دورکاری و ریزش مشتری: استارتاپ‌ها در برابر کرونا
استارتاپ‌ها از تاثیر کرونا روی کسب و کارشان و نحوه مدیریت منابع انسانی می‌‌گویند
طی چند روز گذشته با انتشار خبر شیوع کرونا، اقشار مختلف جامعه از حضور در محیط‌‌های عمومی ابراز نگرانی کرده و تا حد ممکن سعی می‌کنند در خانه بمانند. با توجه به نزدیک شدن به پایان سال، کسب‌وکارهای سنتی و آنلاین در حوزه‌های مختلف روزهای پرترافیکی را پشت‌سر می‌گذارند و به‌قولی آخرین تلاش‌های خود را برای سروسامان دادن کسب‌وکارشان می‌کنند. اما رویدادها و نشست‌های خبری یک به یک کنسل شده و به نظر می‌رسد کسب‌وکارها در شرایط سختی قرار دارند. کرونا پایش را از مرزهای چین بیرون گذاشت تا نزدیک به 30کشور در شرایط اضطراری قرار بگیرند و کسب وکارها، دورکاری را تجربه کنند. در اینجا این سوال پیش می‌آید که آیا کرونا می‌تواند فرهنگ دورکاری استارتاپ‌ها را تقویت کند؟
مجید عظیمی، مدیر داخلی کارمانا: با توجه به اینکه کارمانا یک فضای کار اشتراکی است، طی چند روز اخیر حضور تیم‌هایی که در کارمانا فعالیت می‌کردند ریزش 70درصدی داشته و در این مدت فقط 10تا15درصد از تیم‌ها در محیط حضور دارند. برخلاف کسب‌وکارهای سنتی استارتاپ‌ها می‌توانند با پلتفرم‌هایی مثل واتس‌آپ و تلگرام به‌صورت دورکاری کارهایشان را پیش ببرند، اما کارمانا یک فضای کاری اشتراکی است به اقتضای حوزه‌ای که در آن فعالیت می‌کنیم، مجبوریم در محیط حضور داشته باشیم و عدم حضور ما مساوی است با تعطیلی آن.
روزگار بد فضاهای کار اشتراکی
مجید عظیمی، مدیر داخلی کارمانا از شیوع کرونا و تاثیر آن بر کسب‌وکارشان که در همین مدت کم باعث کاهش 70درصدی مراجعه‌کنندگان شده است، ابراز نگرانی می‌کند و به خبرنگار آی‌چیزها می‌گوید: «با توجه به اینکه کارمانا یک فضای کار اشتراکی است، طی چند روز اخیر حضور تیم‌هایی که در کارمانا فعالیت می‌کردند ریزش 70 درصدی داشته و در این مدت فقط 10 تا 15 درصد از تیم ها در محیط حضور دارند. برخلاف کسب‌وکارهای سنتی استارتاپ‌ها می‌توانند با پلتفرم‌هایی مثل واتس‌آپ و تلگرام به‌صورت دورکاری کارهایشان را پیش ببرند، اما کارمانا یک فضای کاری اشتراکی است به اقتضای حوزه‌ای که در آن فعالیت می‌کنیم، مجبوریم در محیط حضور داشته باشیم و عدم حضور ما مساوی است با تعطیلی آن.»
کارمانا هم مثل بسیاری از مراکز و کسب‌وکارها برای پیشگیری از شیوع این بیماری تدابیری اندیشیده است؛ کنسل کردن کارگاه‌ها و دورهمی‌ها یکی از این تدابیر است. عظیمی می‌گوید: «سعی می‌کنیم در شبکه‌های اجتماعی که با اعضای کارمانا در ارتباطیم نکات بهداشتی و هشدارهای متناسب با فضای کار آن‌ها را برای پیشگیری گوشزد کنیم.»
مهرنوش شوقی، مدیر منابع انسانی گروه مالی فیروزه:
از مراجعه‌کنندگان یک تست تب توسط تب‌سنج گرفته می‌شود، اگر میزان تب نرمال نباشد، حق ورود به شرکت را ندارند. اگر هم مورد مشکوکی وجود نداشت، مراجعه‌کنندگان با دستکش و ماسکی که به آن‌ها داده می‌شود، اجازه داخل شدن به این شرکت را دارند.
