بلد، در مسیر تعطیلی

مسیریاب  بلد در روزهای گذشته دست به تعدیل نیروی گسترده زده است و گفته می‌شود تا آخر سال شاهد تعطیلی بلد خواهیم بود. هلدینگ هزاردستان که بلد زیر مجموعه آن است در بیانیه‌ای با توجه به ادامه شرایط اینترنت و چند دلیل مهم دیگر تصمیم گرفته است تا با ده‌ها نفر از کارکنان مسیریاب بلد خداحافظی کند. عدم امکان خروج سرمایه‌گذاران، محدودیت‌های اینترنت کشور ، برخی برخوردها  و شک در توانایی برای حفاظت از حقوق کاربران به عنوان دلایل این تصمیم ذکر شده است.

چرا کار به اینجا کشید؟

در سایه تحریم و فیلترینگ بسیاری از پلتفرم‌های خارجی فضا برای رشد پلتفرم‌های داخلی فراهم شد. مسیر یاب‌ها و نقشه‌های بومی هم جزء این دسته از پلتفرم‌ها هستند. آنطور که در بیانیه هلدینگ هزاردستان آمده است, این پلتفرم بیش از ۱۰ میلیون کاربر داشته است که به دلیل اختلالات اینترنت اخیر تقریبا غیرقابل استفاده شده است.

این درحالی است که مسئولین بارها مدعی شده‌اند فیلترینگ بین‌الملل آسیبی به زیر ساخت‌های داخلی نمی‌رساند. اما آنطور که از شواهد پیداست و کاربران هم گزارش می‌کنند، بسیاری از زیرساخت‌های داخلی و پلتفرم‌های بومی دچار آسیب شده است. چند نکته کلیدی در بیانیه هولدینگ هزاردستان وجود دارد که تقریبا برای تمام کسب‌و‌کارهای مشابه صدق می‌کند.

زیرساخت: توسعه در گرو داشتن چشم‌انداز

از مهمترین مشکلاتی که در روزهای اخیر برای مسیر یاب‌های داخلی از جمله بلد اتفاق افتاده است این است که علی رغم اینکه مسئولان بارها گفته اند پلتفرم‌های داخلی فیلتر نخواهند شد و اتفاقا تشویق می‌کنند که کسب‌و‌کارها روی پلتفرم‌های داخلی و بستر اینترنت ملی فعالیت کنند. اما آنچه که گزارش کاربران نشان می‌دهد این است که اینها همه تفسیرهایی است که مسئولان از فعالیت‌های خودشان دارند, اما چیزی که در واقعیت اتفاق می افتد، گرفتاری و سردرگمی کاربران است. در کلان شهری مانند تهران اگر مسیریابی درست عمل نکند، برابر است با هدر رفتن زمان، انرژی، بار روانی، آلودگی هوا، و خسارات مالی گوناگون.

گذشته از خسارت‌هایی که برای مردم بوجود می‌آید، حذف این نرم‌افزارها و ریزش شدید تعداد نصب، تولید‌کنندگان نرم‌افزار را شدیدا تحت فشار قرار می‌دهد. این درحالی است که‌آنها هیچ اقدامی برای اصلاح این موضوع نمی‌توانند بکنند و مشکل مربوط به زیر ساخت است.

اعتماد کاربر:ترس از داخلی‌ها

کافی است در فضای نوآوری که رقابت شدیدی در جریان است، عملکرد ضعیفی داشته باشید. و یا یک خطای کوچک.

کاربران چیزی را که کار نکند نمیخواهند.اما مشکلات اخیر که برای پلتفرم بلد بوجود آمده، از ناکارآمدی، خطا، یا بروز مشکل در نرم‌افزار و پلتفرم بلد نبود. مساله، مشکلی است که حل آن از دسترس تولید‌کنندگان خارج است و این یعنی بدترین اتفاق. کاربرانی که سال ها با این پلتفرم مسیریابی می‌کرده‌اند ،خصوصا رانندگان که هر روز و تقریبا هر لحظه با این نرم‌افزار در تعامل بوده‌اند به سختی گزینه دیگری را می‌پذیرند. این یعنی اعتماد و وفاداری به پلتفرم.

حالا با بروز فیلترینگ و اختلالات گسترده، کاربران میل چندانی به استفاده از این پلتفرم ندارند.

