دست‌وپنجه نرم‌کردن کسب‌وکارها با ویروس کرونا
کسب‌وکارهای آنلاین از چالش‌های این روزهای خود می‌گویند
سال ۹۸ برای کسب‌وکارها، سال پر از تنش و اتفاق‌های ناگوار بود. استارتاپ‌هایی که از پیامد اتفاق‌هایی چون قطعی اینترنت و سقوط هواپیما و… جان سالم به‌در بردند، امید خود را به ماه‌های آخر سال خوش کرده بودند، اما با ورود ویروس کرونا به کشور، بیش از نیمی از کسب‌وکارها خانه‌نشین شدند. روزهای اول که این ویروس به کشورمان پا گذاشت، تعداد معدودی از استارتاپ‌ها از نیروهای انسانی خود خواستند کارها به‌صورت دورکاری انجام شود، اما با گذشت روزها و موج نگرانی از ابتلا به این ویروس، هر روز بر تعداد استارتاپ‌هایی که مدل فعالیت تیمشان را به دورکاری تغییر دادند، اضافه می‌شود و همه آن‌ها معتقدند، سلامت کارمندان‌‌شان در اولویت است.
ابوالفضل ساجدی، بنیان‌گذار پذیرش ۲۴: ما یک تجربه خیلی خوب اجباری از این موضوع کسب کنیم. شاید تست دورکاری کمک کند به عملی‌کردن پروژه اصلی‌مان که جذب نیروی انسانی خارج از یزد است.
دورکاری فرصتی برای جذب نیروی انسانی
ابوالفضل ساجدی، بنیان‌گذار پذیرش ۲۴، در رابطه با رویکرد این استارتاپ در این روزها، می‌گوید: «پذیرش۲۴، در شهر یزد فعالیت می‌کند و بالطبع با مشکلات کلان‌شهری مثل تهران مواجه نیستیم. مدت‌هاست ما با چالش کمبود منابع انسانی دست به گریبان هستیم. موضوع کرونا یک تهدید جدی برای همه است، اما از طرفی فرصتی به‌وجود آمده که کسب‌وکارهای آنلاین دورکاری را تجربه کنند.»
بنیان‌گذار پذیرش ۲۴ ادامه می‌دهد: «در روزهای اخیر مدلی طراحی کردیم و اعضای تیم‌هایی که امکان دورکارشدن آن‌ها وجود دارد را شناسایی و سازوکاری برای آن‌ها تدوین و یک زیرساخت نرم‌افزاری تعریف کردیم که اعضا از طریق آن بتوانند برای انجام کارها با هم در ارتباط باشند. از بین ۴۰ ،۵۰ نیروی انسانی به تناسب کاری که انجام می‌دهند، حدود ۳۰ نفر دورکاری می‌کنند. بیشتر جلسات هم به‌صورت ویدئوکال برگزار می‌شود.
درواقع همه وظایف و اقداماتی که در یک روز عادی انجام می‌شود، به همان ترتیب گذشته پیش می‌رود. امیدوارم در روزهای آینده این فرایند ادامه پیدا کند و ما یک تجربه خیلی خوب اجباری از این موضوع کسب کنیم. شاید تست دورکاری کمک کند به عملی‌کردن پروژه اصلی‌مان که جذب نیروی انسانی خارج از یزد است.»
مرتضی بیات، همبنیانگذار اینستاچاپ: با توجه به فرایندی که وجود دارد به‌رغم برنامه‌های زیادی که داشتیم به‌ویژه به مناسبت روز پدر و نوروز احتمالا تا پایان سال سفارشی قبول نکنیم و کمپین‌هایی که در برنامه داشتیم را لغو کنیم.
تمام نکات بهداشتی را رعایت می‌کنیم
مرتضی بیات، همبنیانگذار اینستاچاپ در مورد دورکاری نیروهای‌شان در این شرایط می‌گوید: «فقط بخش فنی اینستاچاپ دورکاری می‌کنند که اخیرا بیشتر حضوری شده، اما در بخش پردازش و ارسال، نیروها باید در دفتر حضور داشته باشند، چون نیاز به کار فیزیکی است.»
