آچاره و اوبار هنوز همکاریشان با پست را شروع نکرده‌اند
گفت‌وگو با محمدرضا قادری، عضو هیئت مدیره شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران
گسترش اینترنت و افزایش اقبال به کسب‌وکارهای آنلاین و فعالیت در اکوسیستم استارتاپی، نیازهای مختلف را با سرعت، سهولت و کیفیت بیشتری نسبت به قبل مرتفع میکند. بخش سنتی و دولتی امثال شرکت ملی پست به خوبی درک کرده است که قادر به حذف رقیب آنلاین خود نخواهد بود و باید برای تضمین بقای خود تن به تغییر دهد.
این موضوع سبب اتخاذ رویکرد جدید و بازمهندسی در شرکت ملی پست ایران شده است. به طوری که مسئولین این شرکت اعلام می‌کنند: «پست ایران سکوی ارائه خدمات کسب‌وکارهای نوپا میشود.»
پیدایش این بینش جدید در شرکت ملی پست ایران محدود به کلام و سخنرانی نماند و در اولین گام در ۳ اردیبهشت ۹۸ تفاهم‌نامه همکاری این شرکت با الوپیک برای راه‌اندازی سرویس الوپست به امضا رسید.
برای اطلاع بیشتر از طرح تحول دیجیتال شرکت ملی پست، به دفتر محمدرضا قادری، عضو هیئت مدیره شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران رفتیم و با او در این زمینه به گفتگو نشستیم.
این روزها بیشتر اخباری که از شرکت ملی پست ایران به گوش می‌رسد حول محور «تحول دیجیتال» است. در مورد تحول دیجیتال شرکت ملی پست توضیح دهید. این رویکرد چه تغییراتی را در پست به وجود آورده است؟
تحول دیجیتال به معنای باز مهندسی تمام فرآیندهای شرکت ملی پست با توجه به امکانات فناوری اطلاعات است.
ما برای تحول و بازآفرینی نقش شرکت پست در جامعه، تغییراتی در رویکرد شرکت پست داشته‌ایم. در گذشته نقش شرکت پست در جامعه نامه‌رسانی بود ولی امروز نقش جدیدی در تمام جوامع برای شرکت پست مطرح شده و آن حرکت از سوی ارسال نامه به ارسال بسته و امانات مربوط به خریدهای اینترنتی است. در تجارت الکترونیک تعامل تأمین‌کننده و مصرف‌کننده به صورت مجازی صورت میگیرد و باید کسی باشد که به لحاظ فیزیکی کالا را بین این دو جابه‌جا کند. در سراسر دنیا این کار توسط شرکتهای پست انجام میشود. وظیفه جدید تعریف شده برای پست پر کردن فاصله فضای مجازی و فضای فیزیکی است.
برای بازتعریف نقش پست نیاز به به روزرسانی زبان و ادبیات داخلی شرکت پست و نزدیک شدن آن به فضای دیجیتال داریم که البته شرکت پست در این زمینه وضع خوبی دارد. در حال حاضر شبکه اینترانت داخلی و ۷۰ سامانه الکترونیکی داریم.
مذاکره شرکت ملی پست با اسنپ باکس هنوز نهایی نشده و این همکاری با شرکت پست آغاز نشده است.
این‌ها ناظر بر تغییرات در بخش داخلی شرکت ملی پست در راستای طرح تحول دیجیتال است. طرح تحول دیجیتال رابطه بین شرکت ملی پست و کسب‌وکارهای آنلاین را به کدام سو هدایت میکند؟
شرکتهای پست در حال تبدیل به سکوی تجارت الکترونیک هستند، یعنی پلتفرم تجارت الکترونیک می‌شوند. ستاپ یا (سکوی تجارت الکترونیک پست) اسمی است که برای این پلتفرم در نظر گرفته شده است.
در معماری کسب‌وکارهای آنلاین ۱۰ سرویس اصلی تعریف کردهایم که از آن‌ها ۹۸ سرویس مشتق میشود. توسعه ۹۸ سرویس به تنهایی از هیچ شرکتی برنمی‌آید بنابراین حتما نیاز به برون‌سپاری وجود دارد.
این برون‌سپاری به دو شکل می‌تواند انجام شود: اول اینکه شرکت پست هزینه کند و پیمانکار بگیرد و برنامه بنویسد و دوم اینکه طرح‌ها را به مشارکت بگذارد.
