بازگشت استارتاپ‌ها به شیوه‌های قدیمی جذب مشتری
قطعی اینترنت و رمز پویا باعث افت فروش آنلاین و احیای روش‌های قدیمی شده
یکی از مهم‌ترین خبرهای استارتاپی هفته گذشته راه افتادن سرویس سفارش تلفنی الوپیک بود. الوپیک که یکی از استارتاپ‌های حوزه حمل‌و‌نقل موتوری برای جابه‌جایی کالا و مسافر است در روزهایی که بیش از هر زمان دیگر صحبت از کاهش چشمگیر فروش آنلاین است سرویسی را راه‌اندازی کرده که روزگاری برای کنار زدن آن به میدان آمده بود. سفارش تلفنی تاکسی و پیک که می‌رفت به یک نوستالژی بدل شود حالا گویا دوباره جان گرفته است. اما این تغییر تاکتیک فروش که در تعدادی دیگر از استارتاپ‌ها هم شاهد آن هستیم چه پیامی در دل خود دارد؟ آیا این یک عقب‌گرد برای بازار آنلاین ایران است یا راهکاری برای گریز از بن‌بست‌های افت فروش در روزهای رکود؟
مجتبی سادات، مدیر اجرایی الوپیک درباره این سرویس تازه الوپیک گفته «این پروژه در مرحله ام‌وی‌پی است، یعنی در فاز تست هستیم. اگر میزان تقاضا بالا باشد این سرویس را گسترش خواهیم داد.» به گفته مدیر اجرایی الوپیک، بخش کوچکی از مخاطبان، جامعه هدف این سرویس تازه هستند و درصورتی که از آن استقبال شود، این سرویس گسترش می‌یابد. اما به نظر می‌رسد بخش کوچکی که این روزها استارتاپ‌ها از آن صحبت می‌کنند جمعیت بزرگی است که با وجود راه افتادن موج خرید آنلاین در دو سه سال گذشته هنوز دست به گوشی نشده‌اند و ترجیح می دهند از همان کسب‌وکارها و روش‌های سنتی برای امور روزمره‌شان از جمله حمل‌و‌نقل و پیک موتوری استفاده کنند.
|
سادات در مورد این سوال که بازار سنتی، زبان استارتاپ‌ها را نمی‌شناسد، سخت اعتماد می‌کند، و آیا راه‌حلی در این باره وجود دارد که بتوان بخش‌های هنوز سنتی نشده را به سمت سفارش آنلاین کشاند گفته «بستگی به نوع خدماتی دارد که استارتاپ‌ها ارائه می‌کنند. ما باید ریسکی که مشتری سنتی تبدیل به مشتری آنلاین می‌شود را محاسبه کنیم. برای مثال، درفضای کاری ما، یک پیک اگر به‌صورت میانگین قیمتش ۲۰ هزار تومان باشد، برای او ریسک آنچنانی ندارد در مقایسه با کسی که می‌خواهد تلویزیون چند میلیونی را به‌صورت آنلاین بخرد. یعنی در این بازار ریسک آن‌قدر پایین است که برای مشتری سنتی چالشی ایجاد نمی‌کند که از این سرویس استفاده نکند.»
اما برخلاف صحبت‌های مدیر اجرایی الوپیک به نظر می‌رسد بسیاری این ریسک را نپذیرفته‌اند که این استارتاپ بعد از دو سال پرتبلیغ برای جذب بیشتر مشتریان آنلاین؛ حالا به یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های سفارش پیک در کشور متوسل شده: سفارش تلفنی. از قرار همان متدهایی که روزگاری آژانس‌ها و پیک‌موتوری‌ها با چماق آن نواخته و از میدان به در شدند این روزها قرار است نجات‌دهنده استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای آنلاین باشد.
چرا بازگشت به تلفن؟
این روزها در اکوسیستم استارتاپی بیش از هر زمان دیگری صحبت از کاهش و افت مشتریان آنلاین است. مانوئول اوهانجانیانس، بنیان‌گذار استارتاپ ایسمینار که در زمینه برگزاری آنلاین رویداد فعالیت می‌کند در توییتر خود خبر از کاهش بیش از 70 درصدی فروش این کسب‌وکار آنلاین در دو ماه اخیر داده و کامنت‌ها و اظهارنظر دیگر استارتاپی‌ها از جمله عادل طالبی که خود دبیر انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی است هم تایید می‌کند که برخی استارتاپ‌ها تا 90 درصد افت فروش داشته‌اند. کاهشی که با قطعی اینترنت در آبان‌ماه شروع شد، و در اتفاقات دی‌ماه دوباره جان گرفت. استارتاپی‌ها می‌گویند دو ماه جهنمی را پشت سر گذاشته‌اند و با اینکه در آذرماه اندک نشانه‌هایی از بازگشت رونق پیدا شده بود اما حوادث و خبرهای تلخ و تند سیاسی دی‌ماه دوباره مشتریان آنلاین را پراکنده کرده است. در چنین شرایط رکودی استارتاپ‌های بزرگ که با هزینه‌های جاری بسیار بالایی مواجه هستند با خسارت‌های جبران‌ناپذیری روبه‌رو می‌شوند.