به گفته او، تمام تدابیر بهداشتی مثل استفاده مکرر از مواد ضدعفونی‌کننده و شست‌وشوی مداوم دست‌ها و… رعایت می‌شود. کارمندان قبل از شروع کار، لوازم شخص‌شان مثل کیبورد، موس، میز، وسایل برش عکس و… را با الکل ۷۰ درصد ضدعفونی می‌کنند. طی روز هم مدام دست‌هایشان را ضدعفونی می‌کنند، به‌ویژه افراد در بخش پردازش، چون با عکس‌ها کار دارند و قبل از اینکه دست به عکس‌ها بزنند دست‌هایشان را ضدعفونی می‌کنند.
بیات با بیان اینکه به کاربران خود اعلام کردیم، ارسال، دو روز بیشتر زمان می‌برد، می‌افزاید: «با توجه به ماهیت ویروس که ۲۴ تا ۴۸ ساعت در محیط سرد و تاریک دوام می‌آورد، این دو روز را درنظر گرفتیم که وقتی بسته داخل پاکت پستی قرار گرفت، با احتمال بالای ۹۰ درصد عاری از ویروس باشد.»
برای تعدادی از کارکنان که از مترو استفاده می‌کنند برای مراقبت از آن‌ها و خانواده‌هایشان ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده تهیه شده است. «با توجه به فرایندی که وجود دارد به‌رغم برنامه‌های زیادی که داشتیم به‌ویژه به مناسبت روز پدر و نوروز احتمالا تا پایان سال سفارشی قبول نکنیم و کمپین‌هایی که در برنامه داشتیم را لغو کنیم.»
بهمن حبیبی، مدیر ارشد بازاریابی و همبنیانگذار بیتستان: تمام اعضای تیم در تمام ساعات کار باید آنلاین باشند، مثل زمانی که در محل کار حضور دارند. به‌عنوان مثال، قانونی که در این شرایط وضع کردیم این است که به پیامی که ارسال می‌شود حداکثر یک دقیقه بعد باید جواب داده شود.
ویروس فرصت‌ساز
بهمن حبیبی، مدیر ارشد بازاریابی و همبنیانگذار بیتستان ضمن اشاره به اینکه تیمشان قبل از موج کرونا هم تجربه دورکاری داشته است، می‌گوید: «قبل از شیوع ویروس کرونا تجربه فعالیت در محیط فضای کار اشتراکی (co-work ) را داشتیم و جزء اولین تیم‌هایی بودیم که فرایند دورکاری را آزمایش کردیم. با توجه به اتفاق اخیر، حدود ۴، ۵ روز است که تیم دورکاری می‌کند.»
او به تجربه دورکاری تیم بیتستان اشاره می‌کند و می‌گوید: «به‌دلیل اینکه اکثر اعضای تیم، از قبل تجربه دورکاری دارند، دچار دردسر نشدیم، چراکه ابزارها را می‌شناختیم. در این میان ابزارهای مدیریت پروژه از اهمیت بیشتری برخوردار است.»
به گفته حبیبی، تا زمانی که خطر ویروس کرونا در کشور وجود داشته باشد، تیم دورکاری خواهد کرد، البته کیفیت خدمات مانند روال سابق خواهد بود.
اعضای تیم تولیدمحتوا با ابزار ترلو کار را پیش می‌برند، برخی هم با ابزارCRM، تیم فنی هم با ابزار گیت‌لب با تیم در ارتباط هستند.«نه‌تنها من، بلکه تیم و بنیان‌گذارها موافق دورکاری هستند، البته برای فرهنگ‌سازی این نوع شیوه کار باید دلیل درستی وجود داشته باشد. براساس تجربه تیم بیتستان، دورکاری کیفیت کار را بالا می‌برد و حتی یکسری از اعضای تیم در شرایط دورکاری بهتر و کارآمدتر فعالیت می‌کنند.»
حبیبی به سایر استارتاپ‌ها هم توصیه می‌کند که از تجربه دورکاری بهره‌مند شوند. او معتقد است، شاید در این شرایط که ویروس کرونا شیوع پیدا کرده، وقت آن است که صاحبان مشاغل برای اینکه کسب‌وکارشان تعطیل نشود، دورکاری تیمشان را تجربه کنند.