تست تب مراجعه‌کنندگان در فیروزه
مهرنوش شوقی، مدیر منابع انسانی گروه مالی فیروزه با توجه به اینکه امکان دورکاری برای یک شرکت سرمایه‌گذاری وجود ندارد، گفت: «ما به‌علت نوع فعالیتمان باید در شرکت حضور داشته باشیم. از این رو تدابیر بهداشتی را برای شرکت و پرسنل در نظر گرفتیم. برای مثال نیاز به اثر انگشت همه درهای ورودی را غیرفعال کرده و تمامی درها باز هستند. در آسانسورهایی که نیاز به لمس کیبورد است، نیز مواد ضدعفونی کننده قرار دادیم. برای پرسنل‌های شرکت نیز قوانینی در نظر گرفته‌ایم. کارمندان ضمن انجام نکات بهداشتی باید خودشان ظرف‌های خود را شسته و خودشان برای خود چایی یا قهوه بریزند تا مطمئن باشند که نظافت رعایت شده است. اگر شخصی داخل شرکت احساس کسالت داشته باشد برای حفظ سلامت شخص و همچنین جلوگیری از تنش و ترس در شرکت، به او مرخصی استعلاجی می‌دهیم.»
گروه مالی فیروزه برای مراجعه‌کنندگان خود نیز قوانینی درنظر گرفته است. به گفته مدیرمنابع انسانی این گروه، از مراجعه‌کنندگان یک تست تب توسط تب‌سنج گرفته می‌شود، اگر میزان تب نرمال نباشد، حق ورود به شرکت را ندارند. اگر هم مورد مشکوکی وجود نداشت، مراجعه‌کنندگان با دستکش و ماسکی که به آن‌ها داده می‌شود، اجازه داخل شدن به این شرکت را دارند. شوقی در ادامه می‌گوید: «البته این کارها را تا امروز انجام دادیم و ممکن با تغییر فضا تصمیمات دیگری بگیریم.»
ناصر غانم‌زاده، مدیرعامل نیو: با ورود بیماری کرونا به کشور، ترس و واهمه به دل مردم افتاده است که البته این ترس‌ها به جا هستند، ما در نیو تصمیم گرفتیم تا برای حفظ ایمنی دورکاری را امتحان کنیم اما بعضی از افراد هستند که نمی‌توانند در خانه تمرکز لازم را داشته باشند و باید حتما در محل کار حضور یابند. ولی دورکاری در این شرایط بهترین گزینه است.
استارتاپ‌های موفق دورکار هستند
ناصر غانم‌زاده، مدیرعامل نیو اعتقاد دارد که دورکاری نیاز به فرهنگ‌سازی، ابزار و یادگیری تمرکز دارد. او این شرایط بحرانی کشور را فرصت خوبی برای امتحان دورکاری در کسب‌وکارهای آنلاین دانست و در ادامه گفت: «با ورود بیماری کرونا به کشور، ترس و واهمه به دل مردم افتاده است که البته این ترس‌ها به جا هستند، ما در نیو تصمیم گرفتیم تا برای حفظ ایمنی دورکاری را امتحان کنیم اما بعضی از افراد هستند که نمی‌توانند در خانه تمرکز لازم را داشته باشند و باید حتما در محل کار حضور یابند. ولی دورکاری در این شرایط بهترین گزینه است.»
او در ادامه اضافه کرد: «ما با پلتفرم‌هایی چون اسلک و اسکایپ با هم در ارتباط و تعامل هستیم و کارها را پیش می‌بریم. به نظر می‌رسد مشکلی وجود نداشته باشد. البته استارتاپ‌های موفق زیادی در جهان هستند که به طور کامل دورکاریی می‌کنند. استارتاپ بافر از جمله این استارتاپ‌ها است.»
