز آف کینگز در یک سال و نیم گذشته به درآمد دو و نیم برابری رسیده است و هم اکنون یک میلیون و 600 هزار کاربر فعال در ماه و حدود 400 هزار کاربر فعال در روز دارد.
این روزها با تشدید تحریم های آمریکا، برخی استارتاپ‌های ایرانی دچار دردسر شدند. این بازی ایرانی نیز از این قضیه مستثنی نبوده است. ناطقی از مشکلاتی که تحریم ها در مسیر توسعه استارتاپ‌های ایرانی و شرکت‌های ساخت بازی به وجود آورده اند، سخن می گوید و در ادامه نیز به راه های کمرنگ کردن اثرات این تحریم ها اشاره می کند. گفتگوی آی‌چیزها با این فعال استارتاپی را از نظر می گذرانید.
آیا تحریم برخی استارتاپ‌های ایرانی در دسترسی به سرویس‌های جهانی، حوزه ساخت بازی‌های نرم افزاری را هم تحت تاثیر قرار داده است؟
یکی از گزینه‌هایی که بازی سازها به آن فکر می‌کنند، صادر کردن بازی و فروش آن به کشورهای دیگر است. در واقع صادرات بازی به نسبت صادر کردن دیگر خدمات به خارج از کشور، راحت‌تر صورت می‌گیرد. وقتی مشکل تحریم‌ها ایجاد می‌شود، بحث صادر کردن بازی‌ها هم با مشکل روبرو می‌شود. چرا که نمی‌توانیم با هویت ایرانی بازی‌مان را صادر کنیم. حتما باید یک هویت کاملا خارجی بسازیم به طوری که هیچ کس متوجه هویت ایرانی ما نشود، بعد اقدام به صادرات کنیم. در حالی که اگر تحریم ها در میان نبود، می‌توانستیم بازی‌های خوب ایرانی را به راحتی صادر کنیم و درآمد ارزی کسب کنیم. بنابراین جدی‌ترین مشکلی که برای ما در حال حاضر وجود دارد، همین مساله است.
البته مشکلات دیگری هم در این حوزه احساس می‌شود. مثلا سرویس‌های زیرساختی خارجی که پیش از تحریم‌ها استفاده می‌کردیم، در حال حاضر ایرانی‌ها را تحریم کرده اند و برای استفاده از این سرویس‌ها باید به دنبال دور زدن فیلترها باشیم. پیش از این، از سرویس هایی که برای درآمدزایی استفاده می‌شوند و تبلیغاتی هستند، استفاده می‌کردیم و حدود دو سه هزار دلار از همین مسیر درآمد داشتیم، اما در حال حاضر اکانت ما را با حدود چهار هزار دلار موجودی بسته‌اند. حتی نه جواب ایمیل‌هایمان را می‌دهند و نه پول‌مان را که بلوکه شده، به ما برمی‌گردانند.
به چند نمونه از سرویس هایی که در حال حاضر ایرانی ها را تحریم کرده‌اند، اشاره می‌کنید؟
سرویس‌های زیرساختی مثل داکر و دیجیتال اوشن اخیرا ایرانی ها را تحریم کرده‌اند و جزو سرویس‌های زیرساختی هستند. سرویس‌های تبلیغاتی مثل وانگل هم نه تنها ایرانی‌ها را تحریم کرده‌اند، بلکه اکانتشان را بسته و پولشان را هم تحویل نمی‌دهد.
از طرف دیگر، گاهی یک اپ استور، برخی محصولات را بن می‌کند و شما مجبور هستید که یک اکانت دیگری را درست کنید و دوباره اپلیکیشنتان را وارد کنید که بسیار انرژی بر است. برای دور زدن اپ استور باید ظاهر اکانت و اپلیکیشن کاملا انگلیسی باشد، بعد که تایید می‌شود، از طریق سرور کنترل می‌کنیم. با این وجود همواره نگرانی برای بلاک شدن اکانت جدید هم وجود دارد، به همین خاطر همیشه یک اکانت دیگری داریم که اگر اکانت فعلی، شناسایی و بن شد، بتوانیم یوزرها را به اکانت جدید انتقال دهیم.