حبیبی در پایان تاکید می‌کند: «در شرایط به‌وجود آمده هیچ‌چیز مهم‌تر از سلامتی اعضای تیم نیست، چراکه سلامتی آن‌ها مساوی است با بیزینس سالم.»
از نظر او مدیریت تیم مسئله مهمی است. «تمام اعضای تیم در تمام ساعات کار باید آنلاین باشند، مثل زمانی که در محل کار حضور دارند. به‌عنوان مثال، قانونی که در این شرایط وضع کردیم این است که به پیامی که ارسال می‌شود حداکثر یک دقیقه بعد باید جواب داده شود.»
حبیبی به اصول اولیه دورکاری اشاره و تاکید می‌کند: «سعی کردم تجربه‌ای که در این زمینه دارم، در اختیار اعضای تیم بگذارم. حتی در زمان قطعی اینترنت بخشی از کارها به‌صورت دورکاری انجام می‌شد.»
وی با بیان اینکه این روزها که موج نگرانی شیوع ویروس کرونا جامعه را فراگرفته و برای رعایت نکات بهداشتی و گرفتار نشدن به این ویروس توصیه می‌کند: «بهتر است صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی دورکاری را تجربه کنند، چراکه اولا سلامت اعضای تیم به‌خطر نمی‌افتد، دوم، بیزینس‌شان تعطیل نمی‌شود، سوم، فرصتی به‌وجود می‌آورد تا مدیر مجموعه توانایی اعضای تیم را بسنجد.»
مصطفی امیری، بنیان‌گذار زرین‌پال: عواقب و تبعات شیوع ویروس کرونا روی کسب‌وکارها نسبت به قطعی اینترنت حادتر است، اما تحت هر شرایطی تمرکز زرین‌پال روی این مسئله است که مشتری خدمات منصفانه دریافت کند.
تبعات ویروس کرونا روی کسب‌وکارها نسبت به قطعی اینترنت حادتر است
مصطفی امیری، بنیان‌گذار زرین‌پال در رابطه با موج شیوع ویروس کرونا و تغییرات احتمالی در فعالیت زرین‌پال، می‌گوید: «فعلا برای قضاوت و پیش‌بینی کاهش تعداد تراکنش‌ها زود است. این شرایط شوکی است برای کسب‌وکارها، چراکه تبعات زیادی در بر دارد. متاسفانه با اتفاقاتی از این دست، خیلی از فرصت‌های نامتقارن در اختیار یکسری از کسب‌وکارها قرار می‌گیرد، امیدوارم شرایط منصفانه پیش برود.»
امیری با مقایسه شرایط قطعی اینترنت و شیوع ویروس کرونا، می‌گوید: «عواقب و تبعات شیوع ویروس کرونا روی کسب‌وکارها نسبت به قطعی اینترنت حادتر است، اما تحت هر شرایطی تمرکز زرین‌پال روی این مسئله است که مشتری خدمات منصفانه دریافت کند.»
او ابراز امیدواری می‌کند که کسب‌وکارها سوار این موج نشوند و خدماتشان را منصفانه و با قیمت معقول ارائه کنند.
امیری در رابطه با دورکاری تیم زرین‌پال، تاکید می‌کند: «زرین‌پال به‌عنوان یک شرکت فناوری مهم‌ترین سرمایه‌اش نیروی انسانی است که کمک می‌کند خدمات در لبه تکنولوژی عرضه شود. به همین دلیل باتوجه به شدت‌گرفتن شیوع این ویروس، تصمیم گرفتیم اعضای تیم دورکاری کنند.»
این شرکت با بررسی شرکت‌های دورکار در دنیا، مدلی سازگار با فرهنگ زرین‌پال و کشور برگزیده و تمامی زیرساخت‌ها را برای دورکاری تیم آماده کرده است.
او ادامه می‌دهد: «از ۶۰ پرسنل فقط ۲، ۳ نفر حضور فیزیکی دارند.» امیری از مدل اداره شرکت‌ها انتقاد می‌کند.: «شرکت‌ها در یران مدل گفتاری و حضور فیزیکی است، بنابراین تجربه و ابزارهای مناسب برای دورکاری در کشور کافی نیست.»