محمدحسین برمایون، مدیرعامل نماتک: همه بخش‌های شرکت ضدعفونی شده است. افراد همگی از الکل، دستکش و ماسک استفاده می‌کنیم. حتی تا جای ممکن با هم ارتباط کلامی نداریم و در مواقع ضروری از راه دور با هم صحبت می‌کنیم.
حضور داریم، اما با هم صحبت نمی‌کنیم
محمدحسین برمایون، مدیرعامل نماتک با اشاره به اینکه بیماری کرونا مشکل یکی دو روزه نیست و با رعایت بهداشت می‌توان آن را کنترل کرد، پرسنل خود را به دو دسته تقسیم کرده است. او در این‌باره توضیح داد: «در نماتک برای همه افراد امکان دورکاری وجود ندارد. درحال حاضر افرادی که در قسمت تولید محتوا فعالیت می‌کردند، با نظارت کامل مدیران خود و تسک‌های تعریف شده، دورکاری می‌کنند که از طریق تلگرام با هم درتماس هستند. اما افرادی که هسته مرکزی شرکت به حساب می‌آیند، باید حتما حضور داشته باشند، که البته ما همه نکات بهداشتی را رعایت کرده و یک محیط تقریبا ایزوله را در شرکت فراهم کردیم.» او در ادامه به چند نمونه از اقدامات بهداشتی که در نماتک انجام دادند، اشاره کرد، گفت: «همه بخش‌های شرکت ضدعفونی شده است. افراد همگی از الکل، دستکش و ماسک استفاده می‌کنیم. حتی تا جای ممکن با هم ارتباط کلامی نداریم و در مواقع ضروری از راه دور با هم صحبت می‌کنیم.»
مهدی خادمی مقدم، بنیانگذار استارتاپ اسپید: برای حفظ سلامت و استفاده کمتر از حمل‌ونقل عمومی همه افرادی که قادر به دورکاری بودند را از حضور در شرکت معاف کردیم. آن‌ها از طریق پلتفرم‌های مختلف ارتباطی با هم در ارتباط هستند.
ترلو استفاده کنید
مهدی خادمی مقدم، بنیانگذار استارتاپ اسپید استفاده از پلتفرم‌های کسب‌وکارها مانند ترلو، برای افراد دورکار مناسب دانست و گفت: «برای حفظ سلامت و استفاده کمتر از حمل‌ونقل عمومی همه افرادی که قادر به دورکاری بودند را از حضور در شرکت معاف کردیم. آن‌ها از طریق پلتفرم‌های مختلف ارتباطی با هم در ارتباط هستند. همچنین برای کسانی که نحوه فعالیتشان به‌گونه‌ای است که باید حتما در دفتر حضور داشته باشند، هر روز صبح میزکار پرسنل ضدعفونی می‌شود و همه افراد برای ورود به شرکت باید از مواد ضدعفونی کننده نصب شده جلوی درب استفاده کنند.»
امیر حقیقت مدیر روابط عمومی کافه بازار : از دیروز 90 درصد کارکنان کافه بازار در قالب دورکاری فعالیت می‌کنند و در حال حاضر مدیران تیم در حال ارزیابی میزان کیفیت این دورکاری هستند ولی به‌طورکلی فیدبک‌های مثبتی دریافت کردیم.
دورکاری در کافه‌بازار
کافه بازار نیز نیروهای خود را از حضور در شرکت معاف کرد، امیر حقیقت مدیر روابط عمومی کافه بازار در این‌باره به خبرنگار آی‌چیزها گفت: «یکشنبه سوم اسفند اولین روزی بود که دورکاری را به‌صورت جدی شروع کردیم و در واقع یک تصمیمی بود گرفتیم تا هم ریسک ابتلا به کرونا را کم کنیم و هم برای اینکه برآورد کنیم تا دورکاری چه میزان بر روی کارآیی تیم‌ها اثر می‌گذارد. در همین مدت زمان کوتاه متوجه مشکلات فنی شده و اینکه نیاز به ابزارهای خاص وجود دارد، که تیم زیرساخت کافه‌بازار در تلاش است این موارد را در روزهای آینده رفع کند.»
