تاثیر استارتاپ‌ها بر کسب‌وکارهای کوچک و محلی
بابک سهرابی بنیان‌گذار پلتفرم اینترنتی جاجیگاست که کارش اجاره خانه‌های شخصی، بومی و روستایی در سراسر ایران به گردشگران است. جاجیگا که در شهر لاهیجان مستقر است از استارتاپ‌های موفق شهرستانی ایران محسوب می‌شود. او در این نوشته از نقش استارتاپ‌ها در تحقق بهتر عدالت اقتصادی نوشته است.
خانه‌ای با معماری جذاب و قدیمی. از فراز سقف شیروانی زیبای آن که نگاه کنید تا چشم کار می کند مزارع برنج است و دریاچه‌ای آرام در نزدیکی و زن صاحبخانه که همچون ۳ ماه گذشته با هیجان و لبخندی حاکی از رضایت، در ایوان منزل چشم به‌راه مهمانانی‌ست که در راهند. مهمانهایی که منزل زیبای روستایی او را در یک سایت اینترنتی یافته و پس از مشاهده و مقایسه توضیحات و عکس‌ها و نظرات مهمان‌های قبلی، آن را آنلاین برای تعطیلات آخر هفته رزرو کرده‌اند تا لختی از مشغله و ترافیک شهر خود آسوده شوند.
این تصویر، مثالی واقعی از تاثیر شگرف استارتاپ‌ها بر زیست ساکنان روستاهای نه‌چندان شناخته‌شده است که نشان می‌دهد با حضور و فعالیت استارتاپ‌ها، عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی در حال پوست انداختن هستند. در روزگاری به سر می‌بریم که هر فرد تنها چند کلیک تا دستیابی به فضایی که در آن جنسیت، رنگ، لهجه یا محل سکونت دلیل بر موفقیت یا عدم موفقیت نیست فاصله دارد.
ویژگی‌های مختلف، ماهیت و ساختار کسب‌وکاری استارتاپ‌ها و به خصوص پلتفرم‌های (Marketplace) امروزی باعث می‌شود تا این کسب‌وکارها بتوانند با رفع انسداد حاصل چنددهه پایتخت‌محوری و عملکرد کسب‌وکارهای سنتی، فضای مساعدی را برای کسب‌وکارهای کوچک در شهرستان‌ها و روستاها فراهم آورند.
اما کدام ویژگی‌ها باعث شده تا استارتاپ‌ها بتوانند به توزیع عادلانه‌تر ثروت و فرصت در جغرافیای متنوع کشور کمک کنند؟
اینترنت‌محور بودن
این کسب‌وکارهای نوین عمدتا بر بستر اینترنت خدمات خود را عرضه می‌کنند. بستری که مرزهای جغرافیایی و فاصله‌ها در آن بی‌معنا می‌شود. شما می‌توانید در هر گوشه کشور با اتصال به اینترنت، محصول یا خدمت خود را با بهره‌گیری از ابزارهای کامپیوتری که امروزه در یک گوشی هوشمند هم فراهم است، با نرخی به مراتب ارزان‌تر از کسب‌وکارهای سنتی به نحوی موثرتر و جذابتر به خیل متقاضیان عرضه کنید. متقاضیان و کاربرانی که البته این روزها در انتخاب‌های خود، سختگیری و دقت زیادی به خرج می‌دهند.
قاعده‌مند و منضبط بودن
استارتاپ‌های موفق، مجموعه قواعد و مقرراتی را تعریف و پیاده‌سازی می‌کنند که بصورت سیستماتیک و مداوم در ذات این کسب‌وکارها عمل کرده و به مرور بخشی از سازوکار پذیرفته‌شده آن‌ها نزد مخاطبان می‌شوند. لذا عرضه‌کننده کوچکی که خدماتش را از طریق آن‌ها به فروش می‌گذارد دیگر نیازی به تدوین، جاری‌سازی و به‌روزآوری چنین قواعدی که اغلب هزینه‌بر، پیچیده و زمانبر هستند نخواهد داشت و تنها با عضویت در پلتفرم‌ها و پرداخت مبلغ یا کمیسیون ناچیزی، از این زیرساخت‌ها بهره خواهد برد.