آن گونه که امیری اظهار می‌کند، احتمالا تیم زرین‌پال تا عید باید به صورت دورکاری ادامه دهند.
امیری خبر از زمزمه‌هایی که در رابطه با کندی و محدودسازی اینترنت وجود دارد، خبر می‌دهد. «امیدوارم این موضوع شایعه باشد و ماجرای کرونا هم ختم به‌خیر شود و از این اتفاق درس بگیریم و تجربه کسب کنیم.»
احسان داوودی، بنیان‌گذار فلایتیو: تمام پروازهای خارجی کنسل‌شده و ما باید پول مسافران را برگردانیم و بلیت‌ها را استرداد کنیم یا برای بعضی افراد پروازهای جایگزین بگیریم. برای مثال افرادی که از قبل برای سفرهای نوروزی بلیط هواپیما خریده‌اند یا هتل رزرو کرده‌اند، سفرهای خود را کنسل کردند. بلیط‌های هواپیما را می‌شود استرداد کرد اما بیشتر هتل‌ها کنسلی را نمی‌پذیرند.
کرونا؛ کمای صنعت گردشگری ایران
احسان داوودی، بنیان‌گذار فلایتیو در رابطه با اجرای طرح دورکاری در این استارتاپ، می‌گوید: «برخلاف بسیاری از استارتاپ‌ها که امکان دورکاری دارند و این روزها حجم کارشان کاهش یافته، به‌دلیل نوع کار ما، حجم کار ما چند برابر شده است. درواقع تمام پروازهای خارجی کنسل‌شده و ما باید پول مسافران را برگردانیم و بلیت‌ها را استرداد کنیم یا برای بعضی افراد پروازهای جایگزین بگیریم. برای مثال افرادی که از قبل برای سفرهای نوروزی بلیط هواپیما خریده‌اند یا هتل رزرو کرده‌اند، سفرهای خود را کنسل کردند. بلیت‌های هواپیما را می‌شود استرداد کرد اما بیشتر هتل‌ها کنسلی را نمی‌پذیرند.»
او از آماده‌سازی زیرساخت‌های فنی برای دورکاری خبر می‌دهد: «با توجه به اینکه در حال حاضر حجم تماس‌هایی که از سوی مشتریان دریافت می‌کنیم تقریبا ۵برابر شده و تیم شبانه‌روز برای ارائه خدمت به مشتریان فعال است، اما تلاش می‌کنیم، عمده کار به‌صورت دورکاری انجام شود.»
فلایتیو هم عزم خود را جزم کرده تا با رعایت نکات بهداشتی با این ویروس مبارزه کند. «با شیوع ویروس کرونا از همان روز اول، تمام نکات بهداشتی را در ساختمان فلایتیو رعایت کردیم؛ در تمام طبقات مایع ضدعفونی‌کننده گذاشتیم و در مراحل بعدی، مایع ضدعفونی‌کننده شست‌وشوی دست در اختیار تمام اعضای تیم قرار دادیم. همچنین هر روز چندین بار محیط کار ضدعفونی می‌شود. طب‌سنج تهیه کردیم و هر روز دمای بدن افراد سنجیده می‌شود. در تمام طبقات پوسترهای مربوط به توصیه‌های پیشگیری از کرونا را نصب کردیم.»
داوودی بهترین راهکار برای حفظ سلامت کارمندان را دورکاری تیم می‌داند: «اما به‌دلیل حجم بالای کار و آماده‌‌نبودن زیرساخت‌های آن، در حال حاضر دورکاری امکان‌پذیر نیست، اما برای سلامت کارمندان بسته‌های ضدعفونی‌کننده تهیه کردیم و هزینه تاکسی‌های اینترنتی همکاران را تقبل کردیم که از وسایل عمومی استفاده نکنند.
امین کریمی، بنیان‌گذار تیست ایران: برای جلسات هیئت‌مدیره و هماهنگی امور از اسکایپ استفاده می‌کنیم و بعضی از جلسات و رویدادها که امکان جابه‌جایی ندارند را برگزار می‌کنیم، اما تلاش می‌کنیم آن‌ها را هم به‌صورت آنلاین برگزار کنیم.
