آپ از همکاری با گروه اینترنتی رز به دنبال چیست؟

 سود 6 ماهه اول سال 99 آپ کاهش پیدا کرده و این بازیگر بزرگ پرداخت آنلاین به دنبال جبران درآمدهایش در بازارهای تازه است

زمانی یکی از مهم‌ترین کسب‌وکارهای اینترنتی ایران بود. هنوز هم روی کاغذ و با حساب و کتاب بورس یکی از 10 کسب‌وکار بزرگ اینترنتی کشور محسوب می‌شود. اگرچه این روزها بسیاری از درآمدهایش از عوارض آزادراه‌ها و پیامک‌ها می‌آید اما وقتی در اردیبهشت سال 88 و فقط یک ماه قبل از انتخابات داغ آن سال برادران منصوری و دیگر شریک‌شان مهدی شهیدی، شرکت آپ را راه انداختند خودشان هم فکر نمی‌کردند 11 سال بعد یک شرکت تقریبا 5 هزار میلیاردتومانی را اداره کنند.

اما آپ برخلاف پیش‌تازی‌های بدون رقیب در اواسط دهه 90 این روزها در حال از دست دادن سهم خود از بازارهای پرداخت و البته روی خوش نشان دادن به بازارهای جدید است.

چرا درآمدهای آپ کم شد؟

گزارش سایت کدال از وضعیت 6ماهه اول سال 99 شرکت آسان پرداخت یا همان آپ نشان می‌دهد که درآمدهای خالص این شرکت 144 میلیارد تومان به 140 میلیارد تومان کاهش پیدا کرده. این در حالی است که گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت نشان می‌دهد در نیمه اول سال 99 و با همه‌گیری کرونا حجم تجارت الکترونیک کشور بیش از 284 درصد افزایش یافته است! کاهش درآمد یکی از مهم‌ترین بازیگران پرداخت الکترونیک در 6 ماهه‌ای که تجارت الکترونیک کشور نوعی انفجار را تجربه کرده پیام‌های ناخوانده زیادی در دل خود دارد.

روزگاری آپ تنها اپلیکیشنی بود که برای انجام آنلاین امور بانکی روی گوشی‌های کاربران ایرانی نصب بود. در روزهایی که زیرساخت های آی‌تی و آنلاین بانک‌های به شدت از دیگر بخش‌های جریان تجارت الکترونیک کشور عقب بود؛ آپ به موقع وارد میدان شد و یک سهم بازار قابل‌توجه و بسیار پرسود را از آن خود کرد.

سرمایه‌گذاری بانک کشاورزی و پست بانک روی این کسب‌وکار هم به بزرگ شدن انفجاری آن کمک زیادی کرد. اما دوران خوش آپ از ابتدای سال 97 کم‌کم روبه افول گذاشت و این روزها که بانک‌های مختلف اپلیکیشن‌های اختصاصی خود را طراحی کرده‌اند و از همه‌ مهم‌تر در دو سال گذشته بسیاری از آن‌ها به شکل‌های مختلف امکان دسترسی کاربران آپ به سرویس‌های خود را محدود کرده‌اند آپ با ریزش قابل‌توجهی روبه‌رو شده و رمز دوم اینترنتی هم که معمولا کار کردن با آن از طریق اپ‌های اختصاصی بانک‌ها، راحت‌تر و کم‌دردسرتر است یک ضربه کاری دیگر به آپ وارد کرده است.

مهم‌ترین تغییر استراتژیک در کسب‌وکار آسان‌پرداخت را باید در همکاری راهبردی‌اش با گروه اینترنتی رز (گروه مالک برندها و شرکت‌هایی چون اسنپ، اسنپ فود، اسنپ‌تریپ، اسنپ مارکت، بامیلوی سابق و … ) دانست

درواقع بانک‌ها خیلی زود فهمیدند که گنجی به نام پرداخت‌های آنلاین درون اپلیکیشنی و کارمزدهای آن را نباید دودستی تقدیم یک بازیگر خصوصی در حال رشد به نام آپ کنند. بانک‌ها برای رقابت با آپ هم زیرساخت‌های فنی‌شان را به‌روز کردند و هم از انحصار‌ها و رانت‌های خود تا جایی که توانستند بهره جستند.

