یک مسیر ۳۰۰ متری، ۱۱۵۰۰ تومان!
گزارشی از افزایش بی‌سابق کرایه اسنپ و تپسی/اسنپ: کرایه‌های غیرمتعارف موقتی است
نرخ تاکسی‌های اینترنتی اسنپ و تپسی در هفته‌های اخیر افزایش بی‌سابقه‌ای داشته و داد بسیاری از کاربران این پلتفرم‌ها را در آورده است. افزایش‌هایی که اگر با سال ۹۸ مقایسه شود گاه تا ۱۰۰ درصد هم را شامل می‌شود.
ویروس کرونا، قرنطینه و خانه‌نشینی تحمیلی و هزار و یک جور گیر و گرفتاری دیگر درست کرد و البته گرانی که در اکثر موارد پای ثابت بحران‌های خودخواسته یا تحمیلی است. حالا که اداره‌ها و اماکن و فضاهای عمومی کم و بیش باز شده‌اند و روال امور تقریبا به حالت پیش از کرونا برگشته، خیابان‌ها شلوغ‌تر و به تبع آن تقاضا برای استفاده از تاکسی‌ها اینترنتی نیز بالا رفته است.
مردم همچنان ترجیح می‌دهند به جای استفاده از حمل‌ونقل شخصی یا عمومی از تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ و تپسی استفاده کنند تا خیالشان هم از بابت رعایت پروتکل‌های بهداشتی راحت‌تر باشد. اما این اطمینان چندان هم بی‌هزینه نبوده است. آنطور که کاربران در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند و بررسی آی‌چیزها از کرایه برخی مسیرهای سر راست در تهران، نشان می‌دهد تاکسی‌های اینترنتی در هفته‌های اخیر کرایه‌های خود را به طرز غیرمتعارفی بالا برده‌اند. موضوعی که با واکشن تند و اعتراض شدید کاربران این سرویس‌ها در فضای مجازی روبرو شده است.
گلایه کاربران تاکسی‌های اینترنتی اسنپ و تپسی
در حالی که مدیران تاکسی‌های اینترنتی افزایش کرایه‌ها را ۱۵ تا ۲۰ درصد اعلام می‌کنند، کاربران معتقد هستند که این شرکت‌ها به صورت چراغ خاموش افزایش قیمت‌ها را به بازه بالای ۴۰ درصد برده‌اند. یکی از کاربران اسنپ در این‌باره به آی‌چیزها می‌گوید: «با اینکه اسنپ و تپسی می‌گویند پانزده درصد گران کرده‌اند، تجربه واقعی ما چیز دیگری را نشان می‌دهد. در گذشته مسیر نارمک تا اکباتان را با حداکثر۳۰ هزار تومان می‌رفتیم اما صبح امروز ساعت۷.۴۰ اسنپ همین مسیر را ۸۱۵۰۰ تومان و تپسی ۶۴ هزار تومان محاسبه کرده‌اند. چطور ممکن است افزایش قیمت بیش از ۵۰ هزار تومان را ۱۵درصد اعلام کنند؟»
شهروند دیگری گلایه خود را این‌گونه مطرح می‌کند: «ما دیروز برای یک مسیر ۳۰۰ متری، از ابتدای تقاطع بلوار کشاورز-۱۶ آذر تا تقاطع خیابان نصرت-خیابان کارگر، که با پای پیاده ۳ دقیقه و با ماشین (با محاسبه ترافیک متوسط)، ۱ دقیقه طول می‌کشد، ۱۱۵۰۰ تومان کرایه به اسنپ پرداخت کردیم، در صورتی که پیش از این کرایه مسیرهای کوتاه این‌چنینی، زیر ۴هزار تومان بود. همین مسیر در تپسی، ۱۳۵۰۰ تومان است.»
فرد دیگری که از مشتریان ثابت این تاکسی‌های اینترنتی است، می‌گوید که فاصله محل کار او تا خانه، یعنی از میدان ولیعصر تا میدان نوبنیاد که پیش از این حدود ۲۲ تا ۲۶ هزار تومان بوده است، در حال حاضر با یک افزایش دو برابری، ۴۴ هزار تومان است.
بررسی خبرنگار آی‌چیزها درباره ادعاهای این کاربران هم نشان می‌دهد مسیر مستقیم میدان ولیعصر تا تقاطع بلوار کشاورز-کارگر که حدود یک و نیم کیلومتر است، در اسنپ ۱۳ هزار تومان هزینه دارد. مسیری که کرایه تاکسی شهری آن برای هر سرنشین این روزها ۲۵۰۰ تومان است.
