استارتاپ‌ها بازار آنلاین پوشاک را به اینستاگرام باختند
بانی‌مد و مدیسه و دیجی‌استایل زیر سایه اینفلوئنسرهای لباس
تبلیغات بیلبوردی اخیر فروشگاه اینترنتی بانی‌مد که یک فروشگاه آنلاین لباس است یک سوال جدی در اکوسیستم استارتاپی ایران مطرح کرده است. برنده اصلی بازار پوشاک آنلاین ایران کدام برند است؟ بانی مد در بلیبوردهای اتوبانی‌اش ادعا کرده در 6مین سال تاسیسش توانسته به برترین برند اینترنتی فروش لباس در ایران تبدیل شود. اما آیا این همه واقعیت است و سوال مهم‌تر اینکه بازیگر اصلی فروش اینترنتی لباس در ایران کیست؟
بایکس: یک شکست میلیون دلاری
یکی از اولین فروشگاه‌های اینترنتی لباس در ایران سایت بایکس بود. سایتی که بنیان‌گذار آن، مسعود طباطبایی حالا یکی از مدیران ارشد اسنپ است. بایکس سال 90 تاسیس شد و یکی از اولین کسب‌وکارهای اینترنتی ایران بود که توانست سرمایه‌ای معادل یک میلیون دلار جذب کند. سرمایه‌ای که روی کاغذ قرار بود بایکس را بزرگترین فروشگاه اینترنتی پوشاک ایران کند. آن‌هم زمانی که نه خبری از بانی‌مد و دیجی‌استایل بود و نه هزاران برند مغازه‌ای دیگر در فضای آنلاین.
اما بایکس یکی از تراژیک‌ترین و عبرت‌آموزترین سرنوشت‌های ممکن را پیدا کرد. پول زیاد، برنامه‌های توسعه‌ای غیرکارشناسی و از همه مهم‌تر ضعف مدیریت و اختلافات سرمایه‌گذار-بنیان‌گذار باعث شد تا یکی از اولین شکست‌های بزرگ اکوسیستم استارتاپ‌ها به نام بایکس و مسعود طباطبایی ثبت شود.
شکستی که باعث شد تا طباطبایی به عنوان یک مدیر باتجربه استارتاپی که در کارنامه‌اش هم تجربه جذب سرمایه داشت و هم شکست، راهی استارتاپ علی‌بابا شود و تا مدیرعاملی این مجموعه بزرگ هم پیش برود. اگرچه در ماه‌های اخیر و با آب رفتن بازار گردشگری او از این مجموعه جدا شد و به عنوان معاون توسعه کسب‌وکار راهی گروه اسنپ شد.
یکی از اولین حوزه‌های خارج از بازار کالاهای الکترونیک که دیجی‌کالا وارد آن شد پوشاک بود. استفاده از شیوه‌های تخصصی عکاسی پوشاک و تولیدمحتوای گسترده روی این حوزه نهایتا به رونمایی از یک زیربرند به نام دیجی‌استایل رسید.
دیجی استایل، کمدا و سختی‌ها پوشاک برای دیجی‌کالا
یکی از اولین حوزه‌های خارج از بازار کالاهای الکترونیک که دیجی‌کالا وارد آن شد پوشاک بود. استفاده از شیوه‌های تخصصی عکاسی پوشاک و تولیدمحتوای گسترده روی این حوزه نهایتا به رونمایی از یک زیربرند به نام دیجی‌استایل رسید که قرار بود یکی از قوی‌ترین و مهم‌ترین زیربرندهای هلدینگ دیجی‌کالا شود. اما علیرغم تلاش‌های زیاد این فروشگاه بزرگ اینترنتی در نهایت دیجی‌استایل آنگونه که انتظار می‌رفت نتوانست در اکوسیستم آنلاین پوشاک جایگاه قابل قبولی به دست آورد و در درون کسب‌وکار بزرگ دیجی‌کالا به حاشیه رفت. حتی سرمایه‌گذاری دیجی‌کالا روی اپلیکیشن کمدا که در حوزه فروش لباس دست‌دوم تمرکز دارد نشان از کم‌اهمیت شدن دیجی‌استایل و کم‌رنگ شدن توجه مدیران ارشد دیجی‌کالا به این بخش از بازار بود. هرچند خود کمدا هم با رواج کرونا و اهمیت یافتن موضوع بهداشت با چالش‌های جدی مواجه شد.
مدیسه؛ تجربه سرمایه‌گذاری خانواده گرامی در استارتاپ‌ها
مدیسه یکی از پرسروصداترین کسب وکارهای آنلاین پوشاک ایران بود که با مترومعیارهای استارتاپی زود وارد این فضا شد و علیرغم رشد اولیه خوبی که داشت به یکباره از مرکز توجه‌ها خارج شد و بخش زیادی از سهم بازار خود را به رقبای دیگر از جمله برندهای کوچک‌تر داد. اگرچه مدیسه روی فروش آنلاین لوازم آرایشی و بهداشتی هم تاکید زیادی دارد اما پوشاک، حوزه اصلی این برند اینترنتی بود که با سرمایه‌گذاری خانواده گرامی و چای گلستان پا به میدان گذاشته بود.
گروه گلستان روی چند استارتاپ دیگر همچون کیلید در حوزه املاک هم تا پیش از سال 99 سرمایه‌گذاری‌هایی انجام داده ولی به نظر می‌رسد با رکود نسبی اکوسیستم استارتاپی در سال کرونا، تا حدودی از این فضا پا پس کشیده و شاید یکی از دلایل کم‌رنگ شدن مدیسه هم تزریق نشدن راندهای تازه سرمایه به آن باشد.
برنده واقعی: هزاران پیج پرفالوئر اینستاگرامی
اما فارغ از ادعای بانی‌مد و تلاش‌های رقبای دیگر این بازار همچون دیجی‌استایل و چند نام شناخته‌شده دیگر، باید با قاطعیت گفت بازار پوشاک آنلاین نه در دست استارتاپ‌ها، که قبضه صدها فروشگاه اینستاگرامی است که در دو سال گذشته گردش مالی بزرگی را رقم زده‌اند.
بایکس یکی از تراژیک‌ترین و عبرت‌آموزترین سرنوشت‌های ممکن را پیدا کرد. پول زیاد، برنامه‌های توسعه‌ای غیرکارشناسی و از همه مهم‌تر ضعف مدیریت و اختلافات سرمایه‌گذار-بنیان‌گذار باعث شد تا یکی از اولین شکست‌های بزرگ اکوسیستم استارتاپ‌ها به نام بایکس و مسعود طباطبایی ثبت شود.
فروشگاه‌های اینستاگرامی که برخلاف وب‌سایت‌های اسم‌و‌رسم‌دار، محدودیت‌های عکاسی و مدلینگ کمتری دارند، از مالیات و بیمه و دیگر دردسرهای کسب‌وکاری دورند و مهم‌تر اینکه اکثرا با کمک اینفلوئنسرهای پرفالوئر راه‌اندازی شده‌اند و در میان طبقه متوسط از جمله زنان خانه‌دار ضریب نفوذ بالایی دارند.
فروشگاه‌هایی که ویترین آن‌ها صرفا یک پیج اینستاگرام است اما گردش مالی برخی از آن‌ها به ماهی 300 میلیون تومان می‌رسد و فالوئرهای وفادارشان به 300 هزار نفر. شاید بازار پوشاک از معدود بازارهایی باشد که تا چند سال آینده و تا افول امپراتوری پیج‌های پرفالوئر اینستاگرام، نمی‌توان چندان به ظهور یک بازیگر قدرتمند استارتاپی در آن امیدوار بود.