روش پیمانکاری سبب میشود تا تمرکز ما از روی رسالت اصلی خودمان برداشته شود. از طرفی ما یک شرکت بزرگ دولتی هستیم که چالاکی استارتاپ‌ها را نداریم. بنابراین تصمیم گرفتیم تمرکز خودمان را روی رسالت اصلی خود یعنی جابه‌‌جایی بسته و تقویت لجستیک شرکت پست قرار دهیم و امکاناتمان نظیر فضای فیزیکی، شبکه اینترنتی و شبکه هاستینگ را به اشتراک بگذاریم و از بخش خصوصی دعوت کنیم تا این ۹۸ سرویس را پیش ببرند.
این موضوع سبب میشود شرکت پست با سرعت پلتفرم تجارت الکترونیک خود را توسعه دهد و شرکتهای بخش خصوصی هم که در حال حاضر به صورت جزیره‌ای در حال فعالیت هستند ساماندهی شوند. سود دیگر این همکاری برای شرکت‌ها و استارتاپ‌ها این است که با سهیم شدن در این سکوی تجارت الکترونیک، در مشتری با سایرین شریک می‌شوند.
در گذشته تلاش کردیم خودمان به تنهایی این کار را انجام دهیم ولی خیلی موفق نبودیم. خیلی پیش‌تر از فروشگاه‌های اینترنتی موجود، ما بازار الکترونیکی شرکت پست را داشتیم و در حال حاضر حدود ۶۰ هزار فروشنده در بازار الکترونیک پست در حال فعالیت هستند ولی هدف ما ۸۰ میلیون نفر است.
با توجه به اینکه این تحول در شرکت پست با همکاری بخش خصوصی خواهد بود، آیا امنیت شغلی کارکنان شرکت پست تحت تاثیر قرار میگیرد؟
با رویکرد جدید ترافیک مرسولات پست بالا می‌رود و در آینده نیاز خواهیم داشت که شغل اصلی خودمان را با جذب نیرو تقویت کنیم. از سوی دیگر برای مثال الوپست قرار است در راستای جمع‌‌آوری مرسولات از مبدا فعالیت کند. این خدمت در شرکت پست ارائه نمی‌‌شد که انجام آن توسط الوپست امنیت شغلی کارکنان را به خطر بیاندازد.
هیچ کدام از ۹۸ سرویسی که به آن‌ها اشاره کردیم وظیفه اصلی شرکت پست نیستند ولی به فراخور نیاز تجارت الکترونیک در کشور مورد نیاز هستند و باید ارائه شوند. بنابراین ممکن است مجبور به جذب نیرو شویم و یا اگر محدودیت قانونی برای جذب نیرو وجود داشته باشد ظرفیت پست را با مشارکت بخش خصوصی تقویت کنیم.
ترافیک مرسولات تجارت الکترونیک حدود ۱۰ برابر چیزی است که امروز در شرکت پست در حال انجام است از این رو تا ۱۰ برابر افزایش نیرو برای شرکت پست متصوریم.
آچاره و اوبار شروع به توسعه نرم‌افزارهای خود برای متصل شدن به شرکت ملی پست کرده‌اند. اسم سرویسی که با این کسب‌وکارها ارائه میشود هنوز مشخص نیست ولی چون سرویس متعلق به پست است باید عبارت «پست» در این اسم وجود داشته باشد.
در اردیبهشت ماه الوپست رونمایی شد و قرار بود در آینده نزدیک آغاز به کار کند. این سرویس در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
الوپست در حال تست است و از آنجایی که اولین سرویس رویکرد پلتفرمی است حساسیت داریم که بتواند به درستی کارش را انجام دهد و رضایت مشتریان را جلب کند.
آیا بعد از همکاری با الوپیک، شرکت ملی پست با کسب‌وکارهای آنلاین دیگری هم در حال مذاکره است؟
قصد داریم برای ساماندهی این مشارکت و پرهیز از انحصار، با انتشار فراخوان این فرصت را به طور برابر در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم. الوپست را به صورت پایلوت و نمادین و برای تست این قبیل همکاری‌ها جلوتر پیش بردیم و توانستیم به توافق برسیم.