امکانی که کمک می‌کند کسب‌وکارهای خرد روستایی و شهرستانی بتوانند از مدرن‌ترین روش‌های بازاریابی و فروش استفاده کنند و بیشتر دیده و پسندیده شوند.
تعریف یک زنجیره ارزش گسترده
هنر استارتاپ‌ها در کشف و رفع نیاز مردم است. استارتاپی که نیاز بزرگتر و همه‌گیرتری را به نحوی بهتر و با نرخ منصفانه‌تری مرتفع کند، با اقبال بیشتر مردم مواجه و بزرگتر خواهد شد. کسب وکارهای محلی نیز کافی است با پیروی از نیاز تعریف‌شده که در واقع چکیده مطالعه و بررسی گسترده بازارهای مختلف در آن نهفته است، در زنجیره ارزش این استارتاپ‌ها قرار گیرند و به همراه آن‌ها رشد کنند.
شفاف و پاسخگو بودن استارتاپ‌ها
برخلاف بسیاری از کسب‌وکارهای سنتی، استارتاپ‌ها شفافیت و پاسخگویی را راهی برای یافتن ایرادات و بهبود تجربه کاربری و لذا افزایش رضایت کاربران خود می‌دانند. همین شفافیت و در دسترس بودن در کنار سایر عوامل، باعث ایجاد اعتماد و اطمینان در میان مخاطبان و کاربران آن‌ها می‌شود.
اعتماد کاربران همان چیزی است که یک عرضه‌کننده کوچک و ناشناس برای فروش کالا یا خدمت خود به آن نیاز دارد. به‌عبارتی استارتاپ‌ها به کسب‌وکارهای محلی کمک می‌کنند میان‌بری برای اعتمادسازی داشته باشند. برای نمونه یکی از راه‌های ایجاد این شفافیت، بخش ثبت نظرات کاربران/خریداران در پلتفرم‌های شناخته‌شده است.
رقابت شهرستان‌ها با کلان‌شهرها با متغیر قیمت
یک فروشنده یا خدمت‌دهنده در یک شهرستان کوچک هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی پایین‌تری نسبت به پایتخت یا شهرهای بزرگ دارد. از این‌رو کافیست تا دانش و هنر ارائه یک محصول یا خدمت باکیفیت را داشته باشد تا بتواند بازی رقابت را از همتای شهرنشین خود ببرد! تنها جایی که چنین فرصتی با نرخی منصفانه دراختیارش گذاشته می‌شود زمین بازی یک پلتفرم اینترنتی است.
گسترده کردن جغرافیای کسب‌وکار
شفافیت، پاسخگویی، قاعده‌مندی، سودمندی، مبتنی بودن بر نیاز مردم، سریع و لامکان بودن و بسیاری خصایص دیگر که در استارتاپ‌ها دیده می شود، در واقع عصاره تلاش‌های بشر در مسیر حرکت به سوی تعریف درست‌تری از عدالت اقتصادی و اجتماعی است.
استارتاپ‌ها کمک کرده‌اند با تغییر شیوه دسترسی مردم به اطلاعات و امکان ارائه بازخورد درست توسط آن‌ها، هم کسب‌وکارهای روستایی و محلی را به مشتریان بیشتری متصل کنند و هم امکان راه‌اندازی کسب‌وکار با استفاده از حداقل داشته‌های ممکن را برای این جوامع فراهم آورند. مهم‌تر اینکه آن‌ها تجربه‌های متنوع‌تری را برای متقاضیان و کاربران خدمات و محصولات مختلف فراهم کرده‌اند.