علی کشفی هم‌بنیان‌گذار فلایتیو که یکی از دو استارتاپ مطرح فروش آنلاین بلیت هواپیما در کشور است معتقد است این شرایط اگر ادامه پیدا کند حتی از استارتاپ‌های بزرگ کشور قربانی خواهد گرفت و این می‌تواند موجی از دلسردی و ناامیدی را از کسب‌وکارهای آنلاین رقم بزند. به گفته کشفی استارتاپ‌هایی که گردش مالی روزانه چند میلیاردی داشته‌اند و بر اساس چنین حجم از فروش و با خرج کردن بخش اعظم سرمایه سرمایه‌گذارها دست به هزینه‌های میلیاردی برای کمپین‌های دیجیتال مارکتینگ و محیطی خود زده‌اند حالا با روزهایی روبه‌رو شده‌اند که افت فروش 20 درصدی می‌تواند تعادل دخل و خرج آن‌ها را به شدت به هم بزند. او معتقد است استارتاپ‌هایی که در این مدت دست به توسعه پرخرج، انتحاری و غیرمعقول در کسب‌وکار خود نزده‌اند و با متدهای چابک و انقباضی پیش رفته‌اند حاشیه امنیت بیشتری دارند.
مطالب مرتبط:
رمز پویا، فیشینگ و بدافزارهایی که کماکان تهدید می‌کنند سرویس تلفنی الوپیک راه افتاد موج دوم مهاجرت: نوازندگان کماکان روی عرشه تایتانیک می‌نوازند بی‌اینترنتی، بی اعتمادی و آغازموج دوم مهاجرت
رمز پویا: بدموقع و بدقلق
از طرف دیگر فعال شدن رمز پویا از سوی بانک مرکزی برای بسیاری از استارتاپ‌ها تبدیل به کابوس شده است. استارتاپی‌ها اعتقاد دارند تغییر یکباره شیوه پرداخت الکترونیک و برهم خوردن عادت آسان‌شده‌ای که مشتریان آنلاین به آن خو گرفته بودند درصدی از مشتریان آن‌ها را از خریدهای آنلاین منصرف کرده یا خواهد کرد. آن‌ها می‌گویند در این روزهای رکود، هیچ خبری بدتر و بدموقع‌تر از راه‌اندازی رمز دوم پویا نیست. در حالی که وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور خرید آنلاین را کمتر کرده، رمز پویا هم به قوز بالاقوزی برای استارتاپ‌ها تبدیل شده تا آن‌ها که حوصله فعال‌سازی و درگیر شدن با اپلیکیشن‌های بانک‌ها را ندارند به‌کل قید خرید آنلاین را حداقل برای خریدهای غیرضرور بزنند.
کابوس تکرار یک قطعی
قطع شدن چندروزه اینترنت در آبان‌ماه که یکی از بزرگترین شوک‌های افت فروش را در ده سال گذشته به کسب‌وکارهای آنلاین وارد کرد باعث شده تا بسیاری از استارتاپ‌ها به فکر ترکیبی کردن شیوه‌های فروش و بازاریابی خود و توجه به روش‌های سنتی و قدیمی بیفتند. شاید به همین دلیل است که این روزها بیش از هر زمان دیگری استارتاپ‌ها به دنبال راه‌هایی برای کشاندن بازارهای هنوز آنلاین‌نشده به سمت کسب‌وکار خود هستند. از ورود به حوزه‌هایی که مشتریان در هر شرایطی خریدار محصولات آن هستند تا فروش با شیوه‌های قدیمی. راه افتادن سوپرمارکت دیجی‌کالا و تلاش این استارتاپ برای سرمایه‌گذاری روی چیلیوری و ورود به حوزه غذا یکی از روشن‌ترین نشانه های وضعیت فعلی بازار استارتاپی ایران و افت فروش استارتاپ‌هاست.
حالا بازگشت به فروش تلفنی در استارتاپ‌های حمل‌و‌نقل، تایید دیگری است بر این روزهای نسبتا تاریک اکوسیستم استارتاپی کشور که برای بقا و زنده ماندن دست به هر ترفندی می‌زنند تا شاید با عبور از این ماه‌ها بتوانند سال 99 را با امید و البته فروش بیشتر آغاز کنند. باید منتظر ماند و دید این وضعیت از کدام استارتاپ‌ها قربانی می‌گیرد و کدام‌ها می‌توانند از این روزها جان سالم به در برند.