با اسنپ باکس، آچاره و اوبار مذاکره داشتیم. مذاکره با اسنپ باکس هنوز نهایی نشده و کار با شرکت پست را آغاز نکرده است. ولی آچاره و اوبار شروع به توسعه نرم‌افزارهای خود برای متصل شدن به شرکت ملی پست کرده‌اند. اسم سرویسی که با این کسب‌وکارها ارائه میشود هنوز مشخص نیست ولی چون سرویس متعلق به پست است باید عبارت «پست» در این اسم وجود داشته باشد.
ارتباط با این شرکت‌ها در نمایشگاه‌‌ها پیش آمده است ولی با خیلی از شرکت‌ها نتوانسته‌ایم ارتباط برقرار کنیم به همین دلیل برای تک تک سرویس‌ها فراخوان خواهیم داد تا این فرصت در اختیار همه قرار گیرد.
پست به لحاظ تحول دیجیتال نسبت به سایر کشورها در چه جایگاهی قرار دارد؟
با توجه به تغییر رویکردی که داشتیم می‌توان گفت از کشورهای منطقه جلوتر هستیم. ولی کشورهای پیشرو این کارها را از سال ۲۰۱۲ شروع کرده‌اند و خیلی از این سرویس‌ها در آن کشورها به طور بالغ در حال ارائه است. خیلی از کشورها نظیر کشورهای آفریقایی در حال مطالعه در این مورد هستند.
از بین ۱۹۰ کشور، رتبه شرکت ملی پست ایران ۴۸ است یعنی جز یک سوم اول پست‌های دنیا هستیم.
شرکتهای بزرگ دولتی که در کشور فعالیت دارند باید علاوه بر انجام رسالت‌های خود، زمینه رشد شرکتهای دیگر را هم فراهم کنند. این موضوع است که نگه داشتن شرکت‌ها بزرگ با هزاران نیرو و امکانات زیاد را توجیه میکند.
چشم‌انداز طرح تحول دیجیتال شرکت ملی پست چیست؟
برنامه ما این است که ۹۸ سرویسی که در طرح تحول تعریف کردیم تا ۲ سال آینده پیاده‌سازی شوند و برای شهروندان قابل استفاده باشند. ولی این فرایندی نیست که متوقف شود چون در رویکرد پلتفرمی خط مشی ما با نیاز مشتری تعیین میشود و اگر در آینده مشتری نیاز جدیدی داشت لازم است که سرویس‌های جدیدی را ارائه کنیم.
در پایان، آیا شما پیامی برای مخاطبان دارید؟
شرکتهای بزرگ دولتی که در کشور فعالیت دارند باید علاوه بر انجام رسالت‌های خود، زمینه رشد شرکتهای دیگر را هم فراهم کنند. این موضوع است که نگه داشتن شرکت‌ها بزرگ با هزاران نیرو و امکانات زیاد را توجیه میکند.
شرکتهای خصوصی امکانات شرکت پست را ندارد. شرکت ملی پست ۱۴۰۰ ملک، ۱۳ هزار نیرو، ۱۷ هزار نیروی شرکتی و پیمانکار دارد. بخش خصوصی نمی‌‌تواند این‌ها را ایجاد کند ولی استفاده از آن برای خیلی از کسب‌وکارها لازم است. ما این وظیفه را احساس و رویکردی جدید اتخاذ کردیم و دست یاری خود را به سوی بخش خصوصی و استارتاپ‌ها دراز کردهایم. خواهش ما این است که آن‌ها هم این نگاه را داشته باشند و بپذیرند که امکان به وجود آمده فرصتی است که در اختیارشان قرار گرفته و می‌توانند نهایت استفاده را از آن داشته باشند.
نتیجه این همکاری رونق اقتصادی کشور است. بنابراین از همه مجموعه‌ها برای توسعه این پلتفرم دعوت می‌کنیم. شرکت‌ها به فراخوان‌ها توجه کنند حتی مقید به فراخوان‌ها نباشند و اگر پیشنهادی دارند می‌توانند به طور مستقیم با ما تماس برقرار کنند.
منبع: وبنا
خوبست که کسب و کارهای سنتی به جای سنگ اندازی در کسب و کارهای آنلاین با آن ها همکاری داشته باشند .. اقدام اداره پست با همکاری استارتاپ ها بسیار قابل تقدیر است.