رویدادها را به‌صورت آنلاین برگزار می‌کنیم
امین کریمی، بنیان‌گذار تیست ایران در رابطه با اجرای طرح دورکاری در این استارتاپ، می‌گوید: «به‌واسطه پیک کاری و رویدادی که با حضور افراد خارجی برگزار شد، هنوز وارد بحث دورکاری نشدیم، ولی تصمیم داریم این طرح را اجرایی کنیم. البته تجربه دورکاری را داریم.»
او درباره دورکاری تیم این‌گونه توضیح می‌دهد: «ما باکمک نرم‌افزار اسپیرینت، پروژه‌ها را مدیریت می‌کنیم، بنابراین در روزهای دمو و با برنامه‌ریزی اسپیرینت جدید، اعضای تیم دورکاری خواهند کرد. در مدت دورکاری فقط روی جیرا که ابزار اصلی ما برای بستن اسپیرینت است در ارتباط خواهیم بود، البته از تلگرام و ترلو هم کمک خواهیم گرفت.»
کریمی تاکید می‌کند: «سه نویسنده پاره‌وقت داریم که به‌صورت دورکاری با آن‌ها همکاری می‌کنیم. برای جلسات هیئت‌مدیره و هماهنگی امور از اسکایپ استفاده می‌کنیم و بعضی از جلسات و رویدادها که امکان جابه‌جایی ندارند را برگزار می‌کنیم، اما تلاش می‌کنیم آن‌ها را هم به‌صورت آنلاین برگزار کنیم.»
میلاد تیرانداز، مدیر آژانس تبلیغاتی باروک: با توجه به شیوع بیماری کرونا، استراتژی مشتری‌هایمان را تغییر دادیم و کمپین‌ها را در قالب مسئولیت اجتماعی پیش خواهیم برد، چون الان در شرایطی نیستیم که به فکر فروش محصولات به مشتری‌هایمان باشیم.
اولویت اصلی ما سلامت کارمندان است
میلاد تیرانداز، مدیر آژانس تبلیغاتی باروک معتقد است، حجم وسیع تبادل اطلاعات در مورد شیوع بیماری کرونا و پیشگیری از آن در شبکه‌های اجتماعی، ترس از این بیماری تقریبا همه‌گیر شده است.
شعار ما در باروک کار همراه با شادی است: «اولویت اصلی ما سلامت کارکنان‌مان است، بنابراین تمام تلاشمان را می‌کنیم هیچ عامل بیرونی روحیه شاد تیم را تحت‌تاثیر قرار ندهد.»
در راستای حفظ سلامت کارمندان تصمیم گرفتیم، اعضای گروه به‌صورت دورکاری فعالیت کنند: «ما یک آژانس تبلیغاتی ۳۶۰درجه یا تمام خدمت هستیم، از دو ماه پیش برای مشتریان خود کمپین نوشتیم. در حال حاضر ۲۰ پروژه و کمپین پیش رو داریم. اما با توجه به شیوع بیماری کرونا، استراتژی مشتری‌هایمان را تغییر دادیم و کمپین‌ها را در قالب مسئولیت اجتماعی پیش خواهیم برد، چون الان در شرایطی نیستیم که به فکر فروش محصولات به مشتری‌هایمان باشیم.»
مرتضی بیات درباره دورکاری تیم باروک می‌گوید: «سعی کردیم زنجیره ارتباطی داخلی را با اسکایپ و واتس‌آپ حفظ کنیم و برای مدیریت پروژه‌ها هم از نرم‌افزار ایرانی تسکلو استفاده می‌کنیم.»
محمدجواد شوریده، همبنیانگذار استارتاپ زوکند: حیوانات ناقل بیماری کرونا نیستند و تا امروز هیچ نمونه‌ای از انتقال این بیماری توسط حیوانات مشاهده نشده است. البته توصیه می‌کنم حیوانات خانگی را در منزل نگه دارید و به هیچ وجه به بیرون منتقل نکنید، غذاهای خریداری شده برای این حیوانات بسته‌بندی شده، پلمپ و از شرکت‌های معتبر باشد.