به نظرتان این تحریم‌ها، چه تاثیرات نامطلوبی بر درآمدزایی استارتاپ‌های ایرانی خواهد داشت؟
درصد زیادی از درآمد بازی‌های رایانه ای و حتی ارائه خدمت‌ها می تواند مثلا از اپ استور به دست بیاید، اما به خاطر تحریم این حجم درآمد در معرض خطر قرار می‌گیرد. این درحالی است که همواره روی درآمد ماهانه برای پرداخت هزینه‌ها و مخارج حساب می‌شود و اگر دخل و خرج طبق محاسبات پیش نرود، ورشکستگی چندان بعید نخواهد بود. همچنین پول‌هایی که در حساب سرویس‌های زیرساختی بلاک می‌شود، ضرر مالی بزرگی به استارتاپ‌ها وارد می‌کند.
با وجود مشکلاتی که تحریم‌های جهانی پدید آورده‌اند، استارتاپ‌های ایرانی چطور می‌توانند اثرات این تحریم‌ها را کمرنگ کنند؟
از آنجایی که سرویس‌های زیر ساختی برای اداره یک استارتاپ بسیار مهم است، در شرایط تحریم یا باید تحریم‌ها را دور بزنیم، یا به سرویس‌های داخلی بسنده کنیم که متاسفانه سرویس‌های داخلی از لحاظ کیفیت با سرویس‌های جهانی، تفاوت زیادی دارند.
البته گاهی تحریم‌ها می‌تواند فرصت تلقی شود، اما نمی‌توان فاصله کیفی سرویس‌های داخلی با خارجی را به این زودی‌ها پر کرد. در نتیجه آسیب‌های جدی به بدنه استارتاپ‌ها وارد می‌شود. از طرفی به خیلی از سرویس‌های داخلی اعتماد چندانی وجود ندارد، حال برای اینکه این اعتماد به وجود آید، به گذر زمان نیاز داریم.
تحریم به منزله سدی است که انگیزه و انرژی بسیاری از فعالان اکوسیستم استارتاپی به ویژه در حوزه بازی‌ها را سلب می کند. این در حالی است که اگر این سد شکسته شود، می‌توان مسیر را برای بین‌المللی شدن و صادرات محصولات، هموارتر دانست و همین مساله انگیزه و انرژی بچه‌ها را دوچندان می‌کند. در حال حاضر بازی‌های رایانه‌ای خوبی در ایران طراحی شده است که
می‌تواند بازار مطلوبی در دنیا داشته باشد، اما متاسفانه تحریم‌ها مانع شده‌اند.
از طرف دیگر وقتی مسیر بین المللی شدن اینقدر پرچالش می‌شود، جهانی شدن و صادرات جزو اولویت‌های بعدی طراحان بازی و استارتاپ‌های این حوزه قرار می‌گیرد و در نتیجه تنها به توسعه کار در داخل ایران فکر می‌کنند. البته نباید فراموش کرد که به خاطر کیفیت بالای بازی‌های خارجی، صادرات بازی به خارج از کشور، حتی بدون تحریم‌ها نیز کار چندان آسانی نیست.
گفت‌وگو: مریم طالبی
پول درآوردن درست توی اکوسیستم استارتاپی یعنی این. بیای یه تیم خوب استارتاپی رو جمع کنی یه محصول خوب بدی و پول خوب در بیاری و بی خود دور خودت نچرخی و مردم رو علاف نکنی. به نظرم کاری که بچه های گیم می کنن رو همه اکوسیستم استارتاپی ایران باید کپی کنه. پول در آوردن توی یک سال یا جمع کردن و رفتن پی زندگی شون