واکنش کاربران توییتری
بحث درباره گرانی کرایه‌های اسنپ و تپسی ابتدا از یک موج توییتری شروع شد. جایی که کاربران اعتراض خود را به افزایشی که آن را بالای ۵۰ درصد عنوان می‌کردند با طنازی و گلایه ابراز کردند دادند. برخی از واکنش‌ها که قابلیت انتشار دارند را بخوانید:
غزل حلم زاده:
برای مسیر ۱۵ کیلومتری، نرخ کرایه اسنپ ۴۹ هزار و تپسی ۵۰ هزار تومان بوده است.
زهرا
اسنپ واقعا نمونه یک دامپینگ عینی هست! اولش ارزون بود و آژانسها رو بیکار کرد و همه اومدن اسنپ، حالا هم عشقی هر قیمتی که دلش میخواد میذاره! قیمت صبح مسیر ۱۷ تومنه، قیمت بعد از ظهر ۴۰ تومن! کسی هم نیست که اعتراضی بکنه چون جایگزین چندانی هم نیست و اونام وضعشون مشابهه. به همین راحتی!
صابر خسروی:
ترسناک‌تر از ترس گرفتن #کرونا توی #اسنپ و #تپسی، قیمتای جدیدشونه!
هانیه :
همه یک پله فقیرتر شدیم.کرایه تاکسی‌های خطی تقریبا دوبرابر شده‌ست.کرایه اسنپ برای مسیری که تا همین ۴ماه پیش ۷ تومن بود امروز ۱۷ تومن بود…
فائزه:
#اسنپ دیگه سر گردنه رو رو سفید کرده. افزایش بالای ۴۰ درصدی کرایه و بحث دائم در مورد کولر با راننده ها!
چطور من باید حداقل ۴۰ درصد کرایه رو بالاتر بدم اونوقت نصف خدمات سال گذشته و حتی دو ماه پیش رو دریافت نکنم!
اثیری:
تپسی و اسنپ از لحاظ قیمتی دیگه فرق چندانی با آژانس ندارند ، چندوقته از تاکسی سرویس استفاده میکنم هرچند یه کم گرونتر ولی حداقل آژانسها رو حمایت کنیم تا بی رقیبی این دو استارت آپ بیشتر ازین باعث جولانشون نشن و یادشون نره مهمترین دلیل استقبال کاربران تفاوت قیمت‌ها بود.
آیدا عباسی:
بعد از سه ماه امروز بدون ماشین خودم و در اعتراض به گرونی اسنپ و تپسی، با تاکسی رفتم سرکار و انگار یکی از اصحاب کهف بودم!
مسیر رفت برگشتی که قبل عید میشد ۱۲ تومن، با در نظر گرفتن ۸ کیلومتر پیاده‌روی که ازش کم شد الان میشه ۳۷ هزار تومن!
شیرین
صب بخیر، خدا لعنت کنه عامل گرونی هارو، اسنپ کرج تا تهران تا ۲ ماه پیش ۲۰،۲۵ بود الان ۵۳ تومن.
محمد آقازاده
روزنامه‌نگار قدیمی حوزه اجتماعی هم توصیه کرده این روزها پیاده‌روی از هر جور تاکسی سوار شدن بهتر است: اسنپ یا تپسی گرفتن دیگر صرف نمی‌کند، بهترین کار پیاده‌روی یا در خانه ماندن است.
اسنپ: افزایش قیمت خارج از عرف موقتی است
اما از دید مدیران اسنپ، تغییرات قیمت سامانه‌های هوشمند حمل و نقل در دنیا، که بر اثر اتفاقات بیرونی نظیر تعطیلات یا شرایط جوی یا ایام خاص مانند کرونا اتفاق می‌افتد، دور از انتظار نیست و طبیعی است. فرید شهابی، مدیر تجاری اسنپ در این باره می‌گوید: «این قیمت‌ها ممکن است از حالت نرمال و هر روزه آنها پایین‌تر و یا بالاتر باشد، مثلا بعد از محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا قیمت‌های اسنپ کاهش چشمگیری داشت و الان هم به دلیل عدم توازن عرضه و تقاضا افزایش داشته است. اما به طور مشخص این کاهش و افزایش خارج از عرف موقتی است. هدف اصلی ما در قیمت‌گذاری این است که تمامی درخواست‌ها را به سفر تبدیل کنیم. در حال حاضر، برای تبدیل درخواست‌ها به سفر، نسبت به سال قبل به طور میانگین حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش قیمت داشتیم. به طور کلی این افزایش قیمت همچنان کمتر از میزان افزایش قیمت مصوب سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی است.»