حیوانات ناقل بیماری کرونا نیستند
محمدجواد شوریده، همبنیانگذار استارتاپ زوکند که در حوزه حیوانات فعالیت دارد و کارش را از تابستان ۹۸ شروع کرده است در رابطه با تاثیرات موج کرونا بر روی این استارتاپ و نوع ادامه خدماتش گفت: «در حال حاضر بیشتر کارها را به‌صورت دورکاری انجام می‌دهیم و فقط یکسری جلسات را که نیاز است حضوری برگزار می‌کنیم. تقریبا هرماه یک جلسه می‌گذاریم دور هم جمع شویم و در رابطه با کارهای که قرار است انجام شود و برنامه ریزی آینده جمع‌بندی می‌کنیم. کارها را به صورت دورکاری انجام می‌دهیم و بیشتر با اسکایپ و تلفن صحبت می‌کنیم و برنامه‌ها را پیش می‌بریم. علاوه بر این در تلگرام هم در ارتباط هستیم، برنامه و کارهای انجام شده را اعلام می‌کنیم، فعلا به همین منوال جلو می‌رویم.»
او همچنین در رابطه با احتمال انتقال بیماری کرونا از حیوانات خانگی به انسان گفت: «حیوانات ناقل بیماری کرونا نیستند و تا امروز هیچ نمونه‌ای از انتقال این بیماری توسط حیوانات مشاهده نشده است. البته توصیه می‌کنم حیوانات خانگی را در منزل نگه دارید و به هیچ وجه به بیرون منتقل نکنید، غذاهای خریداری شده برای این حیوانات بسته‌بندی شده، پلمپ و از شرکت‌های معتبر باشد. هر چیز جدید را ضدعفونی کنید. اگر قصد خرید حیوانات خانگی را دارید دست نگه دارید و اگر خرید کردید به مدت ۲۰ روز قرنطینه کنید و حتما به غذاخوردن حیوانات واشتهای آن‌ها نیز توجه کنید. همچنین در صورت مشاهده تغییرات با حالت عادی به دامپزشک مراجعه کنید.»
زهرا برازش از اعضای شتاب‌دهنده مانا: تمام کارهایمان را هر روز صبح به‌هم اعلام می‌کنیم یا در ترلو لیست کارها را می‌نویسیم و در پایان روز، گزارش کار می‌دهیم. علاوه بر این، در طول روز هم آنلاین هستیم و اطلاعات را به اشتراک می‌گذاریم.
پیرو عملکرد دانشگاه، تصمیم می‌گیریم که چکار کنیم
زهرا برازش از اعضای شتاب‌دهنده مانا در رابطه با اجرای طرح دورکاری در این شتاب‌دهنده، می‌گوید: «ما هم مانند اکثر استارتاپ‌ها دورکاری را شروع کردیم. فعالیت ما در فضای کار اشتراکی و داخل دانشگاه است، چون دانشگاه به‌خاطر شیوع ویروس کرونا تعطیل شده، بالطبع ما هم تعطیل شدیم. افرادی که فضای کار اجاره کرده بودند هم به‌دلیل پیشگیری حضور نیافتند.»
او ادامه می‌دهد: «تمام کارهایمان را هر روز صبح به‌هم اعلام می‌کنیم یا در ترلو لیست کارها را می‌نویسیم و در پایان روز، گزارش کار می‌دهیم. علاوه بر این، در طول روز هم آنلاین هستیم و اطلاعات را به اشتراک می‌گذاریم.»
برازش با ابراز اینکه این روزها فضای کار اشتراکی تعطیل است، تاکید می‌کند: «با توجه به قراردادها احتمالا جبرانی برای استارتاپ‌ها در نظر می‌گیریم. بعد از پایان این هفته، پیرو تصمیم دانشگاه، تصمیم می‌گیریم که چکار کنیم.»
مطالب مرتبط:
دورکاری و ریزش مشتری: استارتاپ‌ها در برابر کرونا کرونا و استارتاپ‌هایی برای ارتباط تصویری با پزشکان دست حوادث بر گلوی گردشگری کرونا فاتحه‌خوانی را آنلاین کرد