آپ از یک PSP تا یک سوپراپ و همکاری با گروه اسنپ

آپ درست از اواخر سال 96 بود که متوجه خطر ورود بانک‌ها و دیگر رقبای استارتاپی چابک‌تر به حوزه اپلکیشن‌های پرداخت شد. اگرچه خطر را زود تشخیص داد اما راهکاری برای مقابله با آن نداشت و چاره را در ورود به بازارهای تازه و تبدیل شدن به یک سوپر اپ با محوریت پرداخت دید. در این میان به سراغ شراکت و همکاری با یکی از بزرگترین بازیگران حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی یعنی اسنپ هم رفت؛ همکاری که روی کاغذ، جذابیت‌های زیادی داشت اما در عمل، نه در کسب‌وکار اسنپ و نه در کسب‌وکار آپ، نمود چندانی پیدا نکرد.

از ابتدای سال 96 آپ زیرساخت‌های لازم برای ارائه خدمات تازه‌ای چون کارت به کارت، فروش بیمه، فروش بلیط قطار و فروش انواع بیمه نامه‌ها از طریق اپلیکیشن خود را در دستور کار خود قرار داد و پس از سپری شدن فاز آزمایشی، از سال 97 سرویس‌های جدیدی نظیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، فروش بلیط هواپیما، پرداخت عوارض آزادراه‌ها، خرید و اجاره ملک و ثبت‌نام و استعلام سجام در اپلیکیشن آپ را هم برای کاربران خود ممکن ساخت.

بانک‌ها خیلی زود فهمیدند که گنجی به نام پرداخت‌های آنلاین درون اپلیکیشنی و کارمزدهای آن را نباید دودستی تقدیم یک بازیگر خصوصی در حال رشد به نام آپ کنند. بانک‌ها برای رقابت با آپ هم زیرساخت‌های فنی‌شان را به‌روز کردند و هم از انحصار‌ها و رانت‌های خود تا جایی که توانستند بهره جستند.

اما مهم‌ترین تغییر استراتژیک در کسب‌وکار آسان‌پرداخت را باید در همکاری راهبردی‌اش با گروه اینترنتی رز (گروه مالک برندها و شرکت‌هایی چون اسنپ، اسنپ فود، اسنپ‌تریپ، اسنپ مارکت، بامیلوی سابق و … ) دانست که به گفته گزارش‌های تفسیری مدیران آپ، قرار است در نهایت اقدام به ایجاد یک راهکار جامع در جهت گسترش و تنوع خدمات قابل ارائه آپ کند.

یعنی بعید نیست اگر در سال آینده آپ یک پلتفرم خرده‌فروشی راه بیندازد؛ اگرچه یک بار سرمایه‌گذاران آپ روی فروشگاهی اینترنتی به نام بامن‌شاپ که بعدها به بازلیا تغییر نام داد یک سرمایه‌گذاری ناموفق انجام داده‌اند. فروشگاهی که قرار بود رقیب دیجی‌کالا شود اما این روزها خبری از آن به گوش نمی‌رسد.

دانش‌بنیان، معافیت مالیاتی و خط پایان حمایت‌ها

آپ را می‌توان بعد از دیجی‌کالا یکی از اولین نمونه‌های موفق استارتاپ‌ها یا کسب‌وکارهای اینترنتی موفق کشور دانست. کسب‌وکاری که زود زیر سایه حمایت‌های پررنگ بانک کشاورزی و بعدها حمایت‌های معاونت علمی قرار گرفت و با دانش‌بنیان شدن، معافیت‌های مالیاتی را هم نصیب کسب‌وکار خود کرد. این روزها یکی از موارد مبهم گزارش‌های حسابرسی ثبت‌شده در کدال این شرکت، مربوط به همین معافیت‌های مالیاتی است. معافیت‌هایی که نصیب شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان مستقر در پارک علم‌وفناوری پردیس می‌شود و به‌نظر می‌رسد آخرین روزهایی است که آپ از آن برخوردار خواهد بود.