او در ادامه اضافه کرد: «در حال حاضر تیم به‌صورت آنلاین باهم در ارتباط هستند و به دنبال پلتفرم‌های بهتر و کمک‌کننده در این زمینه هستیم. البته سرعت و کارایی اینترنت نیز اینجا نقش مهمی دارد و شاید مهم‌ترین و حداقلی‌ترین موردی که درحال حاضر از نهادهای حکومتی انتظار داریم، بهبود سرعت اینترنت است.»
مدیر روابط عمومی کافه بازار در ادامه با تاکید بر این موضوع که کشور در تردید و ابهام به سر می‌برد گفت: «از دیروز 90 درصد کارکنان کافه بازار در قالب دورکاری فعالیت می‌کنند و در حال حاضر مدیران تیم در حال ارزیابی میزان کیفیت این دورکاری هستند ولی به‌طورکلی فیدبک‌های مثبتی دریافت کردیم. دورکاری انگیزه افراد را افزایش می‌دهد، زیرا در محیط خانه، به دور از ترافیک و آلودگی کار می‌کنند و البته دورکاری در دنیا تبدیل به یک ترند شده است.»
به اعتقاد او دنیای دیجیتال قرار است تا دنیای سنتی و فیزیکی را کمرنگ کند. همچین او در ادامه با اشاره به میزان فروش کافه‌بازار در شرایط کنونی گفت: «دلیلی برای کاهش فروش نمی‌بینم. بلکه فکر می‌کنم، استفاده کاربران از اپلیکیشن‌ها، بازی‌های آنلاین و ویدئو بیشتر هم خواهد شد.»
مانوئل اوهانجانیانس،مدیر و فاندر ایسمینار: درست است طی این مدت رشد دو، سه برابری داشتیم، اما دوست نداریم افراد ما را کاسب این شرایط بدانند. ادامه این شرایط در درازمدت به نفع ما نیست. کما اینکه در برهه‌ای که اینترنت قطع شد، ایسمینار خیلی متضرر شد.
ایسمینار؛ استارتاپ پرکار این روزها
مانوئل اوهانجانیانس، مدیر و فاندر ایسمینار در پاسخ به اینکه طی روزهای اخیر با انتشار اخبار مربوط به شیوع کرونا و تمایل کسب‌وکارها به دورکاری، آیا میزان تقاضا برای استفاده از ایسمینار بیشتر شده، می‌گوید: «طی 10 روز اخیر رشد دوبرابری در فروش داشتیم، البته نمی‌توان این رشد را به شیوع بیماری کرونا نسبت داد و متناسب با آن تمایل به دورکاری، اما به‌طور مشخص روز شنبه که خبر شیوع کرونا در ایران اعلام شد، تقریبا رشد سه‌برابری داشتیم و فروشمان هم دو برابر شد.»
او دلیل رشد فروش ایسمینار را شیوع بیماری کرونا و تمایل اقشار مختلف به دورکاری نمی‌داند: «یکی از دلایل مهم رشد فروش، فعالیت و پیگیری تیم مارکتینگ ایسمینار است و دلیل دوم آن هم این است که وقتی به پایان سال نزدیک می‌شویم، تمایل به برگزاری وبینار به‌صورت آنلاین بیشتر می‌شود.»
البته مانوئل اوهانجانیانس شیوع بیماری کرونا را هم بی‌تاثیر نمی‌داند: «چراکه افراد ترجیح می‌دهند سمینار و جلسات خود را غیرحضوری و آنلاین برگزار کنند.»
مدیر و فاندر ایسمینار بابت وضعیتی که برای کشور به‌وجود آمده، ابراز ناراحتی کرده و می‌گوید درست است طی این مدت رشد دو، سه برابری داشتیم، اما دوست نداریم افراد ما را کاسب این شرایط بدانند. ادامه این شرایط در درازمدت به نفع ما نیست. کما اینکه در برهه‌ای که اینترنت قطع شد، ایسمینار خیلی متضرر شد.