او با تاکید بر این موضوع که کلیه‌ی تاکسی‌های اینترنتی تحت نظر دستورالعمل نظارتی شهرداری فعالیت می‌کنند؛ توضیح می‌دهد: «از آنجایی که نسبت عرضه و تقاضا یکی از اهرم‌های تعیین قیمت است زمانی که میزان تقاضا از عرضه پیشی بگیرد قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند و افزایش قیمت فعلی به همین دلیل اتفاق افتاده است. بنابراین قیمت در اسنپ یک فاکتور ثابت نیست و تغییرات افزایشی و یا کاهشی با توجه به فاکتورهای موثر بر قیمت‌گذاری انجام می‌شود. به طور مثال ابتدای امسال به دلیل کاهش تقاضا شاهد کاهش چشمگیر قیمت‌ها بودیم، در حالی که در همان زمان سیستم حمل‌ونقل عمومی افزایش قیمت سالانه داشت.»
پیش‌بینی شهرداری درست از آب درآمد؟
اسنپ و تپسی اگرچه سهم عمده‌ای در توسعه بازار تاکسی‌های آنلاین دارند و تجربه تازه‌ای از حمل و نقل شهری را در ایران رقم زده‌اند اما به همان نسبت هم از ابتدای بزرگ شدن حاشیه دارند. هر از گاهی صدای نارضایتی برخی کاربران از عملکرد آنها شنیده می‌شود و این وسط چیزی هم چندان عوض نمی‌شود. در واکنش به افزایش قیمت‌ها، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات تاکسی آنلاین، سال گذشته با افزایش قیمت بنزین، یک بار نرخ‌های خود را بالا بردند و حالا و در کمتر از شش ماه مجددا شوکی جدید را به جیب کاربران خود وارد کرده‌اند. آن هم در شرایط همه‌گیری کرونا که برای بسیاری چاره‌ای جز استفاده از تاکسی آنلاین باقی نگذاشته است. انتقادات مسافران این دو تاکسی اینترنتی از گران شدن کرایه‌ها در حالی است که قرار بود رانندگان این دو شرکت در صورت رعایت کرایه‌های مصوب وزارت کشور، از سهمیه بنزین اضافه‌تری بهره‌مند شوند که ظاهرا بسیاری از آنان هنوز موفق به دریافت آن نشده‌اند. با اینکه این دو شرکت بارها اعلام کرده‌اند که سازوکار محاسبه نرخ کرایه‌ها پویاست و برپایه ۴ فاکتور «قیمت پایه»، «مسافت سفر»، «مدت زمان سفر» و «نسبت عرضه و تقاضا» صورت می‌گیرد، اما کاربران می‌گویند تجربه آنها نشان می‌دهد اساسا هیچ ساختار و منطقی برای افزایش قیمت‌ها در این پلتفرم‌ها وجود ندارد.
برای نمونه یکی از رانندگان اسنپ درباره گرانی کرایه این تاکسی اینترنتی به رسانه‌ها گفته که نرخ‌ها دو روز در هفته ارزان و دو روز گران است. از قرار معلوم روزهای ارزانی و گرانی مشخص نیست و شاید هم برای هر راننده‌ای شناور باشد اما در روزهای پنج‌شنبه و جمعه کرایه‌ها به طور حتم ۲۵ درصد افزایش می‌یابد و او اعتقاد دارد بالا رفتن هزینه‌های اسنپ و تپسی باعث شده که هر سفری به صرفه نباشد. همه این‌ها را کنار یکدیگر که بگذاریم بیشتر می‌توان نتیجه گرفت فاکتور قیمت ارزان‌تر که تا همین چند سال پیش مزیت تاکسی‌های اینترنتی در برابر رقبای سنتی‌ترشان بود، حالا دیگر چندان محلی از اعراب ندارد. کاربران این پلتفرم‌ها می‌گویند رقبا از دور خارج شده‌اند، فرهنگ استفاده از تاکسی‌های اینترنتی جا افتاده و تقاضا برای سفرهای آنلاین نیز بالا رفته است و روا نیست در چنین شرایطی بی‌قاعدگی در نرخ‌گذاری که در دوره‌ای بهانه اصلی شهرداری برای ورود به سازوکار قیمت‌گذاری این استارتاپ‌ها بود، آنها را از رو آوردن به فناوری ناامید کند.
گزارش: زهرا قنبری
مطالب مرتبط:
هزینه راننده‌های اسنپ و تپسی بعد از گرانی بنزین ژوبین علاقه‌بند از اسنپ رفت و محمد خلج مدیرعامل شد