آپ اگرچه به نظر می‌رسد در حال ساخت یک ساختمان در پردیس است اما عملا در شهر تهران مستقر است و روی کاغذ مشمول این معافیت‌های مالیاتی نمی‌شود. اتفاقی که اگر در عمل هم بیفتد، احتمالا تراز سود و هزینه این شرکت از وضعیت فعلی‌اش هم بیشتر به سمت کفه هزینه‌ها سنگینی کند.

در یک تحلیل مختصر از دیروز و امروز آپ، می‌توان آن را یکی از اولین کسب‌وکارهای اینترنتی کشور دانست که به بلوغ رسید، وارد بورس شد، مسیر رشدش را در بازارهای مختلف دنبال کرد ولی حالا و در انتهای قرن حاضر، آنقدر که باید آماده ورود به قرن جدید و رقابت با رقبای بیشمار و تازه‌واردش نیست. موضوعی که باعث شده تا محمدرضا اسکندریون مدیرعامل این شرکت در کنار برادران منصوری و مهدی شهیدی بنیان‌گذاران آن به دنبال یافتن راه‌های تازه‌ای برای تزریق نوآوری به آپ باشند؛ ماموریتی سخت که گویی ضرب‌العجل زمانی آن هم هرلحظه کمتر و کمتر می‌شود.

آینده آپ: سایه‌روشن یک اقیانوس قرمز

مدیران آپ در گزارش تفسیری خود برای شش ماهه اول سال 99 پیش‌بینی یک رشد 31 درصدی در فروش این شرکت را کرده بودند. اما به نظر می‌رسد اوضاع چندان بر وفق مراد پیش‌بینی‌ها و برنامه‌های آپ پیش نرفته. مدیران این شرکت می‌گویند دلیل اصلی کاهش سود خالص دوره جاری شرکت آسان پرداخت به علت انتقال بخشی از درآمدهای شرکت اصلی به شرکت‌های زیرمجموعه است.

وقتی در اردیبهشت سال 88 و فقط یک ماه قبل از انتخابات داغ آن سال برادران منصوری و دیگر شریک‌شان مهدی شهیدی، شرکت آپ را راه انداختند خودشان هم فکر نمی‌کردند 11 سال بعد یک شرکت تقریبا 5 هزار میلیاردتومانی را اداره کنند.

یکی از مهم‌ترین این شرکت‌ها هم شرکت خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی هیلدا سیر است که با توجه به اینکه آپ مجوز فعالیت در حوزه گردشگری را ندارد قرار است برند گردشگری آپ از جمله فروش بلیت هواپیما و همکاری با اسنپ‌تریپ از این طریق پیش رود. بازار وسوسه‌کننده‌ای که با وجود رقبایی چون علی‌بابا، فلایتیو و ده‌ها سایت اینترنتی دیگر به شدت رقابتی شده و تجربه دوساله آپ در این زمینه هنوز چندان موفق‌آمیز نبوده است.

آپ یک هلدینگ بزرگ شده که به بازارهای مختلفی ورود کرده و با زیرمجموعه‌هایی مثل شرکت کاغذ و رول آرتا پرشیان، شرکت تجارت آسان ساز نگین، ، شرکت آسان‌پرداز توسن می‌خواهد سرمایه عظیمش را به بازارهای مختلف ببرد و پرتقال‌هایش را از سبد پرریسک پرداخت کم‌کم خارج کند. باید دید همانگونه که مدیران این شرکت متوجه شده‌اند که «توسعه صنعت خدمات پرداخت الکترونیک کشور به سرعت در حال تحقق است و عدم توجه به آنها، از دست رفتن سهم بازار شرکت را به همراه خواهد داشت.» آپ از این آینده پرریسک سربلند بیرون خواهد آمد یا خیر.

منبع: روزنامه هفت صبح