اگر از شیوع بیماری کرونا و به تبع آن، تمایل افراد به استفاده از ابزار وبینار، صرف‌نظر کنیم، استفاده از ابزار وبینار به‌جای برگزاری فیزیکی رویداد، جلسات و کنفرانس‌ها چند مزیت دارد. مانوئل اوهانجانیانس درباره این مزیت‌ها می‌گوید: «اول، هزینه برگزاری آن، 80 درصد از رویداد حضوری کمتر است، دوم، افراد بیشتری می‌توانند از رویداد آنلاین استفاده کنند. سوم، در وبینار تعامل بیشتر است، همچنین محتوای آن براساس نیاز افراد پیش می‌رود. چهارم، محدودیت جغرافیایی و فیزیکی وجود ندارد و هر کسی حتی از یک نقطه دور و با معلولیت به‌راحتی می‌تواند شرکت کند. به همین دلیل 20، 30 درصد افرادی که عضو ایسمینار هستند، معلول‌اند. به بیانی در هر شرایط و موقعیتی ایسمینار شرایط برابر برای همه به‌وجود می‌آورد.»
علی‌اکبر چراغی بنیانگذار استارتاپ روبرو: استفاده از روبرو در این دوران طبیعتا بیشتر خواهد شد ولی ما براساس مسئولیت اجتماعی در این شرایط تصمیم گرفتیم تا آخر اسفند فروش اشتراک نداشته باشیم و اشتراک را به صورت رایگان با شرایط ویژه‌تر برای استارتاپ‌ها درنظربگیریم تا بتوانند این دورکاری را به نحو احسن انجام دهند.
روبرو به کمک استارتاپ‌ها می‌آید
علی‌اکبر چراغی بنیانگذار استارتاپ روبرو هم از شرایط پیش آمده و موج کرونا اظهار نگرانی کرد و گفت: «تلاشمان بر این است که خدمات ارائه شده توسط روبرو در این شرایط برای خودمان و سایر استارتاپ‌ها قابل استفاده و کمک‌کننده باشد. به آسانی می‌توان جلسات را به صورت آنلاین با هر مروگر و بدون نیاز به زیرساخت و نرم‌افزار خاصی برگزار کرد.»
او در ادامه می‌گوید: «استفاده از روبرو در این دوران طبیعتا بیشتر خواهد شد ولی ما براساس مسئولیت اجتماعی در این شرایط تصمیم گرفتیم تا آخر اسفند فروش اشتراک نداشته باشیم و اشتراک را به صورت رایگان با شرایط ویژه‌تر برای استارتاپ‌ها درنظربگیریم تا بتوانند این دورکاری را به نحو احسن انجام دهند. علت حمایت روبرو از استارتاپ‌ها در قالب اشتراک رایگان یک ماهه در اسفندماه، تصمیم برخی از پلتفرم‌ها مانند کافه‌بازار و زرین پال برای اجرای طرح دورکاری است. از سوی دیگر واقف به هزینه‌های استارتاپ‌ها و کاهش فروششان در شرایط خاص هستیم.»
به اعتقاد چراغی این شرایط در فرهنگ‌سازی می‌تواند نقش موثری داشته باشد، او توضیح داد: «شاید بتوان گفت 60 درصد جلسه‌های حضوری را می‌توان به صورت آنلاین برگزار کرد. اما مدیران طبق عادت و فرهنگ قبلی، این جلسات را حضوری برگزار می‌کنند در صورتی که با یک حساب‌وکتاب ساده متوجه می‌شوند که با جلسات غیرحضوری رفت‌وآمدها و هزینه‌ها کاهش پیدا خواهد کرد.» همچنین او در ادامه با اشاره به همکاری با استارتاپ‌های باسلام و کافه‌بازار گفت: «در حال حاضر با استارتاپ‌های جاب‌ویژن و دانشکار در حال مذاکره هستیم تا برخی خدمات آنلاین را در قالب پلتفرم خودشان ارائه دهیم.»
سلام
ممنون از اینکه با آقای غانم‌زاده هم مصاحبه کردین. ایشون از کسایی هستن که واقعا به اکوسیستم اهمیت می‌دن و در زمان این دست مسایل، تصمیم‌گیری‌های درستی رو دارند.