سرمایه گذاری:شاید وقتی دیگر

رشد پلتفرم‌های تاکسی اینترنتی یکی از زمینه‌های ایجاد و رشد پلتفرم‌هایی مانند بلد بود. تغییر سبک رفتار مسافر و راننده نیازهای جدید را ایجاد می‌کرد که ابتدا با پلتفرم‌های خارجی برآورده می‌شد. ولی پس از فیلترینگ آنها‌ -به هر دلیل- زمینه برای رشد پلتفرم‌های داخلی فراهم شد. برآوردن این نیاز باعث شد تا مسیریاب‌ها جزء گزینه‌های جذاب سرمایه گذاری باشند.
درست در زمانی که تب و تاب کرونا و یاد و خاطره اسفناک قطعی اینترنت در سال 98 فروکش کرده و کسب‌و‌کارها تا حدودی توانسته‌اند‌ ضررهای ناشی از همه‌گیری کرونا را جبران کنند و امیدوار باشند تا بتوانند مسیر رشد پرقدرتی را ایجاد کنند،دیوار دیگری بر مسیر آنها آجر چینی شد.

سرمایه‌گذاری در حوزه کسب‌وکارهای نوپا بذات ریسک دارد که باعث ظهور سرمایه‌گذاران خطرپذیر شده است. اما این بی‌ثباتی در سیاست‌های ارتباطی سرمایه‌گذاری را تبدیل به عملیات غیر‌ممکن کرده است. چیزی بالاتر از خطر. سرمایه‌گذاران هر چه قدر هم خطرپذیر باشند، در این شرایط عقب‌نشینی می‌کنند. چرا که در همین کشورهای اطراف و دقیقا در همین حوزه کسب‌و‌کارهای نوپا می‌توانند بار ریسک بسیار کمتر و بهره‌وری بسیار بالاتر اقدام به سرمایه‌گذاری کنندو از مشوق‌های سرمایه‌گذاری کشورهای مقصد هم سود ببرند.

مهاجرت:هر روز بیشتر از دیروز

همین مشوق‌های سرمایه‌گذاری که حداقل آن اعطای شرایط اقامت است، موجی از مهاجرت سرمایه و سرمایه‌گذار را رقم می‌زند. این موج در کنار مهاجرت نیروی نخبه که کارکردن در پلتفرم‌های مهم کشوری دیگر نمی‌تواند برایش اطمینان‌آفرین باشد دومینویی از ناامیدی در فضای کسب‌وکاری کشور را به وجود می‌آورد.

در بیانیه هلدینگ هزاردستان جملات ایهامی مهمی نوشته شده است که نشان می‌دهد احتمالا بلد از طرف نهادهای امنیتی تحت فشار بوده‌است. بعضی برخوردها که از شکایات مندرج در این بیانیه است و مستقیما به شخص و نهاد خاصی اشاره نمی‌کند زنگ خطری برای فضای کسب‌و‌کاری و بخش خصوصی کشور است.

تداوم این فضا قطعا بحران‌های خاموش را روشن می‌کند. بلد تنها نوک کوه یخی است که این روزها مصایبش را دیدیم. عدم توجه قانون‌گذار به محدوده‌ها و پاسخگو نبودن متولی فضای نوآوری و فرافکنی و انداختن مسولیت به گردن نهادهای دیگر، راه برون رفت از این بحران‌های پی در پی نیست. حساب‌کتاب با چرتکه‌های فرسوده و دستکاری و ارایه آمارهای عجیب و غریب با تقلیل فجایع کسب‌و‌کاری اخیر، تنها موجب تزریق ناآرامی و ناامیدی به اکوسیستم نوآور کشور است که حاصلی جز فرار سرمایه‌های انسانی و مالی برای کشور نخواهد داشت.

بی‌اعتنایی به مطالبات صنفی

از آغاز بحران محدودیت اینترنت در کشور بارها و بارها بیانیه‌های مختلفی از سوی صاحبان مشاغل آنلاین در قالب مطالبات صنفی منتشر شده است.

درخواست‌هایی که منطقی، عادلانه، خیرخواهانه و راه‌گشا هستند. اما پاسخی به آنها داده نشده است. مسولان، برآورد خسارات را جزیی تلقی می‌کنند و بسته‌های حمایتی رنگانگ ناکارآمد رو می‌کنند که صرفا ریختن پول در جیب خودی‌هاست.
درحالی که موجودیت بیش از 4 میلیون کسب‌وکار در خطر است، فشار برای کوچ دادن کسب‌وکارها به پلتفرم‌های داخلی هر روز بیشتر می‌شود و انگار هیچ رویه عقلانی برای برون رفت از وضع موجود و حفظ کسب‌وکارها وجود ندارد.

با تداوم این رفتار از سوی مسولان و متولیان کارآفرینی و فضای کسب‌وکار هیچ جایی برای ماندن سرمایه و نیروی نخبه در کشور وجود نخواهد داشت.